Polyp mũi: Nguyên nhân, dấu hiệu, cách điều trị và phòng ngừa

Polyp mũi là tình trạng xuất hiện khối u lồi lên niêm mạc mũi. Nếu khối u này phát triển quá to sẽ gây nên nhiều biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe. Vậy bệnh này có nguy hiểm không, điều trị như thế nào, cùng tìm câu trả lời qua bài viết dưới đây nhé!

1Polyp mũi là gì?

Polyp mũi là những khối u mềm có hình dạng giống hình giọt nước, mọc theo nhóm, có thể sưng lên nằm hoàn toàn trong niêm mạc mũi hoặc xoang mũi.

Polyp là khối u lành tính, kích thước nhỏ không gây ảnh hưởng đến cuộc sống. Tuy nhiên, các khối u ác tính lại có hình dạng tương tự nên cần phải phân biệt để tránh biến chứng nguy hiểm.

Polyp mũi có thể gặp ở bất kỳ độ tuổi nào, với bất cứ ai. Tuy nhiên độ tuổi hay gặp nhất là từ 30 đến 40 tuổi.[1]

Polyp mũi là những khối u mềm tồn tại trong khoang mũi

2Nguyên nhân gây polyp mũi

Nguyên nhân

Virus, vi khuẩn, tác nhân dị ứng hoặc phản ứng miễn dịch kích thích tế bào niêm mạc xảy ra phản ứng viêm. Các phản ứng này hình thành nên polyp mũi.

Viêm mạn tính sẽ làm tăng tính thấm thành mạch gây tích tụ dịch ở xoang lâu dần sẽ tạo điều kiện hình thành lên polyp.

Yếu tố nguy cơ

Tuy nguyên nhân hình thành polyp vẫn chưa được thống nhất nhưng có một số yếu tố nguy cơ sẽ kích thích các phản ứng ở niêm mạc mũi.

• Hen phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD): chất tiết gây viêm và tắc nghẽn đường thở.
• Viêm các xoang mạn tính: tình trạng viêm tái đi, tái lại khiến dịch tích tụ đầy đường thở.
• Nhạy cảm với các thuốc chống viêm không steroid.
• Rối loạn di truyền các nang vùng mũi gây ra bất thường sản xuất cũng như tiết dịch từ các nang.
• Hội chứng Churg-Strauss: bệnh lý hiếm gặp gây viêm mạch máu gây ra tăng tính thấm tế bào.[2]

Viêm xoang mạn tính gây tích tụ dịch tại mũi

3Dấu hiệu polyp mũi

Polyp mũi nếu có kích thước nhỏ sẽ không ảnh hưởng đến cơ thể người bệnh. Tuy nhiên khi kích thước khối u lớn lên có thể gây ảnh hưởng đến các cơ quan lân cận gây nên các triệu chứng như:

• Sổ mũi, nghẹt mũi nặng kéo dài.
• Chảy nước mũi ra sau.
• Giảm hoặc mất khứu giác.
• Đau nhức sưng vùng mũi, hốc mắt, răng.
• Cảm giác có áp lực đè lên trán.
• Xuất hiện tình trạng chảy máu cam.
• Ngủ ngáy, ngưng thở khi ngủ, thở bằng miệng khi ngủ.[3]

Chảy nước mũi là dấu hiệu hay gặp của polyp mũi

4Biến chứng của polyp mũi

Polyp mũi nếu kích thước lớn có thể gây những biến chứng như:

• Liên quan đến giấc ngủ: khó thở khi ngủ, ngủ ngáy, hội chứng ngưng thở khi ngủ do polyp làm luồng khí đi vào cơ thể giảm đi.
• Chảy máu mũi: do khối u cọ sát vào niêm mạc.
• Nhiễm trùng: hay gặp nhất là viêm xoang mạn tính. Trong trường hợp cần thiết, có thể sử dụng tới kháng sinh.
• Viêm xương: virus, vi khuẩn có thể phát triển gây nhiễm trùng xương cấu tạo nên mũi.
• Viêm màng não: vi sinh vật đi theo đường kế cận gây ra viêm màng não.

Polyp mũi có thể gây ra tình trạng chảy máu cam

5Chẩn đoán polyp mũi

Khám lâm sàng

Để chẩn đoán polyp mũi bác sĩ sẽ hỏi bệnh và thăm khám các triệu chứng của cơ thể như:

• Bác sĩ hỏi các triệu chứng liên quan như chảy nước mũi, số mũi, các triệu chứng khác đi kèm như sốt, chảy máu, ngủ ngáy hay không.
• Bác sĩ tiến hành thăm khám các dấu hiệu thực thể, sử dụng đèn soi để quan sát một phần cấu tạo của mũi.

Nội soi mũi

Bác sĩ sẽ luồn một ống nhỏ vào mũi để quan sát cấu tạo nhằm phát hiện ra những cấu trúc bất thường, dịch viêm ở khu vực xoang mũi.

Dựa vào độ lớn cũng như mức độ chiếm chỗ trong khoang mũi của polyp, người ta có thể chia thành 4 độ. Dựa vào phân loại này, bác sĩ sẽ quyết định các phương pháp điều trị phù hợp.

Chẩn đoán hình ảnh

• X-quang (phim chụp chuyên dùng cho các xoang Blondeau, Hirtz): có thể cho hình ảnh về polyp mũi nhưng không rõ ràng.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT-scanner): phát hiện hình ảnh polyp mũi và các cấu trúc giải phẫu bất thường vùng mũi, cũng như những ảnh hưởng đến các cấu trúc xung quanh.
• Cộng hưởng từ (MRI): giúp chẩn đoán phân biệt với thoát vị màng não, các khối u phần mềm khác.

