Ung thư tuyến giáp: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa

Ung thư tuyến giáp là bệnh ung thư có thể chữa khỏi nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Hãy cùng tìm hiểu về bệnh ung thư tuyến giáp qua bài viết dưới đây nhé!

1Ung thư tuyến giáp là gì?

Tuyến giáp là một tuyến nằm ở phía trước cổ, phía dưới thanh quản và phía trên khí quản với hình dạng giống như một con bướm nhỏ, giúp tạo ra các hormone điều chỉnh quá trình trao đổi chất, kiểm soát nhiệt độ, huyết áp và nhịp tim của cơ thể.

Ung thư tuyến giáp là một loại ung thư do sự phát triển của các tế bào trong tuyến giáp tạo thành khối u.

Ung thư tuyến giáp thường có thể điều trị được và trong nhiều trường hợp có thể chữa khỏi hoàn toàn. Tỷ lệ sống sót sau 5 năm đối với các loại ung thư tuyến giáp khác nhau bao gồm:

• Nhú: có tiên lượng tốt hơn với tỷ lệ sống trên 5 năm đạt gần 100%.
• Nang: Gần 100% đối với khu trú; khoảng 63% cho di căn.
• Tuỷ: Gần 100% đối với khu trú; khoảng 40% cho di căn.
• Loạn sản: Gần 31% đối với khu trú; 4% cho di căn.

Ung thư tuyến giáp là một loại ung thư nội tiết phổ biến

2Phân loại ung thư tuyến giáp

Ung thư tuyến giáp thể nhú chiếm khoảng 90%, phổ biến hơn ở phụ nữ và thường được chẩn đoán ở những người trẻ tuổi.

Hầu hết ung thư tuyến giáp dạng nhú đều nhỏ và đáp ứng tốt với điều trị nhưng đôi khi có thể lan đến các hạch bạch huyết ở cổ hoặc gần tuyến giáp.

Ung thư tuyến giáp thể nang

• Ung thư tuyến giáp thể nang thường được chẩn đoán ở người trung niên trên 50 tuổi, chiếm tỷ lệ từ 10-15%.
• Các tế bào ung thư dạng nang thường không lan đến các hạch bạch huyết ở cổ nhưng có thể di căn đến các bộ phận khác của cơ thể như phổi và xương.
• Ung thư tế bào Hurthle có một số điểm tương đồng với ung thư tuyến giáp dạng nang, thường được chẩn đoán ở người lớn tuổi và phụ nữ.
• Ung thư tuyến giáp tế bào Hurthle có thể phát triển ở cổ và lan sang các bộ phận khác của cơ thể.

Ung thư biểu mô giáp thể không biệt hóa

• Ít phổ biến và cũng nghiêm trọng nhất, thường được chẩn đoán ở người lớn tuổi.
• Các tế bào ung thư không giống các tế bào bình thường, có xu hướng phát triển nhanh, lan ra các mô xung quanh và bộ phận khác của cơ thể hơn các loại ung thư tuyến giáp khác.

Ung thư tuyến giáp dạng tủy

• Đây là loại hiếm gặp, bắt đầu trong các tế bào C sản xuất hormon calcitonin.
• Khoảng 25% trường hợp ung thư tủy giáp trạng là do di truyền trong gia đình và có thể lan sang các bộ phận khác của cơ thể như gan hoặc phổi.

Các loại ung thư tuyến giáp hiếm gặp

• Lymphoma tuyến giáp bắt đầu trong các tế bào hệ thống miễn dịch của tuyến giáp và việc điều trị tương tự như điều trị ung thư hạch.
• Sarcoma tuyến giáp bắt đầu trong các tế bào mô liên kết của tuyến giáp và có thể được điều trị bằng phẫu thuật, hóa trị hoặc xạ trị.

Ung thư tuyến giáp được phân loại thành nhiều dạng khác nhau

3Nguyên nhân gây ung thư tuyến giáp

Ung thư tuyến giáp là bệnh lý xảy ra do các tế bào tuyến giáp bị đột biến DNA khiến chúng phát triển quá mức và không chết đi như các tế bào bình thường. Điều này dẫn đến sự hình thành khối u trong tuyến giáp.

