Giãn phế quản là bệnh lý mạn tính ở phổi, thường gặp ở người lớn và có thể xuất hiện thành nhiều đợt cấp gây ho, khó thở cho người bệnh. Cùng tìm hiểu về bệnh giãn phế quản qua bài viết dưới đây nhé!
1Giãn phế quản là gì?
Giãn phế quản là tình trạng các ống phế nang (thuộc hệ thống dẫn khí của phổi) bị tổn thương, giãn rộng ra thành hình túi gây cản trở sự lưu thông không khí.
Bệnh lý này có thể làm giảm khả năng đáp ứng được lượng oxy cần thiết cho cơ thể cũng như làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp dưới như viêm phổi, viêm phế quản…[1]
Giãn phế quản là tình trạng các ống phế nang giảm độ đàn hồi, giãn rộng gây giảm thông khí
2Nguyên nhân
Giãn phế quản xơ nang
Quá trình xơ hóa diễn ra nhanh chóng có thể là nguyên nhân dẫn đến bệnh giãn phế quản. Phế quản bị xơ hóa sẽ bị giảm hoặc mất đi khả năng đàn hồi và đẩy không khí ra ngoài, lâu dần sẽ tăng về kích thước.
Bệnh lý này thường liên quan đến yếu tố di truyền và có thể gặp ở các thành viên trong cùng một gia đình.
Các bệnh lý khác
Giãn phế quản có thể xuất hiện sau những bệnh lý hô hấp như:
- Giãn phế quản sau dị vật đường thở: thường xuất hiện vào tuần thứ 6 - 8 do dị vật gây cản trở sự lưu thông của không khí.
- Khối u: có thể gây hẹp hoặc chèn ép lòng phế quản khiến không khí nhiều cacbonic (CO2) khó đi ra ngoài phổi gây giảm nồng độ oxy trong máu.
- Giãn phế quản sau nhiễm trùng: bệnh có thể xuất hiện sau nhiễm sởi, lao phổi hoặc ho gà nếu không được điều trị đúng cách.
- Bệnh phổi mạn tính: hen phế quản (hen suyễn) hoặc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) cũng có thể gây ra bệnh.
3Những bệnh lý nào gây ra giãn phế quản? Covid-19 có gây giãn phế quản?
Một số bệnh lý gây giãn phế quản bao gồm:
Các tổn thương phổi sau nhiễm Covid-19 có thể tạo ra những hình ảnh trên phim X-quang hoặc cắt lớp vi tính tương đối giống với giãn phế quản (giả giãn phế quản).[2]
Tuy nhiên, Covid-19 không phải là nguyên nhân gây ra bệnh và các tổn thương này sẽ tự hồi phục theo thời gian.
4Dấu hiệu
Giãn phế quản thường có những biểu hiện mạn tính (không điển hình) nên người bệnh hay nhầm lẫn với các bệnh lý hô hấp khác:
- Nhịp thở thường tăng, hơi thở nông và hay thở khò khè.
- Ho đờm nhiều, ho ra mủ đục, mùi hôi.
- Ho ra máu.
- Đầu ngón tay, ngón chân sưng to như dùi trống do thiếu oxy mạn tính.
- Các triệu chứng trên lặp đi lặp lại kéo dài.
Ngoài ra, ở những đợt cấp của giãn phế quản, người bệnh có thể xuất hiện các triệu chứng như:
- Sốt trên 38.5 độ C, kèm theo rét run, ớn lạnh.
- Khó thở tăng dần.
- Cơ thể mệt mỏi, giảm khả năng đi lại.
- Vã mồ hôi vào ban đêm.
5Biến chứng nguy hiểm
Giãn phế quản nếu không được chẩn đoán, theo dõi và điều trị kịp thời có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như:
- Suy hô hấp: do giảm diện tích trao đổi không khí trong phổi khiến cơ thể gặp tình trạng thiếu hụt oxy cần thiết cho sự sống.
- Xuất huyết nghiêm trọng do tổn thương mạch máu đường hô hấp: giãn phế quản có thể gây tăng áp lực cho hệ thống mao mạch đường hô hấp dẫn đến vỡ mạch gây chảy máu, ho ra máu.
- Kháng kháng sinh: thường do người bệnh sử dụng nhiều loại thuốc kháng sinh trong thời gian lâu dài nhằm điều trị các triệu chứng nhiễm trùng đường hô hấp.
6Cách chẩn đoán giãn phế quản
Bác sĩ có thể chẩn đoán giãn phế quản bằng cách kết hợp nhiều phương pháp khác nhau từ thăm khám cho đến các cận lâm sàng:
- Hỏi tiền sử bệnh: nhằm xác định được các bệnh lý có thể là căn nguyên gây ra bệnh. Từ đó có phác đồ điều trị đúng nguyên nhân nhằm giảm tốc độ tiến triển của giãn phế quản.
