Chảy máu cam là bệnh lý có thể gặp ở bất kỳ ai trong mỗi chúng ta với các mức độ khác nhau. Phần lớn chảy máu cam sẽ tự cầm và ít gây nguy hiểm, tuy nhiên một số trường hợp có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm. Cùng tìm hiểu về bệnh chảy máu cam qua bài viết dưới đây nhé!
1Chảy máu cam là gì?
Chảy máu cam là tình trạng máu chảy ra từ các mạch máu nhỏ dưới niêm mạc hốc mũi mũi. Thông thường, chảy máu cam sẽ xảy ra ở 1 bên mũi nhưng một số bệnh nhân có thể gặp ở cả 2 bên.
Chảy máu cam là bệnh lý thường gặp với ít nhất 60% dân số sẽ bị chảy máu cam từ 1 lần trở lên trong đời. Tuy nhiên, đây là bệnh lý không quá nghiêm trọng khi chỉ có khoảng 10% cần phải can thiệp y tế.[1]
Chảy máu cam là tình trạng chảy máu từ mao mạch mũi
2Phân loại chảy máu cam
Các mạch máu bị tổn thương trong niêm mạc mũi là cơ sở để phân biệt 2 loại chảy máu cam chính, trong đó:
- Chảy máu cam trước: đây là loại chảy máu cam phổ biến nhất, đặc biệt ở trẻ em và có thể điều trị tại nhà. Mạch máu bị tổn thương là những mạch mỏng và nhỏ, nằm ở phía trước dưới của vách ngăn mũi.
- Chảy máu cam sau: thường gây ra chảy máu nặng, có thể chảy xuống cổ họng gây ho ra máu hoặc nôn ra máu. Bệnh xảy ra khi tổn thương các mạch máu lớn nằm ở phía sâu, gần vùng hầu họng.[1]
3Chảy máu cam do đâu?
Nguyên nhân chính và trực tiếp dẫn đến chảy máu cam là do luồng không khí khô đi vào trong mũi khiến các mạch máu nhỏ dễ tổn thương và vỡ ra gây chảy máu. Người bệnh thường bị chảy máu cam mỗi khi cọ xát mạnh vào mũi hoặc xì mũi.
Ngoài ra, chảy máu cam còn có thể xuất phát từ một số nguyên nhân hiếm gặp hơn như:
4Chảy máu cam thiếu chất gì?
Bên cạnh các bệnh lý gây ra tình trạng chảy máu cam, việc thiếu hụt một số chất dinh dưỡng cần thiết có thể làm thành mạch bị yếu, dễ vỡ hơn bình thường. Chảy máu cam có thể xuất hiện khi cơ thể thiếu hụt các chất sau:
- Vitamin K: là loại vitamin quan trọng trong quá trình hình thành các yếu tố đông cầm máu của cơ thể. Do đó, thiếu vitamin K có thể khiến máu chảy từ thành mạch chậm đông và gây chảy máu cam nhiều.
- Vitamin C: là thành phần thúc đẩy cấu tạo collagen có trong các mô liên kết và thành mạch. Thiếu vitamin C sẽ khiến mao mạch dễ vỡ hơn, đặc biệt một số trường hợp có thể hình thành bệnh Scorbut.
- Vitamin A: tham gia cấu trúc nên lớp màng nhầy của mắt, mũi và đường tiêu hóa. Vì thế, thiếu vitamin A sẽ khiến niêm mạc mũi bị thiếu chất nhầy bảo vệ nên khô ráp hơn và dễ vỡ mao mạch.
- Vitamin B9 và B12: là nguyên nhân gây giảm số lượng và chất lượng tiểu cầu tham gia vào đông máu. Ngoài ra, thiếu vitamin B9 và B12 cũng làm tăng nguy cơ hình thành các phình động mạch dễ vỡ.
Chảy máu cam có thể do thiếu vitamin C
5Dấu hiệu chảy máu cam
Tùy theo từng loại chảy máu cam mà người bệnh sẽ xuất hiện các triệu chứng đặc trưng riêng như:
Chảy máu cam trước
- Đột nhiên cảm thấy mũi đang khô trở nên ẩm ướt.
- Xì mũi thấy nhầy lẫn máu đỏ tươi.
