Chúng ta rất dễ gặp tình trạng khô họng khi thời tiết thay đổi hay hanh khô. Bệnh khiến chúng ta khó chịu và cảm giác không được thoải mái. Hãy cùng tìm hiểu khô họng là gì cùng với những nguyên nhân gây ra khô họng nhé!
1Khô họng là gì?
Khô họng là tình trạng thô ráp, cộm hoặc ngứa ở cổ họng. Có nhiều nguyên nhân có thể gây ra điều này: do các yếu tố từ môi trường, cổ họng bị mất nước, dị ứng hay nhiễm trùng đường hô hấp nhẹ. Một số ít trường hợp, khô họng có thể là triệu chứng của những bệnh lý tiềm ẩn.
khô họng là tình trạng thô ráp, cộm ngứa ở cổ họng
2Dấu hiệu của bệnh khô họng
Dấu hiệu của bệnh khô họng bạn có thể gặp phải như:
- Ho.
- Sổ mũi.
- Nghẹt mũi hoặc chảy nước mũi.
- Khó thở.
- Thở khò khè.
- Khàn giọng.
- Amidan sưng hoặc đỏ, có thể có mảng trắng hoặc mủ.
- Ngứa ở mũi, miệng, mắt, tai hoặc cổ họng.
Ho, sổ mũi... là những dấu hiệu của khô họng
3Các nguyên nhân gây ra khô họng
Dị ứng
Dị ứng là một rối loạn quá mẫn của hệ thống miễn dịch, phản ứng lại các yếu tố lạ từ môi trường như phấn hoa, cỏ, lông thú cưng, mạt bụi, thực phẩm… Những yếu tố lạ này được gọi là chất gây dị ứng (hay còn gọi là dị nguyên).
Khi dị nguyên xâm nhập vào cơ thể người có cơ địa dị ứng sẽ kích hoạt sản xuất ra kháng thể IgE đặc hiệu với dị nguyên đó. IgE đi tới gắn vào bề mặt của các tế bào mast (tế bào giúp bảo vệ cơ thể khỏi bệnh tật và hỗ trợ chữa lành vết thương) kích thích tế bào mast giải phóng ra histamin và các chất trung gian hóa học khác. Chính những chất này sẽ tạo ra những phản ứng dị ứng của cơ thể.
Bên cạnh tình trạng khô họng, dị ứng còn có thể gây ra:
- Ho, hắt hơi.
- Nghẹt mũi, chảy nước mũi.
- Ngứa da, miệng hoặc mắt.
Dị ứng là một trong các nguyên nhân gây khô họng
Mở miệng khi ngủ, ngủ ngáy hoặc chứng ngưng thở khi ngủ
Nếu bạn thức dậy và thấy cổ họng khô thì rất có thể nguyên nhân là do bạn đã mở miệng hoặc thở bằng miệng trong khi ngủ. Luồng không khí lưu thông trực tiếp qua họng sẽ làm khô nước bọt và lấy đi độ ẩm cần thiết của niêm mạc họng.
Ngoài việc gây ra khô họng, mở miệng khi ngủ còn có thể dẫn đến ngủ ngáy hay bị hôi miệng.
Mở miệng khi ngủ gây khô họng
Mất nước
Cổ họng bị khô là dấu hiệu cho thấy có thể bạn đang bị mất nước. Mất nước có thể do không uống đủ nước, cơ thể đổ nhiều mồ hôi, khi bị sốt cao,.. Khi không được bổ sung đủ nước, bài tiết của cơ thể sẽ giảm, theo đó lượng nước bọt làm ẩm miệng và cổ họng cũng giảm gây ra khô họng.
Ngoài cảm giác khô họng, mất nước còn khiến bạn cảm thấy:
- Khát.
- Đi tiểu ít hơn, nước tiểu sẫm màu.
- Chóng mặt.
- Thường xuyên trong trạng thái mệt mỏi.
Cơ thể thiếu nước gây khô họng
Cảm lạnh
Cảm lạnh là một bệnh nhiễm trùng thường gặp gây ra bởi nhiều loại virus khác nhau. Theo trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC), trung bình một người bị nhiễm từ 2 đến 3 đợt cảm lạnh trong năm.
Cảm lạnh có thể làm cho cổ họng bị khô kèm theo ngứa và đau. Ngoài ra, người bị cảm lạnh còn gặp một số triệu chứng khác như:
- Ho.
