Đa ối khi mang thai: Triệu chứng, nguyên nhân và điều trị

Đa ối là hiện tượng dư thừa nước ối xuất hiện trong quá trình mang thai, đặc biệt là những tháng sau của thai kỳ. Mặc dù tỷ lệ thai đa ối không cao nhưng nếu không được phát hiện sớm thì có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Vậy nên, hãy cùng tìm hiểu rõ hơn về thai đa ối trong bài viết dưới đây nhé!

1Đa ối là gì?

Thai nhi sống trong bụng mẹ được bao bọc xung quanh bởi nước ối và màng ối. Nước ối là một chất lỏng trong suốt, được hình thành từ khoảng 12 ngày sau thụ thai, đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển và bảo vệ tăng trưởng của thai nhi.

Đa ối là một tình trạng bất thường về số lượng nước ối, khi đó lượng nước ối cao hơn nhiều so với bình thường. Đa ối thường xảy ra khoảng từ nửa sau của thai kỳ nhưng cũng có một số trường hợp xuất hiện vào tuần thai thứ 16.[1]

Đa ối là hiện tượng nước ối quá nhiều so với mức bình thường

2Nguyên nhân đa ối

Nguyên nhân đa ối có liên quan đến sự tăng tạo nước ối hoặc giảm hấp thu nước ối của thai nhi. Một số nguyên nhân cụ thể như sau:

• Dị tật bẩm sinh đường tiêu hóa của thai nhi như teo thực quản, không có hậu môn.
• Bất thường thần kinh của thai gây ra rối loạn nuốt dịch ối hoặc có thể làm thai tăng tiết dịch ối.
• Mẹ bị tiểu đường.
• Hội chứng truyền máu song thai, đa ối có thể xảy ra nếu một thai được nhận nhiều máu hơn thai còn lại.
• Thai nhi bị thiếu máu.
• Bất đồng nhóm máu giữa mẹ và con.
• Nhiễm trùng khi mang thai.[2]

Hội chứng truyền máu song thai sẽ gây ra tình trạng thai đa ối

3Triệu chứng của đa ối

Nếu lượng nước ối nhiều không đáng kể thì ít gây ảnh hưởng đến mẹ cũng như thai nhi và thường không có bất kỳ triệu chứng nào. Trong trường hợp nước ối tăng quá nhiều thì người mẹ có thể xuất hiện một số triệu chứng sau đây:

• Cảm giác đầy bụng hoặc căng tức ở dạ dày.
• Hay bị hụt hơi, khó thở.
• Ợ chua, ợ nóng.
• Táo bón.
• Đi tiểu nhiều lần trong ngày.
• Phù tay, chân.
• Âm hộ có thể sưng lên.[1]

Đa ối có thể khiến cho mẹ có cảm giác đầy bụng, căng tức ở dạ dày

4Đa ối có nguy hiểm không?

Đa ối có thể gây ra nhiều biến chứng cho thai, trong đó có nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời:

• Ngôi thai ngược: Tình trạng nước ối nhiều có thể khiến thai nhi xoay ở những tháng cuối, từ đó dẫn đến thay đổi ngôi ngai, khiến ngôi thai thuận trở thành ngôi thai ngược hoặc ngôi ngang.
• Sinh non: sinh trước khi thai đủ 37 tuần tuổi.
• Ối vỡ sớm hoặc vỡ non: Đa ối có thể dẫn đến vỡ ối khi chưa có dấu hiệu chuyển dạ ở thai đã đủ 37 tuần (được gọi là ối vỡ sớm). Ngoài ra đa ối cũng có thể làm ối vỡ khi đã có dấu hiệu chuyển dạ (được gọi là ối vỡ non).
• Nhau bong non: bánh nhau tách ra khỏi tử cung khi chưa em bé còn trong bụng mẹ.
• Thai chết lưu: thai chết trong bụng mẹ từ 20 tuần tuổi.

Ngoài ra, đa ối còn có thể gây ra nhiều biến chứng trước, trong và sau khi sinh như: khó đẻ, đờ tử cung, băng huyết, trẻ sinh ra bị suy hô hấp.[3]

Đa ối có thể gây ra biến chứng ối vỡ sớm dù chưa có dấu hiệu chuyển dạ

5Cách chẩn đoán tình trạng đa ối

Lâm sàng

Để chẩn đoán đa ối, các bác sĩ có thể dựa vào các triệu chứng kể trên và sau đó thực hiện một số động tác khám bụng trên lâm sàng để phát triển hiện ra một số dấu hiệu đa ối như:

• Kích thước bụng to hơn so với tuổi thai.
• Da bụng căng bóng.
• Tình trạng khó thở của sản phụ.

Bác sĩ có thể nghi ngờ thai đa ối nếu quan sát thấy da bụng căng bóng

Siêu âm đánh giá chỉ số và thể tích nước ối

Sau khi khám lâm sàng và phát hiện có dấu hiệu nghi ngờ thai đa ối thì bác sĩ sẽ thực hiện siêu âm để chẩn đoán xác định thai đa ối qua các chỉ số nước ối sau:

• Tổng độ sâu nước ối ở 4 góc phần tư tử cung (AFI): bình thường dao động khoảng từ 5 đến 24cm. Trường hợp AFI ≥ 24 cm thì gợi ý thai đa ối.
• Túi ối có độ sâu lớn nhất (SDP): bình thường khoảng từ 2 đến 8 cm. Trường hợp SDP ≥ 8cm thì gợi ý thai đa ối.[4]

Siêu âm giúp bác sĩ đo được các chỉ số liên quan đến thể tích nước ối

Siêu âm toàn diện

Siêu âm toàn diện thai giúp kiểm tra tình trạng sức khỏe và sự phát triển của thai. Ngoài ra, siêu âm toàn diện có thể phát hiện ra một số dị tật bẩm sinh có thể là nguyên nhân gây ra tình trạng đa ối.