Khối u có thể phát triển và xâm lấn các mô lân cận, hoặc di căn đến các hạch bạch huyết ở cổ. Trong một số trường hợp, khối u cũng có thể lan đến các bộ phận khác của cơ thể như phổi hay xương, đây được gọi là di căn.

Nguyên nhân gây ra sự biến đổi DNA ở các tế bào tuyến giáp hiện vẫn chưa được làm rõ.[1]

4Các yếu tố nguy cơ gây ung thư tuyến giáp

Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ bị ung thư tuyến giáp bao gồm:

• Rối loạn miễn dịch gây tình trạng viêm giáp tự miễn.
• Nhiễm phóng xạ.
• Tiền căn xạ trị vùng cổ.
• Tiền căn gia đình liên quan ung thư tuyến giáp dạng tủy.
• Đột biến gen di truyền hoặc mắc phải do hội chứng đa u nội tiết loại 2A (MEN2A), hội chứng đa u nội tiết loại 2B (MEN2B).
• Giới tính, tuổi tác: Ung thư tuyến giáp phổ biến ở phụ nữ ở độ tuổi từ 44 - 49 hơn nam giới. Đàn ông có nhiều khả năng phát triển ung thư tuyến giáp ở tuổi lớn hơn từ 80 - 84 tuổi.
• Bệnh tuyến giáp như bướu cổ, phình giáp, viêm giáp.
• Chế độ ăn thiếu iod.
• Béo phì.

Ung thư tuyến giáp xảy ra khi các tế bào trong tuyến giáp phát triển những đột biến trong DNA

5Triệu chứng ung thư tuyến giáp

Hầu hết ung thư tuyến giáp giai đoạn sớm không có triệu chứng hoặc dấu hiệu nào. Đa số, bệnh nhân phát hiện ung thư giáp khi tình cờ đi khám bệnh thông thường.

Triệu chứng giúp phát hiện ung thư tuyến giáp giai đoạn sớm:

• Xuất hiện u giáp trạng: cứng, bờ rõ, bề mặt có thể gồ ghề hoặc nhẵn ở một bên cổ, di động theo nhịp nuốt.
• Xuất hiện hạch vùng cổ: mềm, nhỏ, cùng bên và di động theo khối u.

Triệu chứng ung thư tuyến giáp giai đoạn muộn:

• Khối u to, cứng và cố định trước cổ.
• Khó nuốt do u chèn ép.
• Khàn tiếng, có thể kèm theo khó thở.
• Da vùng cổ có thể bị sùi loét, chảy máu hoặc thâm.

Hầu hết ung thư tuyến giáp giai đoạn sớm không có triệu chứng hoặc dấu hiệu nào

6Biến chứng của ung thư tuyến giáp

Ung thư di căn

Ung thư di căn là biến chứng nguy hiểm của ung thư tuyến giáp. Điều này xảy ra khi các tế bào ung thư tuyến giáp di chuyển đến các bộ phận khác của cơ thể. Các bộ phận thường bị ảnh hưởng bởi ung thư di căn của ung thư tuyến giáp bao gồm:

• Các hạch bạch huyết gần tuyến giáp, thường là ở cổ hoặc nách.
• Phổi.
• Xương.
• Não.
• Gan.
• Da.

Điều trị sớm ung thư tuyến giáp có thể ngăn ngừa hoặc làm chậm sự di căn của các tế bào ung thư và giảm nguy cơ tử vong.

Ung thư tuyến giáp đôi khi lây lan đến các hạch bạch huyết gần đó hoặc các bộ phận khác của cơ thể

Ung thư tái phát

Khoảng 30% các trường hợp mắc ung thư tuyến giáp có thể tái phát ngay cả khi đã được điều trị thành công và thậm chí đã cắt bỏ tuyến giáp vì đôi khi ung thư tiến triển mạnh, lan ra ngoài tuyến giáp trước khi được cắt bỏ.

