Bệnh rosacea là bệnh da liễu phổ biến liên quan đến chứng đỏ mặt kèm theo mụn mủ, mụn trứng cá. Triệu chứng này khiến người mắc phải cảm thấy tự ti về ngoại hình, mất tự tin khi giao tiếp. Hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và phòng tránh bệnh rosacea qua bài viết dưới đây nhé!
1Bệnh rosacea là gì?
Bệnh rosacea là bệnh da liễu mạn tính thường gặp ở độ tuổi 30 - 50. Rosacea xuất hiện khi có sự giãn nở bất thường của hệ thống mạch máu trên mặt gây ra triệu chứng ban đỏ, nóng bừng mặt, sẩn, mụn mủ. Trường hợp nặng, mũi phình to không bình thường do các tuyến bã nhờn tăng kích thước. [1]
Bệnh rosacea là bệnh viêm da mạn tính
2Nguyên nhân gây ra bệnh rosacea
Bất thường mạch máu
Một trong những nguyên nhân chính gây đỏ mặt khi bị rosacea có thể là do các vấn đề về mạch máu trên mặt. Tác hại của ánh nắng mặt trời gây thoái hóa các mô đàn hồi của da đồng thời các mạch máu bị giãn nở làm xuất hiện triệu chứng da đỏ. [2]
Peptide da
Peptide đóng vai trò quan trọng trong quá trình bảo vệ da khỏi vi khuẩn, nhiễm trùng và viêm. Một số nghiên cứu cho thấy, sự suy giảm bất thường và rối loạn chức năng của peptide tự nhiên trong da có thể góp phần vào sự phát triển bệnh rosacea. [3]
Các loài vi mạt
Những con ve siêu nhỏ được gọi là Demodex folliculorum thường sống vô hại trên da người. Tuy nhiên sự gia tăng quá mức của loài ký sinh trùng này có thể gây ra viêm nhiễm và kích ứng da, góp phần vào sự phát triển của bệnh rosacea. [4]
Vi khuẩn Helicobacter pylori
Một số nghiên cứu cho thấy vi khuẩn Helicobacter pylori có thể làm tăng lượng hormone tiêu hóa gọi là gastrin và khiến da bạn đỏ bừng.[5] Một giả thuyết khác cho rằng vi khuẩn này có thể kích thích sản xuất một loại protein gọi là bradykinin làm cho các mạch máu giãn ra và làm mặt bừng đỏ. [2]
Yếu tố di truyền
Nếu trong gia đình đã có người mắc rosacea thì bạn có nguy cơ mắc rosacea cao hơn người bình thường. Khi có các dấu hiệu bệnh rosacea, bạn hãy thăm khám bác sĩ ngay để được điều trị thích hợp.
Bất thường mạch máu là nguyên nhân phổ biến nhất gây bệnh rosacea
3Phân loại bệnh rosacea
Có 4 loại bệnh rosacea nhưng bạn có thể có các triệu chứng của nhiều loại cùng một lúc.
- Rosacea giãn mạch: Thường xuyên bị đỏ bừng mặt và cổ - Rosacea có thể khiến các mạch máu nhỏ bị vỡ xuất hiện trên da và không biến mất. [6]
- Rosacea sẩn, mụn mủ: Rosacea làm xuất hiện mụn đầu trắng, sưng đỏ chứa đầy mủ nhìn rất giống mụn trứng cá, tập trung ở vùng trán, má và cằm. Đôi khi, bạn sẽ cảm thấy bỏng rát hoặc nhức như kim châm. [4]
- Rosacea mắt: Rosacea gây viêm và kích ứng mắt, cảm giác khó chịu như có vật lạ trong mắt, mắt đỏ ngầu hoặc chảy nước mắt (xung huyết kết mạc). Mắt có thể trở nên khô và nhạy cảm với ánh sáng giảm thị lực. [3]
- Rosacea phì đại: Đây là dạng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng của bệnh, khi các tuyến bã nhờn trên khuôn mặt tăng kích thước và gây ra sự phì đại của da. Mũi thường là vùng bị ảnh hưởng nhiều nhất, khiến nó trở nên to bất thường và gồ ghề. [3]
Rosacea phì đại hiếm gặp và thường là triệu chứng nghiêm trọng của bệnh
4Các tác nhân làm trầm trọng bệnh
Các tác nhân phổ biến làm bệnh rosacea trở nên trầm trọng hơn bao gồm:
- Rượu bia, thuốc lá.
- Cafein trong trà, cà phê.
- Đồ ăn cay nóng.
- Sản phẩm từ sữa.
- Thời kỳ mãn kinh.
- Ánh sáng mặt trời.
- Luyện tập quá sức.
- Bị căng thẳng.
- Nhiệt độ nóng hoặc lạnh.
- Một số loại thuốc như amiodarone, corticosteroid và vitamin B6 và B12 liều cao. [2]
5Triệu chứng bệnh rosacea
Rosacea gây ra một loạt các triệu chứng, tuy nhiên mỗi người sẽ gặp phải các dấu hiệu khác nhau:
- Mặt đỏ bừng hoặc hồng ban kéo dài.
