Dị vật trong mũi là trường hợp cấp cứu phổ biến xảy ra ở trẻ dưới 5 tuổi. Bệnh có thể gây ra các tổn thương nghiêm trọng cho niêm mạc mũi cũng như để lại nhiều biến chứng nguy hiểm, nhất là khi dị vật rơi xuống đường thở. Cùng tìm hiểu về dị vật trong mũi qua bài viết dưới đây nhé!
1Dị vật trong mũi là gì?
Dị vật trong mũi là một trường hợp cấp cứu khá phổ biến ở trẻ em dưới 5 tuổi. Tình huống này thường xảy ra khi trẻ vô tình hít phải các vật nhỏ như đất sét, mảnh đồ chơi... khi đang ngửi hoặc cố gắng đưa vật lạ vào mũi.[1]
Bệnh tương đối lành tính nhưng vẫn có khả năng gây tổn thương niêm mạc, chảy máu hoặc sặc, nhiễm trùng. Các tổn thương này có thể cấp tính nhưng cũng có thể bị bỏ sót và tồn tại trong nhiều tháng, nhiều năm sau khi đưa dị vật vào mũi.

Dị vật trong mũi là trường hợp cấp cứu phổ biến ở trẻ em dưới 5 tuổi
2Các nguyên nhân có thể là dị vật trong mũi
Dị vật trong mũi ở trẻ nhỏ thường xảy ra khi trẻ cố gắng đưa những vật lạ vào cơ thể do tò mò hoặc bắt chước hoặc vô tình hít phải các đồ vật nhỏ. Trong hầu hết trường hợp, nguyên nhân gây dị vật trong mũi ở trẻ thường là: sỏi, hạt, quả hạch, pin, đồ chơi nhỏ...[2]

Nguyên nhân gây dị vật mũi có thể là pin hoặc các vật nhỏ
3Dấu hiệu có dị vật trong mũi
Tùy vào kích thước và bản chất của dị vật cũng như mức độ tắc nghẽn mà dị vật gây ra thì các triệu chứng của dị vật trong mũi có thể rõ ràng hoặc không. Nếu có, các triệu chứng đó thường là:
- Cảm giác có gì đó trong mũi.
- Chảy nước mũi, có thể lẫn máu.
- Kích ứng hoặc đau mũi.
- Trẻ quấy khóc, khó chịu, đặc biệt là ở trẻ sơ sinh.
- Khó thở ở lỗ mũi có dị vật.[3]

Cảm giác có gì đó mắc trong mũi có thể là dấu hiệu của dị vật mũi
4Dị vật mũi rơi vào đường thở: nguy hiểm cần xử trí cấp cứu
Trong một số trường hợp, khi dị vật mũi rơi vào đường thở làm tắc nghẽn đường thở có thể gây khó thở, suy hô hấp và đe dọa tính mạng của người bệnh. Lúc này, người bệnh cần được xử trí cấp cứu để dự phòng các biến chứng nguy hiểm.

Dị vật mũi có thể gây khó thở, suy hô hấp nếu rơi xuống đường thở
5Dị vật trong mũi có rơi xuống phổi không?
Dị vật trong mũi có rơi xuống phổi không?
Dị vật trong mũi có thể rơi xuống đường thở và vào phổi. Sau khi vào phổi, dị vật có thể gây tắc nghẽn các đường thở lớn dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như suy hô hấp hoặc tồn tại dai dẳng và gây viêm phổi.[4]

Dị vật trong mũi có thể rơi xuống đường thở và phổi
Các biến chứng khác khi có dị vật trong mũi
Các biến chứng khi có dị vật trong mũi xảy ra ở khoảng 9% người mắc bệnh, bao gồm: thủng vách ngăn mũi, viêm xoang, ngừng hô hấp, uốn ván, thậm chí khó thở cấp dẫn đến tử vong nếu dị vật rơi xuống sâu bít lấp đường thở mà không được xử trí kịp thời.
Trong đó, nguyên nhân dị vật đường thở là pin có tỷ lệ biến chứng cao nhất vì bản chất ăn mòn của chúng nhanh chóng gây viêm, loét và hoại tử dẫn đến thủng vách ngăn mũi.

Dị vật trong mũi có thể gây biến chứng thủng vách ngăn mũi
6Chẩn đoán dị vật trong mũi
Dị vật mũi đến sớm
Đối với dị vật mũi đến khám sớm và có dấu hiệu rõ ràng, bác sĩ có thể chẩn đoán dị vật mũi bằng cách sử dụng đèn soi hoặc nội soi mũi để kiểm tra, quan sát và lấy dị vật ra ngoài.
Các xét nghiệm cận lâm sàng như X-quang ngực có thể được chỉ định khi nghi ngờ dị vật mũi đã di chuyển vào đường thở.

Nội soi mũi giúp chẩn đoán dị vật mũi đến sớm
Dị vật mũi đến muộn (chảy mũi hôi 1 bên)
Dấu hiệu chảy mũi hôi 1 bên có thể là triệu chứng của dị vật mũi đến muộn. Trong các trường hợp này, các xét nghiệm hình ảnh như nội soi mũi, X-quang, CT-scan thường cần thiết để chẩn đoán và chẩn đoán phân biệt dị vật mũi.

