Trẻ thở khò khè phải làm gì? Nguyên nhân và cách khắc phục hiệu quả

Khò khè là một triệu chứng hay gặp ở trẻ nhỏ gợi ý rằng trẻ đang mắc các bệnh liên quan đến tổn thương đường hô hấp dưới. Cùng tìm hiểu nguyên nhân, các bệnh lý thường gặp, cách điều trị khi trẻ thở khò khè qua bài viết dưới đây nhé!

1Trẻ thở khò khè là gì?

Khò khè là âm thanh được tạo ra do hẹp đường dẫn khí, khiến khí khó khăn thoát ra ngoài trong khi thở ra. Âm thanh thường thấy của tình trạng này là âm thanh như tiếng huýt sáo hoặc tiếng rên hừ hừ.

Khò khè là không phải là triệu chứng đặc trưng của một bệnh lý cụ thể. Tuy nhiên đây có thể là dấu hiệu báo hiệu những bất thường của đường hô hấp dưới như dị vật, viêm hay tổn thương nhu mô.[1]

2Nguyên nhân và các bệnh lý liên quan

Nguyên nhân phổ biến

Một số nguyên nhân hay gặp có thể kể đến là:

• Nhiễm khuẩn đường hô hấp dưới như viêm tiểu phế quản, viêm phế quản phổi, viêm phổi sẽ tiết ra các chất gây viêm làm khí quản bị hẹp.
• Hen phế quản: đây là bệnh lý gây co thắt đường thở dẫn đến tình trạng khó thở, khò khè...
• Mềm sụn thanh quản: tắc nghẽn thanh môn, làm giảm hiệu suất khí thoát ra ngoài.
• Trào ngược dạ dày thực quản: axit dạ dày tràn vào khí quản gây ra các triệu chứng bất thường trên đường thở.
• Hội chứng ngưng thở khi ngủ: đường ra của khí bị chặn một phần dẫn đến giảm diện tích khí thoát ra ngoài.

Nguyên nhân ít gặp

Hai nguyên nhân ít gặp có thể được nhắc tới là:

• Dị vật ở đường thở: chặn sự di chuyển và trao đổi khí.
• Loạn sản phế quản - phổi: các phế nang trong phổi của trẻ không được hoàn thiện về cấu trúc do đó không thể hoạt động bình thường.

Dị vật đường thở có thể làm xuất hiện khò khè

Nguyên nhân hiếm gặp

Một số nguyên nhân hiếm gặp bao gồm:

• Bất thường đường thở bẩm sinh.
• Rối loạn dây thanh.
• Khối u chèn ép đường thở.
• Rối loạn hệ thống lông chuyển.

3Triệu chứng đi kèm

Tùy vào nguyên nhân gây bệnh, trẻ có thể có các triệu chứng khác ngoài khò khè như:

• Ho, sốt cao.
• Sổ mũi, nước mũi trong, ngứa mũi trong các bệnh lý viêm đường hô hấp trên.
• Khó thở, suy hô hấp.
• Da xanh tím.
• Thở nhanh, rút lõm lồng ngực (ngực lõm vào khi hít khí), ngực bụng nghịch thường (hai bộ phận di chuyển hướng ngược nhau).
• Lỗ mũi phập phồng.
• Thở bằng miệng.
• Thở rít.[2]

4Biến chứng nguy hiểm

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, có thể sẽ xuất hiện các biến chứng như:

• Khàn giọng: khi dịch tiết đầy vùng khí quản sẽ làm cho khí thoát ra khó khăn, ảnh hưởng đến hoạt động của dây thanh gây ra khàn giọng.
• Tắc nghẽn đường hô hấp: dịch tiết tắc ở phế quản, tiểu phế quản gây giảm trao đổi khí trong đường hô hấp.
• Trẻ thở dốc: do giảm trao đổi khí khiến cho cơ thể không đủ oxy cung cấp cho các hoạt động của cơ thể. Chính điều này sẽ kích thích trẻ thở nhanh để lấy thêm oxy.

5Cách chẩn đoán

Khi xuất hiện tình trạng khò khè, bác sĩ sẽ dựa vào những phương pháp sau để chẩn đoán:

• Hỏi bệnh: khai thác tình trạng xuất hiện khò khè, có những triệu chứng nào đi kèm, có xảy ra đột ngột hay không để loại trừ tình trạng cấp tính.
• Khám bệnh: đánh giá các dấu hiệu như sốt, suy hô hấp, màu sắc đờm, tiếng bất thường ở phổi.
• Chụp X-quang: phát hiện viêm phổi, dị vật trong phổi hoặc bệnh lý khác như suy tim.
• Đo chức năng hô hấp: chẩn đoán chính xác hen phế quản. Tuy nhiên chỉ áp dụng khi trẻ hết các triệu chứng cấp tính của hen như khó thở, thở khò khè.
• Xét nghiệm máu: đánh giá tình trạng viêm và tìm căn nguyên gây bệnh.
• Nội soi phế quản: khi vẫn nghi ngờ dị vật đường thở.