- Cảm giác nóng rát, ngứa, châm chích da mặt.
- Mụn mủ, mụn trứng cá sưng đỏ.
- Các mạch máu nhỏ ở mũi, má bị vỡ và nổi rõ (tĩnh mạch mạng nhện).
- Kích ứng mắt, mắt bị khô, khó chịu, sưng mắt và mí mắt.
- Đau bụng.
- Mũi to.
Hồng ban kéo dài là những triệu chứng đầu tiên của bệnh rosacea
6Biến chứng của bệnh rosacea
Các biến chứng thường gặp của bệnh rosacea:
- Viêm kết mạc, đau mắt, suy giảm thị lực.
- Mũi phình to, da mũi bị đỏ, sưng tấy, sần sùi (thường gặp ở nam giới). [7]
7Chẩn đoán bệnh rosacea
Bác sĩ da liễu thường sẽ thực hiện các bước sau để chẩn đoán bệnh rosacea:
- Lấy thông tin y tế: Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử và triệu chứng bạn đang gặp phải. Việc cung cấp thông tin chi tiết về các triệu chứng, tần suất và môi trường ảnh hưởng sẽ giúp trong quá trình chẩn đoán.
- Kiểm tra da và mắt: Xác định các vấn đề trên da và các tổn thương liên quan.
- Chẩn đoán phân biệt: Bác sĩ có thể yêu cầu làm một số xét nghiệm để phân biệt với các bệnh da liễu khác cùng triệu chứng như lupus ban đỏ, vảy nến, viêm da... [8]
8Chẩn đoán phân biệt
Bệnh rosacea có các triệu chứng giống với nhiều bệnh da liễu khác, một vài dấu hiệu sau đây sẽ giúp bạn phân biệt: [9]
- Mụn trứng cá: Mặc dù hai bệnh có chung nốt sần và mủ, sự hiện diện của viêm nhờn là đặc trưng riêng của mụn trứng cá và giúp phân biệt hai bệnh này.
- Viêm da tiết dầu: Biểu hiện ban đỏ và vảy nhờn trên da mặt, gàu trên đầu. Ở mặt phân bố tập trung ở nếp gấp mũi má và vùng có tóc. Nhiều bệnh nhân mắc cả viêm da tiết dầu và bệnh rosacea, điều trị bệnh này có thể làm lộ bệnh kia.
- Viêm nang lông nổi đỏ: Thường ảnh hưởng đến thanh thiếu niên với các nốt sần nhỏ ở hai bên má và cổ trên vùng da bị ban đỏ.
- Phát ban dạng mụn trứng cá do thuốc: Khởi phát thường đột ngột và có liên quan đến thuốc đang sử dụng. Mụn thường có hình dạng đồng nhất (toàn bộ là mụn sần hoặc mụn mủ ở cùng một giai đoạn).
- Lupus ban đỏ cấp tính: Ban đỏ của lupus có biểu hiện tương tự như rosacea, nhưng lupus thường không xuất hiện ở nếp gấp mũi má và cũng không có mụn mủ.
Bệnh rosacea thường bị nhầm lẫn với bệnh lupus ban đỏ hình cánh bướm
9Khi nào cần gặp bác sĩ?
Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ
Có một số dấu hiệu khi xuất hiện, bạn nên gặp bác sĩ da liễu để được chẩn đoán xác định nguyên nhân và có điều trị thích hợp. Dưới đây là những dấu hiệu mà bạn nên lưu ý:
- Da bị kích ứng hoặc đỏ bất thường.
- Nhiều mụn mủ, mụn trứng cá kèm sưng tấy.
- Mắt bị đau, đỏ hoặc nhạy cảm với ánh sáng.
- Mũi bị đỏ và phình to.
Nơi khám chữa bệnh rosacea uy tín
Nếu gặp các dấu hiệu nêu trên, bạn nên đến ngay các cơ sở y tế gần nhất, các phòng khám chuyên khoa da liễu hoặc các bệnh viện đa khoa tại địa phương để được thăm khám và tư vấn điều trị.
Ngoài ra, bạn có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây:
- Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Da liễu Trị liệu TP.HCM, Bệnh viện Da liễu TP.HCM, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM...
- Hà Nội: Bệnh viện Da liễu Trung ương, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Khoa Da liễu Bệnh viện Trung Ương Quân đội 108...
10Điều trị bệnh rosacea
Một số lưu ý
Một vài vấn đề sau đây bạn nên biết để có thể yên tâm điều trị:
- Điều trị thường kéo dài.
- Phương pháp điều trị sẽ khác nhau tùy thuộc vào biểu hiện của bệnh.
- Mặc dù bệnh rosacea không thể chữa khỏi nhưng việc điều trị có thể giúp kiểm soát các triệu chứng.
- Nên tránh xa các tác nhân làm trầm trọng bệnh.
Điều trị sẩn và mụn mủ
Điều trị ban đỏ và triệu chứng đỏ bừng mặt
- Thuốc chống viêm, thuốc kháng histamin hoặc thuốc giãn mạch: Brimonidine tartrate, oxymetazoline hydrochloride,...