Khi tái phát, ung thư tuyến giáp thường được tìm thấy trong 5 năm đầu tiên sau chẩn đoán ban đầu tại:

• Các hạch bạch huyết ở cổ.
• Những mảnh nhỏ của mô tuyến giáp bị bỏ lại trong quá trình phẫu thuật.
• Các khu vực khác của cơ thể như phổi và xương.

7Chẩn đoán ung thư tuyến giáp

Khám lâm sàng, tiền sử bản thân và tiền sử gia đình

Bác sĩ sẽ khám lâm sàng vùng cổ để kiểm tra các dấu hiệu sức khỏe tổng quát xem có xuất hiện khối u hoặc sưng ở cổ, thanh quản và hạch bạch huyết và các dấu hiệu bất thường.

Đồng thời, bác sĩ cũng có thể điều tra về các yếu tố nguy cơ và tiền sử của bản thân như:

• Đã từng tiếp xúc với bức xạ.
• Có bị bệnh lý liên quan đến tuyến giáp.
• Gia đình có người từng có tiền sử mắc bệnh ung thư tuyến giáp.

Soi thanh quản

Soi thanh quản là một thủ thuật sử dụng gương hoặc ống soi thanh quản mỏng để quan sát giúp bác sĩ kiểm tra thanh quản.

Khối u tuyến giáp có khả năng đè lên dây thanh âm. Do đó, việc nội soi thanh quản được thực hiện giúp bác sĩ kiểm tra xem dây thanh âm có bị đè nén khi có khối u hay vẫn hoạt động bình thường.

Xét nghiệm chức năng tuyến giáp (xét nghiệm hormone)

Các xét nghiệm chức năng tuyến giáp thông qua các mẫu máu giúp đo nồng độ hormone kích thích tuyến giáp (TSH) và hormone do tuyến giáp sản xuất - thyroxine (T4) và triiodothyronine (T3).

Ngoài ra, xét nghiệm máu cũng có thể kiểm tra nồng độ hormon calcitonin và dấu ấn ung thư carcinoembryonic huyết thanh (CEA) trong bệnh ung thư tuyến giáp thể tủy.

Xét nghiệm đột biến gen: ung thư tuyến giáp dạng tủy

Chẩn đoán xác định ung thư tuyến giáp thể tủy được thực hiện thông qua phân tích di truyền đột biến gen RET. Sự hiện diện của đột biến gen này cho thấy khả năng cao bệnh nhân mắc ung thư tuyến giáp thể tủy.

Siêu âm

Siêu âm sử dụng sóng âm thanh tần số cao để tạo ra hình ảnh của bộ phận cơ thể. Bác sĩ sử dụng siêu ẩm để:

• Kiểm tra xem số lượng khối u trong tuyến giáp và cổ.
• Kích thước của khối u tuyến giáp.
• Nang đặc hay u nang.

Siêu âm giúp tạo ra hình ảnh của khu vực tuyến giáp

Chụp cắt lớp vi tính (CT scan)

Chụp CT là một kỹ thuật sử dụng tia X và máy tính để tạo ra hình ảnh chi tiết bên trong vùng cổ từ các góc độ khác nhau giúp phát hiện ung thư tuyến giáp và sự di căn của ung thư. Thuốc cản quang được tiêm vào tĩnh mạch để giúp các cơ quan hoặc mô hiển thị rõ ràng hơn.

Chọc hút tế bào kim nhỏ

Trong quá trình chọc hút sinh thiết bằng kim nhỏ, bác sĩ sẽ sử dụng một cây kim dài, mảnh đưa qua da vào tuyến giáp và lấy một số mẫu mô. Các mẫu mô sẽ được chuyển vào phòng thí nghiệm để phân tích máu và mô cơ thể dưới kính hiển vi và xác định xem có ung thư hay không.

Chọc hút tế bào kim nhỏ giúp xác định ung thư có đang diễn ra hay không

Xác định giai đoạn của ung thư tuyến giáp

Việc xác định giai đoạn ung thư có thể giúp bác sĩ đánh giá kích thước và mức độ lan rộng của các tế bào ung thư. Từ đó, tiên lượng và đưa ra các phương pháp điều trị phù hợp nhất.