Nội soi phế quản có thể giúp nhìn thấy dị vật đường thở

6Khi nào cần gặp bác sĩ

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Khi xuất hiện khò khè kèm những dấu hiệu sau, người bệnh cần đến ngay các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị:

• Trẻ thở khò khè sau khi bị côn trùng cắn, sau khi ăn một số thực phẩm lạ, uống thuốc mới hoặc sau thay đổi thời tiết.
• Thở nhanh, tím tái, trẻ thở bằng miệng, rút lõm lồng ngực.
• Sốt cao trên 38,5 độ C.
• Trẻ bị nghẹn hoặc hóc đồ vật.
• Khò khè kéo dài hơn 4 tuần.[3]

Trẻ bị khò khè kèm sốt cao nên đến các cơ sở y tế để được thăm khám

Nơi khám chữa cho trẻ thở khò khè

Khi xuất hiện những dấu hiệu cần thăm khám, phụ huynh nên đưa trẻ tới các cơ sở y tế gần nhất, các phòng khám hay bệnh viện chuyên khoa Nhi, Nội, Hô hấp hoặc bất kỳ bệnh viện đa khoa nào tại địa phương để được thăm khám kịp thời.

Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị kịp thời, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:

• Tại Thành phố Hồ Chí Minh: Bệnh viện Nhi Đồng, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, Bệnh viện Nguyễn Tri Phương.
• Tại Hà Nội: Bệnh viện Nhi Trung Ương, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Bệnh viện Bạch Mai.

7Làm gì khi trẻ khò khè

Khi trẻ xuất hiện khò khè, phụ huynh cần:

• Nếu trẻ dưới 3 tháng tuổi nên đưa trẻ đến ngay các cơ sở y tế.
• Hút sạch mũi cho trẻ nếu trẻ bị tắc mũi nhằm giúp đường thở trẻ thông thoáng.
• Theo dõi những triệu chứng nguy hiểm đã nêu trên để đưa trẻ đi thăm khám kịp thời.

8Các phương pháp chữa trẻ thở khò khè

Có thể điều trị tình trạng khò khè của trẻ thông qua một số phương pháp sau:

• Sử dụng thuốc: bác sĩ sẽ kê thuốc điều trị tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Một số trẻ bị nhiễm trùng đường hô hấp nặng sẽ cần hỗ trợ hô hấp bằng mặt nạ oxy.
• Điều trị hen suyễn: ở đợt cấp, bác sĩ sẽ đánh giá và có thể cho trẻ sử dụng Ventolin dạng phun khí dung, babyhaler hoặc xịt trực tiếp tùy theo độ tuổi và khả năng hợp tác của trẻ để làm thông thoáng đường thở. Cần phải tuân thủ đúng hướng dẫn và chỉ định của bác sĩ, và theo dõi sát trẻ, nếu có dấu hiệu thở mệt hơn cần tái khám ngay lập tức.
• Tạo độ ẩm xung quanh môi trường sống: làm ẩm không khí giúp đường thở của trẻ không bị tổn thương.
• Cho trẻ uống nhiều nước: giúp loãng đờm đồng thời làm dịu đường hô hấp.
• Dùng mật ong: giúp loãng đờm và giảm ho. Lưu ý chỉ nên sử dụng 1/2 thìa hàng ngày.
• Dùng nước muối nhỏ mũi: rửa mũi để làm thông thoáng đường thở.
• Chia nhỏ bữa ăn cho trẻ: trẻ thở khò khè thường mệt và tiêu hao nhiều năng lượng hơn bình thường nên cần chia nhỏ bữa ăn để giúp trẻ hấp thu tốt hơn.
• Tránh tiếp xúc khói thuốc: nicotin trong khói thuốc gây co thắt phế quản khiến tình trạng của trẻ nặng hơn.

Sử dụng ventolin để giảm khò khè trong hen phế quản

Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn các kiến thức về triệu chứng khò khè. Đây là triệu chứng hay gặp ở trẻ nên các bậc phụ huynh cần phải trang bị những kiến thức cơ bản của tình trạng này. Nếu thấy bài viết hữu ích, hãy chia sẻ cho người thân và bạn bè nhé!