Xét nghiệm máu

Xét nghiệm máu mẹ có thể được bác sĩ chỉ định trong trường hợp nghi ngờ thai đa ối để kiểm tra đường huyết hoặc tình trạng nhiễm trùng của mẹ. Một số bệnh nhiễm trùng ở mẹ có thể gây ra thai đa ối như: giang mai, rubella.

Chọc ối

Bác sĩ sẽ lấy một mẫu nước ối từ túi ối của thai và đem đi xét nghiệm. Nước ối chứa nhiều tế bào và dịch tiết của thai nhi nên được sử dụng để xét nghiệm kiểm tra bất thường nhiễm sắc thể hoặc các bệnh di truyền.[5]

Kỹ thuật chọc nước ối giúp xét nghiệm những bất thường nhiễm sắc thể của thai

6Khi nào cần gặp bác sĩ?

Dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Trong quá trình mang thai, các bà mẹ cần phải được thăm khám thai định kỳ theo lịch hẹn của bác sĩ để theo dõi tốt quá trình phát triển cũng như các bất thường của thai.

Tuy nhiên, nếu mẹ phát hiện ra bất kỳ dấu hiệu nào của thai đa ối như cảm giác căng tức ở bụng kèm khó thở, táo bón, đi tiểu nhiều lần, phù tay chân, ợ chua thì cần đi gặp bác sĩ để kiểm tra càng sớm càng tốt, không nên trì hoãn chờ đến lịch khám thai tiếp theo.

Khi có dấu hiệu nghi ngờ đa ối, mẹ không nên chần chừ mà hãy đi khám bác sĩ ngay

Nơi chẩn đoán và chữa trị đa ối

Nếu gặp các dấu hiệu như trên, bạn có thể đến ngay các cơ sở y tế gần nhất, các bệnh viện chuyên khoa Sản phụ khoa. Hoặc bất kỳ bệnh viện đa khoa nào tại địa phương để được thăm khám kịp thời.

Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:

• Tai TP. HCM: Bệnh viện Từ Dũ, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, Bệnh viện Nhân dân Gia Định.
• Tại Hà Nội: Bệnh viện Phụ sản Trung ương, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội, Khoa Phụ sản - Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.

7Cách chữa trị đa ối hiệu quả

Nếu lượng nước ối tăng lên ở mức độ nhẹ thì thường có thể tự khỏi mà không cần điều trị. Trong trường hợp nặng hơn, mẹ xuất hiện các triệu chứng thai đa ối rõ ràng thì cần được điều trị sớm để phòng ngừa biến chứng.

Hút nước ối

Chọc hút bớt lượng nước ối dư thừa ra khỏi túi ối để giảm áp lực lên cả mẹ và thai nhi. Thủ thuật này có thể đi kèm với một số biến chứng như nhiễm trùng ối, ối vỡ sớm, nhau bong non nên cần được cân nhắc kỹ trước khi thực hiện.

Hút bớt nước ối dư thừa giúp giảm áp lực cho mẹ và thai nhi

Điều trị bằng thuốc

Một số thuốc có thể được sử dụng để giảm lượng nước tiểu của thai nhi ra khoang ối, từ đó làm giảm lượng nước ối đáng kể. Các thuốc này không được khuyến cáo cho thai trên 31 tuần, vì có thể gây ra nguy cơ mắc bệnh về tim thai và ảnh hưởng đến dạ dày của mẹ.[5]

Thuốc được sử dụng để làm giảm lượng nước ối mà thai nhi thải ra

Kích thích chuyển dạ

Nếu thai nhi đã đủ tháng (trên 37 tuần) thì các bác sĩ có thể thảo luận với bố mẹ về việc kích thích chuyển dạ để đưa thai ra ngoài một cách an toàn. Trong trường hợp đa ối nghiêm trọng thì vẫn có thể xem xét kích thích chuyển dạ dù thai chưa đủ tháng.

8Biện pháp phòng ngừa

Hiện nay chưa có các biện pháp phòng ngừa đặc hiệu cho tình trạng thai đa ối. Vậy nên, việc khám thai định kỳ và kiểm soát chặt chẽ tình trạng sức khỏe mẹ và thai.

Nhất là khi mẹ mắc đái tháo đường thai kỳ đóng vai trò rất quan trọng để phát hiện sớm và phòng các biến chứng của thai đa ối xảy ra.

Khám thai định kỳ có ý nghĩa rất quan trọng trong việc phát hiện sớm thai đa ối

Việc khám thai định kỳ và trang bị những kiến thức về thai đa ối giúp các bà mẹ phát hiện ra sớm tình trạng bất thường của thai, từ đó giúp giảm thiểu các nguy cơ biến chứng của thai đa ối. Hãy chia sẻ bài viết này đến người mà bạn cảm thấy bài viết hữu ích đối với họ nhé!