Các xét nghiệm khác

Ngoài ra, bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm để tìm căn nguyên gây ra tình trạng viêm tai polyp mũi.

• Xét nghiệm dị ứng: tìm ra kháng nguyên gây bệnh để hạn chế tiếp xúc. Sử dụng test lẩy da (sử dụng lượng nhỏ kháng nguyên kích thích lên da và đánh giá phản ứng).
• Xét nghiệm xơ nang: đây là bệnh hiếm gặp. Tuy nhiên nếu là trẻ nhỏ cần chẩn đoán phân biệt.
• Xét nghiệm máu: đánh giá phản ứng viêm cũng như sự đáp ứng bạch cầu hướng về căn nguyên nào.[4]

6Khi nào cần gặp bác sĩ

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Khi các triệu chứng sổ mũi, chảy nước mũi, nghẹt mũi kéo dài trên 10 ngày không khỏi nên đến các cơ sở y tế để được điều trị

Trong trường hợp xuất hiện các dấu hiệu sau nên đến ngay các cơ sở y tế để được thăm khám:

• Xuất hiện khó thở, thở nhanh, suy hô hấp.
• Nhìn đôi, giảm thị lực đột ngột.
• Mắt sưng phù, không thể mở mí mắt.
• Đau đầu, đau hốc mắt dữ dội.

Khi ngủ ngáy hoặc ngưng thở khi ngủ nên đến các cơ sở y tế

Nơi khám và điều trị polyp mũi uy tín

Khi dấu, bạn nên đến các cơ sở chuyên khoa Tai mũi họng để được chẩn đoán và điều trị. Tham khảo một số bệnh viện uy tín:

• Tại Thành phố Hồ Chí Minh: Bệnh viện Tai Mũi Họng TP. HCM, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM, Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch...
• Tại Hà Nội: Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện 108...

7Điều trị polyp mũi

Mục tiêu của điều trị polyp mũi là:

• Hạn chế phát triển viêm mũi dị ứng.
• Dẫn lưu tốt dịch mũi xoang, ngăn phù nề niêm mạc.
• Điều trị giảm các triệu chứng xuất hiện.

Dùng thuốc

Để giảm các triệu chứng gây khó chịu cho người bệnh, bác sĩ sẽ kê một số loại thuốc. Lưu ý khi sử dụng cần ý kiến chuyên môn, không được tự ý sử dụng:

• Khi có viêm mũi xoang kèm theo: sử dụng kháng sinh để ngăn ngừa vi khuẩn phát triển và gây bệnh.
• Sử dụng corticoid đường uống trong trường hợp viêm mũi xoang cấp.
• Dùng thuốc co mạch: các mạch máu co lại, giảm phù nề niêm mạc mũi và các cuốn mũi, mũi được thông thoáng hơn.
• Rửa mũi: dùng nước muối sinh lý để đẩy hết dịch nhầy ra khỏi xoang mũi.
• Dùng corticoid dạng xịt: giảm viêm tại chỗ, tránh phù nề quá mức ở các xoang.

Sử dụng thuốc xịt mũi để giảm các triệu chứng viêm

Phẫu thuật

Phẫu thuật polyp mũi được chỉ định trong hai trường hợp sau:

• Kích thước lớn cản trở đường đi của không khí.
• Kích thước nhỏ nhưng viêm mũi tái đi, tái lại, điều trị không đỡ.

Sau khi phẫu thuật xong cần tuân theo các thuốc bác sĩ kê đồng thời rửa mũi sạch sẽ bằng nước mũi sinh lý để tránh nhiễm khuẩn.

8Biện pháp phòng ngừa polyp mũi

Mặc dù không có cách nào chắc chắn để ngăn ngừa polyp mũi, nhưng có một số biện pháp bạn có thể áp dụng để giảm nguy cơ hình thành và phát triển chúng.

• Tăng cường các thực phẩm chứa các chất chống oxy hóa như quercetin, vitamin C, vitamin E, beta-carotene, selen... nhằm hạn chế quá trình oxy hóa không cần thiết của cơ thể, giúp hạn chế quá trình viêm.
• Giảm các thức ăn chứa omega-6 và tăng thức ăn chứa omega-3 để hạn chế tình trạng viêm.
• Tránh xa các thực phẩm làm người bệnh dị ứng.
• Bổ sung các thực phẩm giàu vitamin A để giúp tăng cường vùng niêm mạc mũi.
• Uống nhiều nước hạn chế để cơ thể mất nước tránh được tình trạng viêm.
• Tránh các tác nhân kích thích, dị ứng từ môi trường: thuốc lá, phấn hoa, da lông động vật, …
• Xịt mũi bằng nước muối sinh lý nhằm giữ ẩm và vệ sinh mũi hằng ngày.
• Đeo khẩu trang để bảo vệ mũi hiệu quả, phòng tránh lây nhiễm các bệnh đường hô hấp.[5]

Rửa mũi hàng ngày để giúp đường thở sạch sẽ

Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn các kiến thức về polyp mũi. Khi xuất hiện các dấu hiệu chỉ báo polyp mũi, bạn nên đến các cơ sở y tế để được tư vấn. Nếu thấy bài viết hay, hãy chia sẻ cho người thân và bạn bè nhé!