Táo bón khi mang thai: Dấu hiệu, cách điều trị và phòng ngừa

Táo bón là một tình trạng thường gặp và gây khó chịu trong thai kỳ, táo bón kéo dài có thể ảnh hưởng đến sức khỏe mẹ và bé. Cùng tìm hiểu bài viết sau đây để biết dấu hiệu, cách điều trị cũng như cách phòng ngừa táo bón khi mang thai nhé!

1Táo bón khi mang thai là gì?

Táo bón là tình trạng gặp khó khăn khi đi đại tiện, phân bị giữ lại ở phần dưới của ống tiêu hóa thay vì bài tiết ra ngoài.

Táo bón có thể xảy ra ở bất kỳ thời điẻm nào của thai kỳ, theo thống kê, có khoảng 16 đến 39% thai phụ bị táo bón khi mang thai. [1]

Táo bón có thể xuất hiện sớm nhất vào tháng thứ hai hoặc tháng thứ ba của thai kỳ do sự thay đổi nội tiết tố của cơ thể, nhưng thường gặp nhất vào ba tháng cuối. Tình trạng này có liên quan đến sự tăng lên về nồng độ hormone prosgesteron và sự phát triển của thai nhi.

Táo bón thường gặp ở phụ nữ mang thai

2Nguyên nhân gây táo bón khi mang thai

Sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể khi mang thai và thói quen hằng ngày có thể làm tăng nguy cơ táo bón. Những nguyên nhân có thể gây táo bón khi mang thai như:

• Tăng sản xuất progesterone: Trong quá trình mang thai, cơ thể sản xuất ra nhiều progesterone hơn bình thường. Progesterone có tác dụng giãn cơ trơn đường ruột, làm chậm quá trình đào thải phân dẫn đến ứ đọng phân trong ruột già. Đồng thời, ở lại lâu trong ruột khiến phân mất đi độ ẩm, trở nên khô cứng và khó tống ra ngoài.
• Sự phát triển của thai nhi: Trọng lượng của thai tăng lên có thể chèn ép đường ruột của mẹ khiến cho chất thải khó di chuyển ra khỏi cơ thể hơn.
• Chất sắt bổ sung: Bổ sung quá nhiều sắt có thể gây táo bón do sắt ảnh hưởng đến quá trình phân hủy thức ăn của vi khuẩn đường ruột. Người ít uống nước sẽ dễ bị táo bón do sắt hơn do nước giúp phân mềm, làm quá trình đào thải dễ dàng hơn.
• Lối sống: Chế độ ăn uống, lượng nước hấp thu hằng ngày và chế độ tập luyện thể dục thể thao đều có tác động lên việc đi đại tiện hằng ngày. Tình trạng táo bón có thể trở nên nghiêm trọng hơn nếu thai phụ ăn ít chất xơ, uống ít nước, ít vận động hay hạn chế đi lại. [1]

3Triệu chứng

Một số triệu chứng điển hình của táo bón bao gồm:

• Đi đại tiện ít hơn 3 lần/tuần.
• Chướng bụng và đầy hơi, phải dùng nhiều sức để tống phân ra ngoài
• Phân khô và cứng.
• Đau khi đi đại tiện.

4Ảnh hưởng của táo bón tới mẹ và em bé như thế nào?

Khi bị táo bón, mẹ bầu ngoài việc cảm thấy đầy hơi, chướng bụng, khó chịu còn nguy cơ bị nứt hoặc chảy máu ở hậu môn do cố rặn mạnh để tống phân ra ngoài.

Táo bón kéo dài mà không có biện pháp điều trị phù hợp có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng hơn bao gồm trĩ, sa trực tràng, ứ phân. Tuy gây nhiều bất tiện nhưng táo bón ở mẹ thường ít khi ảnh hưởng đến sức khỏe thai nhi.

5Chẩn đoán

Để chẩn đoán táo bón, bác sĩ sẽ hỏi những vấn đề liên quan đến quá trình đi vệ sinh hằng ngày bao gồm lượng phân, tính chất phân và số lần đi trong một ngày.

Những thói quen hằng ngày như ăn uống, tập thể dục hay các thuốc, thực phẩm chức năng đang sử dụng cũng được khai thác để bác sĩ có thể tìm ra được nguyên nhân gây táo bón. [1]

6Khi nào cần gặp bác sĩ?

Dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Mẹ bầu nên đi khám thai định kỳ và trao đổi với bác sĩ những dấu hiệu bất thường để có thể phát hiện sớm và điều trị các vấn đề sức khỏe trong thai kỳ. Đặc biệt, cần gặp ngay bác sĩ nếu bị táo bón kèm theo các dấu hiệu sau:

• Buồn nôn.
• Đau bụng.
• Táo bón kéo dài hơn 1 - 2 tuần.
• Đi cầu ra máu.
• Dùng thuốc nhuận tràng nhưng không hiệu quả. [2]

Nơi khám chữa bệnh uy tín

Nếu gặp các dấu hiệu như trên, bạn có thể đến ngay các cơ sở y tế gần nhất, các phòng khám hay bệnh viện chuyên khoa Sản phụ khoa. Hoặc bất kỳ bệnh viện đa khoa nào tại địa phương để được thăm khám kịp thời.

Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:

• Tại Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Từ Dũ, Bệnh viện Đại học Y Dược Tp. Hồ Chí Minh, Bệnh viện Hùng Vương.
• Tại Hà Nội: Bệnh viện Phụ Sản Hà Nội, Bệnh viện Phụ Sản Trung Ương, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội.

Bác sĩ sẽ khai thác các thông tin về tần suất đi tiêu, thói quen sinh hoạt...

7Cách giảm táo bón khi mang thai

Biện pháp không dùng thuốc

• Ăn 20 – 30 gam thực phẩm giàu chất xơ mỗi ngày: Chất xơ có nhiều trong trái cây, ngũ cốc, các loại đậu, rau củ và các loại hạt. Chất xơ giúp phân mềm và dễ đào thải ra bên ngoài hơn.
• Uống 2 đến 3 lít nước mỗi ngày: Nước không chỉ hỗ trợ tiêu hóa, giảm táo bón mà còn đóng vai trò quan trọng trong sự hình thành nước ối để bảo vệ, nuôi dưỡng thai nhi.
• Tập thể dục vừa phải 20 – 30 phút, 3 lần mỗi tuần: Tập thể dục giúp kích thích hoạt động của ruột và cải thiện tình trạng táo bón. Mẹ bầu có thể tham khảo ý kiến bác sĩ về việc thực hiện các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, yoga.
• Thay đổi loại vitamin khác: Một số thuốc bổ sung vitamin trong thai kỳ có thể gây táo bón do chứa sắt, canxi. Tùy thuộc vào tình trạng của thai phụ, bác sĩ có thể thay đổi loại thuốc khác có hàm lượng nhỏ hơn.
• Bổ sung lợi khuẩn: Lợi khuẩn là những vi khuẩn sống trong đường ruột hỗ trợ quá trình tiêu hóa, bổ sung lợi khuẩn giúp phục hồi hệ vi khuẩn đường ruột làm cho quá trình tiêu hóa trở nên dễ dàng hơn, hạn chế táo bón xảy ra. Thực phẩm giàu men vi sinh bao gồm sữa chua, dưa cải bắp và kim chi. [2]

Chế độ ăn giàu chất xơ giúp giảm tình trạng táo bón

Dùng thuốc

• Thuốc nhuận tràng tạo khối: Tăng độ ẩm và kích thước phân, giúp phân dễ đào thải ra ngoài. Thuốc có thể gây một số tác dụng phụ bao gồm chuột rút, đau bụng.
• Thuốc làm mềm phân: Có tác dụng giúp phân hấp thu thêm nước, phân mềm hơn và dễ đi đại tiện hơn. Thuốc mềm phân bác sĩ khuyên dùng cho bà bầu là docusate.
• Thuốc nhuận tràng bôi trơn: Tạo một lớp màng trơn bên ngoài phân giúp tống phân dễ dàng hơn. Một số thuốc thuộc nhóm này có thể kể đến như glycerol, fleet.
• Thuốc nhuận tràng thẩm thấu: Thuốc hỗ trợ giúp kéo thêm nước vào ruột làm phân mềm hơn, ngoài ra thuốc còn có tác dụng làm tăng nhu động ruột làm cho việc tống phân ra ngoài dễ dàng hơn. Các thuốc trong nhóm bao gồm polyethylen glycol và magie hydroxyd. [2]

8Phòng ngừa táo bón khi mang thai

Mẹ bầu có thể giảm nguy cơ bị táo bón trong thai kỳ bằng các phương pháp khắc phục táo bón đã đề cập ở trên bao gồm bổ sung thêm chất xơ như rau và trái cây.

Uống ít nhất 1,9 lít nước mỗi ngày đồng thời thực hiện các bài tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, yoga theo sự tư vấn của bác sĩ chuyên môn.

Mẹ bầu nên bổ sung đầy đủ nước mỗi ngày

Thai phụ nên đi khám thai định kỳ để theo dõi sức khỏe của cả mẹ và bé. Hy vọng bài viết đã cung cấp được một số thông tin cơ bản về táo bón khi mang thai. Nếu thấy bài viết hữu ích hãy chia sẻ đến mọi người xung quanh để cùng cập nhật những thông tin sức khỏe!