- Sổ mũi, nghẹt mũi.
- Hắt hơi.
- Sốt nhẹ.
- Đau nhức toàn thân.
Cảm lạnh có thể dẫn đến khô họng
Cúm
Khô họng có thể là một triệu chứng của bệnh cúm. Cũng giống như cảm lạnh, tác nhân gây ra cúm là virus nhưng thường là 2 chủng virus cúm A, cúm B,...
Các triệu chứng cúm thường xuất hiện sau khi cơ thể đã tiếp xúc với virus cúm khoảng hai ngày. Các triệu chứng của cúm thường trầm trọng và kéo dài hơn so với cảm lạnh đi kèm với sốt, ớn lạnh và đau cơ.
Trong hầu hết trường hợp, người bị bệnh cúm sẽ khỏi bệnh sau khoảng 5 - 7 ngày, quan trọng là cần được nghỉ ngơi đầy đủ.
Khô họng là một trong những triệu chứng của bệnh cúm
Tăng bạch cầu đơn nhân nhiễm khuẩn
Bệnh bạch cầu đơn nhân xảy ra khi người bệnh nhiễm phải virus Epstein-Barr (EBV, herpesvirus type 4). Bệnh lây truyền qua chất dịch của cơ thể và chủ yếu qua đường nước bọt, do đó chúng còn có tên khác là "bệnh hôn".
Những người bị tăng bạch cầu đơn nhân nhiễm trùng thường có biểu hiện sốt cao, đau họng, sưng hạch bạch huyết (ở cổ, nách) và cổ họng luôn trong tình trạng khô, ngứa, đau.
Các triệu chứng của bệnh thường kéo dài trong khoảng 2 - 4 tuần. Nhưng ở một số trường hợp, người bệnh có thể cần nhiều thời gian hơn để phục hồi.
Tăng bạch cầu đơn nhân nhiễm khuẩn thường dẫn đến khô họng
Trào ngược axit
Bệnh trào ngược dạ dày - thực quản (GERD) là bệnh lý phổ biến, xảy ra ở 10 - 20% người trưởng thành.
Bình thường, khi chúng ta ăn uống, thức ăn sẽ được đưa từ miệng xuống thực quản. Khi ấy, cơ vòng thực quản dưới mở ra cho phép thức ăn đi xuống dạ dày, sau đó tự động đóng kín lại để ngăn không cho thức ăn và dịch vị trào ngược trở lại.
Tuy nhiên, người bị trào ngược dạ dày thực quản sẽ gặp tình trạng axit từ dạ dày đẩy ngược lên phần thực quản, khiến cho lớp niêm mạc thực quản bị kích thích và gây ra nhiều triệu chứng khó chịu như:
- Khô, rát họng.
- Khó nuốt.
- Ợ hơi, ợ nóng, ợ chua.
- Buồn nôn, nôn.
- Đau tức thượng vị.
- Ho khan, khàn giọng.
Trào ngược axit dạ dày thực quản
Viêm amidan
Viêm amidan là tình trạng nhiễm trùng hai khối mềm ở phía sau cổ họng, nguyên nhân có thể do vi rút hoặc vi khuẩn dẫn đến xuất hiện các amidan sưng đỏ và gây nên khô họng
Khi cơ thể bị xâm nhập bởi các tác nhân gây bệnh về đường hô hấp (vi khuẩn, virus…), amidan sẽ tiết ra kháng thể và các lympho bào giúp cơ thể chống lại các tác nhân này. Tuy nhiên khi các tác nhân này ồ ạt xâm nhập và tấn công mũi họng, amidan phải chống lại, vượt quá mức sẽ xảy ra tình trạng bị viêm sưng.
Ngoài tình trạng khô, ngứa và đau họng, các triệu chứng thường gặp khi bị viêm amidan bao gồm:
- Khàn tiếng, khó nuốt.
- Hơi thở có mùi.
- Amidan sưng đỏ, xuất huyết, có các chấm mủ trắng hoặc vàng.
- Hạch bạch huyết ở cổ sưng to và đau.
- Sốt, chán ăn, mệt mỏi.
Viêm amidan thường gây khô họng
Viêm họng do liên cầu khuẩn
Viêm họng do liên cầu khuẩn là là một dạng nhiễm trùng vùng họng gây ra bởi vi khuẩn streptococcus pyogenes. Viêm họng do liên cầu thường có triệu chứng nặng hơn so với viêm họng do virus.