- Máu chảy ra bên ngoài mũi hoặc thấy máu thấm trên khăn.
Chảy máu cam sau
- Nuốt thấy vị tanh của máu.
- Cảm thấy máu chảy từ mũi xuống cổ họng.
- Ho hoặc nôn ra dịch màu đỏ nhạt hoặc hồng.[1]
Chảy máu mũi đỏ tươi có thể là triệu chứng của bệnh
6Chảy máu cam nên làm gì?
Chảy máu cam là bệnh phổ biến, thường không nghiêm trọng nếu được sơ cứu kịp thời và đúng cách. Dưới đây là biện pháp sơ cứu đối với bệnh nhân chảy máu cam:
Cách sơ cứu chảy máu cam đúng
Khi phát hiện bệnh nhân chảy máu cam, bạn nên bình tĩnh và tiến hành các bước sau:
- Bước 1: Cho bệnh nhân ngồi dậy, đầu hơi nghiêng về 1 bên để tránh máu chảy xuống đường hô hấp dưới.
- Bước 2: Dùng 2 ngón tay bóp ở phần dưới gốc xương cứng của mũi và giữ nguyên trong 5 phút.
- Bước 3: Sử dụng túi chườm lạnh để lên sống mũi giúp hỗ trợ co mao mạch, hạn chế chảy máu trong từ 10 - 15 phút.
- Bước 4: Kiểm tra lại tình trạng chảy máu. Nếu vẫn không thể cầm máu thì gọi cấp cứu để nhận hỗ trợ y tế cần thiết.[4],[5]
Bạn cần bóp mũi để sơ cứu chảy máu cam
Sai lầm khi sơ cứu chảy máu cam
Đặc biệt, để tránh tình trạng chảy máu mũi nặng thêm hoặc xuất hiện các biến chứng, bạn nên tránh một số biện pháp như:
- Không được nhét bông hoặc bất cứ vật gì vào trong mũi để cầm máu.
- Không được ngẩng đầu nên cao vì có thể khiến máu chảy ngược xuống dưới gây sặc vào phổi.
- Hạn chế thực hiện các hoạt động thể chất nặng sau khi cầm máu mũi thành công để tránh tái phát.
- Tránh nhỏ nước muối sinh lý vào mũi quá thường xuyên.[6]
7Chảy máu cam thường xuyên có sao không?
Dù không quá nghiêm trọng song chảy máu cam thường xuyên là dấu hiệu của một số bệnh lý sau:
8Cách chẩn đoán chảy máu cam
Bác sĩ có thể chẩn đoán vị trí và nguyên nhân chảy máu cam thông qua một số biện pháp thăm khám và xét nghiệm sau:
- Nội soi tai - mũi - họng: giúp bác sĩ quan sát được chính xác cấu trúc giải phẫu của mũi, đặc điểm mao mạch và phát hiện các polyp trong khoang mũi có thể là nguyên nhân gây chảy máu cam.
- Xét nghiệm máu: nhằm phát hiện các bất thường về số lượng tiểu cầu cũng như khả năng đông cầm máu.[1]
Nội soi tai mũi họng có thể giúp bác sĩ chẩn đoán nguyên nhân gây bệnh
9Cách điều trị chảy máu cam
Việc điều trị chảy máu cam thường được chia thành các bước điều trị riêng biệt tùy theo từng bệnh nhân. Các biện pháp điều trị chủ yếu gồm:
Điều trị cầm máu
Điều trị cầm máu được áp dụng với các trường hợp đang chảy máu số lượng nhiều, không cầm được bằng phương pháp sơ cứu thông thường. Bác sĩ có thể cầm máu thông qua:
- Thuốc cầm máu.
- Nhét vật liệu cầm máu vào mũi tổn thương.
- Đốt điểm chảy máu qua nội soi.
- Phẫu thuật thắt động mạch sàng hoặc động mạch bướm khẩu cái.[1]
Điều trị nguyên nhân
Sau khi điều trị cầm máu, tùy vào từng nguyên nhân mà bác sĩ có thể chỉ định các biện pháp điều trị riêng biệt gồm:
- Dùng nước muối sinh lý: giúp làm sạch khoang mũi, tạo độ ẩm giúp bảo vệ mao mạch.