- Chụp CT hoặc X-quang ngực: giúp bác sĩ đánh giá vị trí, mức độ tổn thương phế nang cũng như các biến chứng kèm theo.
- Nội soi phế quản: có thể chẩn đoán và điều trị bệnh do dị vật đường thở hoặc khối u trong lòng phế quản gây chèn ép, giảm lưu thông không khí.
- Xét nghiệm đờm: thường được sử dụng đối với bệnh nhân giãn phế quản đợt cấp nhằm xác định được loại vi khuẩn bội nhiễm gây viêm phổi để lựa chọn kháng sinh phù hợp.
- Xét nghiệm chức năng phổi: để đánh giá được khả năng hô hấp, dung tích chứa không khí của phổi và lượng khí tồn dư ở bệnh nhân giãn phế quản.
7Khi nào cần gặp bác sĩ
Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ
Người bệnh giãn phế quản có thể được điều trị và theo dõi tại nhà khi bệnh ở giai đoạn mạn tính. Tuy nhiên, người bệnh cần đến gặp bác sĩ nếu ở trong giai đoạn cấp với các biểu hiện sau:
- Ho liên tục, kéo dài.
- Ho ra máu.
- Hô hấp khó khăn, thở khò khè.
- Nhịp thở lớn hơn 20 lần/phút.
- Đau tức ở 1 hoặc cả 2 bên ngực.
Nơi khám chữa giãn phế quản
Nếu nghi ngờ xuất hiện những triệu chứng của giãn phế quản, người bệnh cần đến khoa hô hấp của các bệnh viện uy tín tại địa phương hoặc tham khảo một số địa chỉ sau:
- Tp. Hồ Chí Minh: bệnh viện Phạm Ngọc Thạch, bệnh viện Chợ Rẫy, bệnh viện Đại học Y dược Tp. Hồ Chí Minh…
- Hà Nội: bệnh viện Phổi Trung ương, bệnh viện Bạch Mai, bệnh viện Quân đội Trung ương 108…
8Các phương pháp chữa giãn phế quản
Giãn phế quản là bệnh lý mạn tính nên đòi hỏi thời gian điều trị kéo dài với sự kết hợp của nhiều phương pháp như:[3]
- Điều trị nguyên nhân: đây là yếu tố quan trọng giúp cải thiện và giảm mức độ nặng của giãn phế quản. Người bệnh cần tuân thủ điều trị các bệnh như hen suyễn, COPD, bệnh lao phổi… theo đúng phác đồ của bác sĩ.
- Vật lý trị liệu ở ngực: bao gồm các phương pháp tập thở, vỗ rung để tăng cường đào thải đờm nhầy ra khỏi đường hô hấp cũng như gia tăng độ đàn hồi của phế quản, từ đó giúp giảm khó thở.
- Phẫu thuật: bác sĩ có thể phẫu thuật cắt bỏ khối u tại nhu mô phổi gây chèn ép hoặc khối u tại lòng phế quản làm giảm khả năng di chuyển của không khí trong đường thở.
- Hút đờm: đây là phương pháp giúp hóa lỏng đờm nhầy và kích thích người bệnh ho để đẩy đờm ra ngoài giúp giảm bít tắc đường thở và hạn chế nguy cơ viêm nhiễm.
- Điều trị biến chứng: người bệnh có thể được chỉ định thở oxy để đáp ứng được nhu cầu của cơ thể và giảm tình trạng suy hô hấp.
- Thay đổi lối sống: việc từ bỏ thuốc lá, tích cực ăn uống lành mạnh và tham gia tập luyện các môn thể thao như đi bộ, đạp xe, tập yoga… có thể giúp cải thiện tình trạng bệnh.
9Biện pháp phòng ngừa
Bạn có thể phòng ngừa bệnh giãn phế quản nếu thực hiện các biện pháp đơn giản ngay tại nhà như:
- Giữ gìn không khí sạch sẽ, hạn chế bụi bẩn bằng việc vệ sinh nhà ở thường xuyên hoặc sử dụng máy lọc không khí.
- Đeo khẩu trang khi đi ra ngoài.
- Với những người thường xuyên làm việc với khói bụi như thợ mỏ, công nhân xây dựng hoặc thợ may… có mặc đồ bảo hộ lao động phù hợp.
- Tiêm phòng vaccine đầy đủ để hạn chế mắc bệnh đường hô hấp.
Đeo khẩu trang khi ra ngoài có thể giúp phòng ngừa bệnh giãn phế quản
Hy vọng bài viết trên đã cung cấp cho bạn những kiến thức bổ ích về nguyên nhân và triệu chứng của bệnh giãn phế quản. Hãy chia sẻ bài viết này đến với tất cả bạn bè và người thân xung quanh bạn nhé!
Nguồn tham khảo
Xem thêm 