- Kem chống nắng để bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời và tác động từ môi trường.
- Laser hoặc ánh sáng xung cường độ cao (IPL): Máy laser và IPL tạo ra các chùm ánh sáng hẹp nhắm vào các mạch máu có thể nhìn thấy trên da.
- Nhiệt từ tia laser làm tổn thương các tĩnh mạch bị giãn và khiến chúng co lại để không còn nhìn thấy được nữa, ít để lại sẹo hoặc tổn thương cho khu vực xung quanh.
Điều trị dạ dày
Nếu triệu chứng dạ dày xuất hiện, bác sĩ có thể kê đơn các loại thuốc bao tử để giảm sản xuất axit dạ dày và bảo vệ niêm mạc dạ dày. Ngoài ra, người bệnh cũng cần uống thuốc kháng sinh để kiểm soát vi khuẩn Helicobacter pylori và giảm viêm.
Điều trị tổn thương mắt
Trong trường hợp tổn thương mắt, bác sĩ chuyên khoa mắt có thể chỉ định thuốc nhỏ mắt chống viêm hoặc thuốc nhỏ mắt kháng khuẩn: Gel axit fusidic, Metronidazole 0,75% gel, thuốc nhỏ mắt Cyclosporine 0,05%. Các loại thuốc này sẽ giúp giảm kích ứng, giảm viêm và ngứa. [9]
Điều trị tổn thương phì đại
Để điều trị tổn thương phì đại, bác sĩ da liễu có thể sử dụng các phương pháp như laser, liệu pháp ánh sáng xung cường độ cao để giảm sưng, giảm viêm, giảm kích ứng. Ngoài ra, phương pháp phẫu thuật cắt bỏ hay điện phẫu thuật sẽ giúp loại bỏ phần bị phì đại gây mất thẩm mỹ.
Điều trị bằng thuốc hoặc phẫu thuật sẽ cải thiện được tình trạng bệnh rosacea
11Phòng ngừa bệnh rosacea
Vì nguyên nhân của bệnh rosacea vẫn chưa được xác định rõ ràng nên khó có thể ngăn ngừa tình trạng này. Tuy nhiên, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau để giảm nguy cơ bùng phát bệnh rosacea hoặc tránh tổn thương phì đại.
- Bảo vệ da khỏi tác động môi trường: Sử dụng kem chống nắng hàng ngày với chỉ số SPF cao để bảo vệ da khỏi tác động của tia tử ngoại. Đồng thời, hạn chế tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt.
- Tránh những yếu tố kích thích: Hạn chế tiếp xúc với các thành phần gây kích ứng như cồn và hóa chất trong mỹ phẩm chăm sóc da. Ngoài ra, tránh sử dụng sản phẩm có mùi hương mạnh và gia vị cay nóng.
- Chăm sóc da nhẹ nhàng: Sử dụng sản phẩm chăm sóc da dịu nhẹ, không gây kích ứng, không gây tắc nghẽn lỗ chân lông và không chứa chất kích thích như paraben hay sulfat. Rửa mặt bằng nước ấm và lau nhẹ nhàng, tránh cọ rửa quá mức.
- Tránh nhiệt nóng hoặc lạnh: Nhiệt nóng hoặc lạnh có thể gây kích ứng da và làm tăng triệu chứng rosacea. Hạn chế tiếp xúc với nhiệt độ quá cao hay quá lạnh và sử dụng sản phẩm giữ ẩm để bảo vệ da.
- Điều chỉnh chế độ ăn uống: Tránh thực phẩm và đồ uống gây kích ứng như mỳ cay, gia vị cay, đồ uống có ga, rượu và các loại thức ăn nhanh. Ngoài ra, hạn chế sử dụng đồ uống có lượng cafein lớn.
- Tránh stress: Stress có thể làm tăng tình trạng viêm và phì đại da. Do đó, cần tạo ra môi trường sống thoải mái và thư giãn.
- Điều trị bệnh nền: Nếu bạn có bất kỳ bệnh nền nào như bệnh tiểu đường hoặc vấn đề về hệ miễn dịch, hãy tuân thủ điều trị và kiểm soát bệnh tốt để giảm nguy cơ tổn thương phì đại.
- Thường xuyên kiểm tra và điều trị: Điều trị bệnh rosacea nhanh chóng và hiệu quả ngay từ khi xuất hiện các triệu chứng ban đầu sẽ giúp ngăn ngừa sự phát triển tổn thương phì đại. Điều trị nên được thực hiện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ da liễu. [10]
Hãy duy trì một lối sống lành mạnh để nâng cao sức đề kháng nhằm tránh các diễn tiến nặng của bệnh
Hy vọng bài viết vừa rồi mang lại cho bạn nhiều thông tin bổ ích về nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và phòng tránh bệnh rosacea. Hãy chia sẻ bài viết này để mọi người cùng có thêm nhiều kiến thức nhé!
Nguồn tham khảo
Xem thêm 