- Điều trị các bệnh lý đường hô hấp: viêm mũi, viêm xoang, cảm.
- Điều chỉnh thuốc chống đông (nếu có sử dụng).
- Bổ sung các chất dinh dưỡng cần thiết để làm bền thành mạch, tăng khả năng đông máu.[1]
10Cách phòng ngừa chảy máu cam
Bạn có thể phòng ngừa chảy máu cam bằng việc áp dụng một số biện pháp đơn giản dưới đây:
- Không dùng tay ngoáy mũi mà nên rửa mũi hàng ngày với dung dịch muối sinh lý.
- Hạn chế xì mũi quá mạnh.
- Uống nhiều nước và sử dụng máy tạo độ ẩm không khí khi trời khô hanh.
- Không hút thuốc lá, thuốc lào và hạn chế tiếp xúc với các chất hóa học độc hại.
- Đeo khẩu trang khi đi ra ngoài đường.
- Bổ sung đầy đủ và đa dạng các loại vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể.
- Thăm khám sức khỏe định kỳ 2 lần/năm để phát hiện và điều trị các bệnh lý toàn thân sớm.[1]
Không hút thuốc lá có thể hạn chế chảy máu cam
11Chảy máu cam nên ăn gì?
Chảy máu cam có thể xảy ra khi thiếu hụt một số chất dinh dưỡng thiết yếu. Vì thế, người thường xuyên bị chảy máu cam nên ăn các nhóm thực phẩm sau:
Thực phẩm chứa nhiều vitamin C
Mỗi ngày, cơ thể cần được bổ sung từ 75 - 90mg vitamin C. Bạn có thể bổ sung vitamin C bằng các thực phẩm như ổi, ớt chuông, cam, bưởi, quýt.
Vitamin K
Các thực phẩm giàu vitamin K gồm:
Kali
Kali là khoáng chất tham gia vào quá trình điều chỉnh và cân bằng nước trong cơ thể. Vì thế, bổ sung đầy đủ kali có thể giúp cơ thể đủ nước, giảm khô vỡ thành mạch. Các thực phẩm giàu kali gồm: chuối, quả bơ, cà rốt, sữa chua, hải sản (nghêu, cá).
Chất sắt
Bổ sung đầy đủ sắt không chỉ giảm nguy cơ thiếu máu mà còn hạn chế tình trạng chảy máu cam. Các thực phẩm giàu sắt bạn có thể sử dụng gồm:
- Các loại thịt đỏ như thịt cừu, thịt bò, thịt ngan.
- Hạt dinh dưỡng và ngũ cốc nguyên hạt.
- Hải sản.
Người bệnh chảy máu cam nên bổ sung thực phẩm giàu sắt
12Chảy máu cam không nên ăn gì?
Ngoài ra, để tránh tình trạng chảy máu cam trở nên thường xuyên và nghiêm trọng, bạn nên tránh một số thực phẩm sau:
Đồ ăn có tính cay, nóng
Đồ ăn cay nóng có thể gây nóng trong người, tăng tổn thương, phá vỡ cấu trúc mao mạch nhỏ ở mũi gây chảy máu. Vì thế, bạn nên hạn chế ăn các loại gia vị như ớt, tiêu, gừng…
Thức ăn chiên xào, nhiều dầu mỡ
Thực phẩm nhiều chất béo có thể làm giảm khả năng hồi phục các tổn thương trên thành mạch máu mũi bị vỡ. Ngoài ra, nhóm thực phẩm này cũng khiến người bệnh dễ bị xơ vữa động mạch khiến mạch máu xơ cứng và dễ vỡ hơn.
Các loại chất kích thích
Để giúp thành mạch nhanh lành, tránh tổn thương tái phát, bạn nên ngừng sử dụng các chất kích thích như:
Hy vọng bài viết trên đã đem đến cho bạn nhiều kiến thức bổ ích về bệnh chảy máu cam. Bạn hãy lưu ngay các bước sơ cứu bệnh nhân chảy máu cam để có thể thực hành ngay tại chỗ cho người thân và bạn bè nhé!
Nguồn tham khảo
Xem thêm 