Bác sĩ thường sử dụng hệ thống TNM để phân loại ung thư tuyến giáp:

• Khối u (Tumor) mô tả kích thước của khối u.
• Hạch (Node) mô tả liệu ung thư đã lan đến các hạch bạch huyết hay chưa.
• Di căn (Metastasis) mô tả liệu ung thư đã lan đến một bộ phận khác của cơ thể hay chưa.

Đồng thời, bác sĩ sử dụng một hệ thống số từ 1 đến 4. Con số càng thấp có nghĩa là ung thư có khả năng đáp ứng với điều trị và thường là ung thư vẫn còn ở trong tuyến giáp. Con số cao hơn có nghĩa là chẩn đoán nghiêm trọng hơn và ung thư có thể đã lan ra ngoài tuyến giáp đến các bộ phận khác của cơ thể.

Tuy nhiên, các loại ung thư tuyến giáp khác nhau sẽ có các giai đoạn khác nhau tùy thuộc vào độ tuổi của bệnh nhân:

• Ung thư tuyến giáp thể nhú và thể nang ở bệnh nhân dưới 55 tuổi: 2 giai đoạn.
• Ung thư tuyến giáp thể nhú và thể nang ở bệnh nhân từ 55 tuổi trở lên: 4 giai đoạn.
• Ung thư tuyến giáp không biệt hóa ở bệnh nhân ở mọi lứa tuổi đều được coi là ở giai đoạn 4 với 3 cấp độ từ A đến C.
• Ung thư tuyến giáp thể tủy ở bệnh nhân mọi lứa tuổi: 4 giai đoạn.

Giai đoạn ung thư có thể xác định kích thước của các tế bào và mức độ lan rộng của ung thư

8Khi nào cần gặp bác sĩ

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Bạn nên đến gặp bác sĩ nếu gặp phải các triệu chứng như:

• Xuất hiện khối u trong cổ.
• Nhịp tim nhanh.
• Tăng hoặc giảm cân không rõ nguyên nhân.
• Cực kỳ mệt mỏi.

Nơi điều trị bệnh ung thư tuyến giáp uy tín

Nếu gặp các dấu hiệu nêu trên, bạn nên đến ngay các cơ sở y tế gần nhất hoặc các bệnh viện đa khoa tại nơi cư trú để được tư vấn và thăm khám kịp thời.

Bạn có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín và nổi tiếng dưới đây

• Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Ung bướu Tp. Hồ Chí Minh, Bệnh viện Đại học Y dược Tp. Hồ Chí Minh, Bệnh viện Nhân dân Gia Định...
• Hà Nội: Bệnh viện Nội tiết Trung ương, Bệnh viện K, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện ung bướu Hà Nội...

9Điều trị ung thư tuyến giáp

Giai đoạn sớm

Ở giai đoạn sớm, các bác sĩ có thể cân nhắc các phương pháp điều trị bao gồm phẫu thuật, liệu pháp hormone và i-ốt phóng xạ.

Phẫu thuật là phương pháp điều trị phổ biến nhất cho bệnh ung thư tuyến giáp gồm:

• Cắt bỏ thùy có ung thư tuyến giáp khi kích thước bướu nhỏ và chưa xâm lấn ra ngoài vỏ bao bướu hoặc các mô xung quanh.
• Cắt toàn bộ tuyến giáp khi kích thước bướu lớn và/hoặc xâm lấn ra ngoài vỏ bao bướu hoặc các mô xung quanh hoặc có di căn hạch cổ.
• Phẫu thuật nạo vét hạch cổ khi có di căn hạch cổ hoặc khi có hạch cổ tái phát sau điều trị.

Liệu pháp hormone là phương pháp điều trị dưới dạng thuốc uống nhằm:

• Thay thế hoặc bổ sung các hormone được sản xuất trong tuyến giáp sau phẫu thuật giúp ngăn chặn hoạt động và ức chế sự phát triển của tế bào ung thư tuyến giáp.
• Ngoài ra, việc điều trị ung thư tuyến giáp giết chết các tế bào tuyến giáp bình thường, khiến chúng không thể sản xuất đủ hormon cần thiết nên bệnh nhân được dùng thuốc thay thế hormone tuyến giáp .