Sau khi nhiễm khuẩn, người bệnh có thể mất từ 2 đến 5 ngày mới khởi phát các triệu chứng, cổ họng thường khô, đau rát và đi kèm với:
- Amidan sưng, đỏ hoặc xuất hiện những mảng trắng.
- Sốt.
- Sưng hạch bạch huyết ở cổ.
- Phát ban.
- Buồn nôn và nôn.
- Nhức mỏi cơ thể.
Viêm họng do nhiễm liên cầu khuẩn
4Biến chứng của bệnh khô họng
Ngoài cảm giác thông thường thường gặp khi bạn bị khô họng, nếu không được điều trị thích hợp có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như:
Biến chứng khó lường của bệnh khô họng có thể dẫn đến tử vong
5Các chẩn đoán phát hiện bệnh khô họng
Bác sĩ sẽ hỏi bạn về biểu hiện, thời gian xuất hiện các triệu chứng đồng thời tiền sử các bệnh có liên quan. Nếu nghi ngờ, bác sĩ có thể tiến hành một số xét nghiệm để chẩn đoán các căn bệnh tiềm ẩn mà bạn có thể mắc phải:
Phương pháp điều tra cho các điều kiện cơ bản có thể bao gồm:
- Kiểm tra thể chất.
- Xét nghiệm máu.
- Sinh thiết.
- Nội soi.
- Theo dõi pH thực quản.
Xét nghiệm máu giúp chẩn đoán khô họng
6Khi nào đi gặp bác sĩ?
Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ
Thông thường, cổ họng bị khô trong một khoảng thời gian ngắn không phải là một tình trạng quá nghiêm trọng. Tuy nhiên khi tình trạng này kéo dài liên tục trên 1 - 2 tuần hoặc đi kèm với các triệu chứng dưới đây thì bạn cần đi thăm khám bác sĩ:
- Khó nuốt.
- Thở khò khè hoặc khó thở.
- Phát ban.
- Tức ngực.
- Mệt mỏi kéo dài.
- Sốt cao trên 38,3 độ C hoặc 101,0 độ F.
Nơi khám chữa bệnh khô họng
- Tại Thành phố Hồ Chí Minh: Bệnh viện Tai Mũi Họng TP.HCM, Phòng khám Bệnh viện Đại học Y Dược,...
- Tại Hà Nội: Bệnh viện Tai Mũi Họng Trung Ương, Bệnh viện Đại Học Y Hà Nội – Khoa Tai Mũi Họng, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 – Khoa Tai Mũi Họng,...
Hãy đến khám bác sĩ khi có các triệu chứng khô họng
7Phương pháp điều trị
Bác sĩ có thể kê đơn thuốc điều trị nếu bạn mắc phải các bệnh lý tiềm ẩn dẫn đến khô họng.
Tuy nhiên, nếu cổ họng khô của bạn do nguyên nhân nhẹ chẳng hạn như mất nước nhẹ, nhiễm trùng hoặc yếu tố môi trường thì những biện pháp khắc phục tại nhà sau đây sẽ giúp bạn giảm bớt các triệu chứng:
- Giữ nước bằng việc cung cấp nước thường xuyên cho cơ thể.
- Dùng mật ong và chanh để cải thiện tình trạng khô họng.
- Súc miệng bằng nước muối sinh lý và tránh các tác nhân gây hại từ môi trường.
Bác sĩ có thể kê đơn thuốc cho bạn trong trường hợp bạn mắc các bệnh lý tiềm ẩn
8Phương pháp phòng ngừa
- Uống đủ nước.
- Tránh các loại đồ uống có ga, đồ uống lạnh có thể gây hại cho cổ họng.
- Uống trà gừng và một số loại nước ấm tốt cho cổ họng.
- Tránh tiếp xúc trực tiếp với không khí lạnh vì nó có thể làm tổn thương hệ hô hấp.
- Nếu bạn đang có các bệnh lý về đường hô hấp, hãy đến khám bác sĩ và tuân theo phác đồ điều trị.
Hãy bổ sung đủ nước cho cơ thể để tránh khô họng
Khô họng có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời sẽ dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Nếu bạn thấy bài viết hữu ích, hãy chia sẻ với người thân và bạn bè nhé!
Nguồn: Medicalnewstoday, Healthgrades, Heathline