Chảy dịch vàng hôi ở mũi có thể là dấu hiệu của dị vật trong mũi đến muộn
7Khi nào cần gặp bác sĩ?
Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ
Người bệnh nên đến gặp bác sĩ ngay lập tức khi nghi ngờ có dị vật trong mũi mà không thể nhìn thấy và lấy ra nhanh chóng, hoặc có bất kỳ dấu hiệu nào sau đây:
- Người bệnh dấu hiệu khó thở, ngưng thở.
- Chảy máu mũi kéo dài sau 2 - 3 phút khi đã lấy dị vật ra mặc dù đã cố gắng cầm máu.
- Chảy mũi hôi, liên tục 1 bên không đỡ.
- Khi người nhà nhìn thấy hoặc nghi ngờ bất kỳ dị vật nào trong mũi của trẻ.

Người nhà cần cho trẻ tới gặp bác sĩ ngay nếu nghi ngờ dị vật mũi là pin
Nơi thăm khám và xử lý khi có dị vật trong mũi
Nếu có các dấu hiệu nghi ngờ dị vật mũi, người bệnh nên đến ngay các cơ sở y tế gần nhất, các phòng khám hay bệnh viện chuyên khoa Tai - Mũi - Họng. Hoặc bất kỳ bệnh viện đa khoa nào tại địa phương để được thăm khám kịp thời.
Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:
- Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Tai Mũi Họng Sài Gòn, Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM.
- Hà Nội: Bệnh viện Tai Mũi Họng Trung ương, Bệnh viên Bạch Mai, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội.
8Cách xử trí trong trường hợp mắc dị vật trong mũi
Những cách xử trí nên và không nên khi trẻ mắc dị vật trong mũi giúp người bệnh ngăn ngừa các biến chứng do dị vật gây ra, chẳng hạn như:
- Khi dị vật là nam châm hoặc pin, bạn nên lấy ngay dị vật ra nếu có thể hoặc tới gặp bác sĩ để loại bỏ dị vật sớm nhất có thể.
- Đừng cố gắng chọc, lấy dị vật mũi ra bằng ngón tay, tăm bông hoặc các vật dụng tương tự vì điều này có thể gây ra các thương tổn nặng hơn và xoáy sâu dị vật vào trong mũi.
- Đừng cố súc sửa dị vật ra khỏi mũi vì có thể làm trôi dị vật vào đương thở, ngoài ra một số dị vật có thể bị hư hỏng, khó lấy ra hơn sau khi bị ướt.
- Người lớn có thể thử dùng miệng để đẩy dị vật ra khỏi mũi của trẻ bằng các đặt miệng mình lên bịt kín miệng trẻ và thổi một hơi ngắn, mạnh vào miệng của trẻ, đồng thời dùng 1 tay bịt lại lỗ mũi bên không có dị vật. Không khí thổi vào sẽ tạo 1 áp lực dương giúp đẩy dị vật ra khỏi mũi của trẻ.
Lưu ý: Chỉ nên thử 1-2 lần, nếu không được phải đưa trẻ đến cơ sở khám Tai Mũi Họng gần nhất.
- Chỉ sử dụng nhíp để gắp dị vật ra khi có thể nhìn thấy và dễ dàng lấy ra được.
- Tìm kiếm sự giúp đỡ từ y tế khẩn cấp nếu không thể loại bỏ dị vật trong lần thử đầu tiên.[5]

Xử trí dị vật mũi đúng cách giúp giảm đáng kể các biến chứng của bệnh
9Điều trị dị vật trong mũi
Một số phương pháp điều trị giúp lấy dị vật trong mũi, bao gồm:
- Sử dụng dụng cụ để gắp dị vật ra khỏi mũi.
- Dùng máy áp lực âm để hút dị vật.
- Phương pháp phẫu thuật có thể được sử dụng nếu sau khi không thể lấy dị vật mũi ra bằng các phương pháp khác.
Sau khi loại bỏ dị vật, người bệnh có thể được kê đơn thuốc nhỏ mũi và thuốc kháng sinh nếu có nguy cơ cao hoặc nghi ngờ nhiễm trùng.

Bác sĩ có thể sử dụng các dụng cụ chuyên dụng để gắp dị vật mũi ra ngoài
10Phòng tránh dị vật trong mũi
Trẻ em là đối tượng nguy cơ cao mắc dị vật trong mũi, do đó để phòng tránh người nhà có thể áp dụng một số biện pháp sau:
- Cắt thức ăn thành các miếng có kích thước phù hợp với trẻ nhỏ.
- Hạn chế nói, cười hoặc chơi đùa khi thức ăn đang ở trong miệng.
- Không cho trẻ dưới 3 tuổi ăn các loại thức ăn như xúc xích, nho nguyên quả, các loại hạt, bỏng ngô hoặc kẹo cứng.
- Giữ những đồ vật nhỏ ngoài tầm với của trẻ.
- Dạy trẻ tránh đặt vật lạ vào mũi, miệng, tai.
- Luôn quan sát trẻ khi chơi để kịp thời ngăn chặn các hành động cố gắng đưa vật lạ vào miệng, mũi và tai.
- Tránh mua các đồ chơi có chi tiết quá nhỏ đối với trẻ.
- Đối với trẻ lớn hơn, người nhà có thể cố gắng giáo dục trẻ về những nguy hiểm khi đưa dị vật vào mũi.

Quan sát và ngăn các hành động cố gắng đưa vật vào các lỗ trên cơ thể của trẻ
Cố gắng lấy dị vật trong mũi ra bằng ngón tay, tăm bông có thể làm gây ra các tổn thương nặng hơn và xoáy sâu dị vật vào mũi. Bạn hãy chia sẻ bài viết tới mọi người nếu thấy phù hợp nhé!
Nguồn tham khảo
Xem thêm 