I-ốt phóng xạ được điều chế dưới dạng viên nang hoặc chất lỏng mà khi uống vào giúp tiêu diệt tế bào tuyến giáp và tế bào ung thư tuyến giáp có thể còn sót lại sau phẫu thuật. Phương pháp này thường được sử dụng để điều trị ung thư tuyến giáp thể biệt hóa sau phẫu thuật có nguy cơ tái phát hoặc có di căn hạch cổ hoặc di căn cơ quan khác.

Hầu hết i-ốt phóng xạ thải ra khỏi cơ thể bạn qua nước tiểu trong vài ngày đầu sau khi điều trị. Tuy nhiên, dùng liều cao hơn có thể gây ra:

• Khô, đau miệng.
• Viêm mắt.
• Thay đổi vị giác hoặc khứu giác.

Ở giai đoạn sớm, các bác sĩ có thể cân nhắc các phương pháp điều trị bao gồm phẫu thuật, liệu pháp hormone và i-ốt phóng xạ

Giai đoạn tiến xa

Trong giai đoạn tiến xa, các phương pháp bao gồm xạ trị, liệu pháp nhắm đích, hoá trị, chăm sóc giảm nhẹ có thể được áp dụng để điều trị ung thư tuyến giáp.

• Xạ trị là phương pháp điều trị ung thư sử dụng tia X năng lượng cao hoặc các loại bức xạ khác để tiêu diệt tế bào ung thư hoặc ngăn không cho chúng phát triển. Xạ trị có thể giúp kiểm soát cơn đau do ung thư di căn đến xương.
  Tuy nhiên, nếu nhắm khu vực xạ trị vào cổ có thể gây ra tác dụng phụ gồm những phản ứng giống như bị cháy nắng trên da, ho và đau khi nuốt.
• Liệu pháp nhắm đích có dạng thuốc uống và truyền qua tĩnh mạch, nhằm xác định và tấn công các tế bào ung thư, không diệt các tế bào lành và được chỉ định khi bệnh đã ở giai đoạn muộn.
• Hóa trị là phương pháp điều trị ung thư sử dụng thuốc đường uống hoặc tiêm để ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư bằng cách tiêu diệt tế bào hoặc ngăn chặn chúng phân chia.
• Chăm sóc giảm nhẹ là chăm sóc y tế chuyên biệt tập trung vào việc giảm đau, giúp bệnh nhân cải thiện chất lượng cuộc sống. Chăm sóc giảm nhẹ được sử dụng trong khi đang trải qua các phương pháp điều trị như phẫu thuật, hóa trị hoặc xạ trị.

10Biện pháp phòng ngừa ung thư tuyến giáp

Các nguyên nhân gây ra những thay đổi gen dẫn đến hầu hết các bệnh ung thư tuyến giáp không được xác định. Vì vậy, không có cách nào để ngăn ngừa ung thư tuyến giáp ở những người có nguy cơ mắc bệnh trung bình.

Do đó, để giảm nguy cơ ung thư tuyến giáp, nên

• Tránh tiếp xúc với bức xạ không cần thiết bao gồm cả bức xạ từ các thủ thuật y tế không cần thiết, đặc biệt là ở trẻ nhỏ khu vực xung quanh đầu và cổ.
• Người lớn và trẻ em có gen di truyền làm tăng nguy cơ ung thư tuyến giáp thể tủy có thể xem xét phẫu thuật cắt bỏ tuyến giáp dự phòng để ngăn ngừa ung thư.
• Khám sức khỏe định kỳ.
• Có chế độ ăn uống giàu iốt, ít chất béo và nghỉ ngơi hợp lý.
• Hạn chế rượu bia và các chất kích thích.

Tránh tiếp xúc với bức xạ không cần thiết bao gồm cả bức xạ từ các thủ thuật y tế

Hy vọng bài viết trên đã cung cấp cho bạn những thông tin liên quan về bệnh ung thư tuyến giáp. Hãy chia sẻ bài viết nếu thấy hữu ích bạn nhé!