Viêm đại tràng nên ăn và kiêng gì để bệnh thuyên giảm?

Viêm đại tràng là bệnh lý đường tiêu hoá phổ biến hiện nay, người bệnh thường có nhiều triệu chứng như: đau bụng, tiêu chảy, mệt mỏi, sụt cân,... gây ảnh hưởng đến sức khoẻ và giảm chất lượng cuộc sống. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết về những thực phẩm nên ăn và cần kiêng để bệnh thuyên giảm, cũng như các lưu ý quan trọng trong chế độ ăn uống dành cho người bệnh viêm đại tràng.

Viêm đại tràng gây ra các tổn thương viêm và loét vùng đại - trực tràng

1Viêm đại tràng nên ăn gì?

Việc lựa chọn chế độ dinh dưỡng hàng ngày khoa học đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với bệnh nhân mắc bệnh viêm đại tràng. Để cải thiện tình trạng bệnh, bạn nên chia nhỏ nhiều bữa ăn trong ngày, nên ăn các thực phẩm mềm, dễ tiêu hóa và tránh đồ ăn cay nóng, cũng như thực phẩm giàu chất xơ không hòa tan.

Một số loại thực phẩm mà người bệnh viêm đại tràng nên ăn để cải thiện triệu chứng bao gồm:

Các loại sữa chua lên men tự nhiên

Sữa chua là thực phẩm chứa nhiều lợi khuẩn (probiotics) giúp cho hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn và cải thiện hệ miễn dịch của cơ thể.

Trong quá trình điều trị viêm đại tràng, việc sử dụng kháng sinh sau một thời gian dài có thể vô tình tiêu diệt luôn cả những vi khuẩn có lợi trong đường ruột, dẫn đến tình trạng rối loạn tiêu hóa và tạo cơ hội cho các triệu chứng của bệnh viêm đại tràng bùng phát mạnh mẽ hơn. Do đó, việc sử dụng thực phẩm có chứa nhiều lợi khuẩn này là rất cần thiết cho người bị viêm đại tràng.

Streptococcus thermophilus và Lactobacillus bulgaricus là hai lợi khuẩn chính có trong sữa chua, có lợi cho sức khoẻ của hệ tiêu hoá

Cá hồi

Cá hồi là một loại thực phẩm chứa rất nhiều omega 3. Đây là loại axit béo rất tốt cho hệ thần kinh và tim mạch, đồng thời cũng có tác dụng làm giảm các triệu chứng viêm hiệu quả. Vì lẽ đó mà cá hồi là loại thực phẩm rất thích hợp trong chế độ ăn cho người viêm đại tràng.

Tuy nhiên, hệ tiêu hóa của người bị viêm đại tràng sẽ hoạt động kém hơn bình thường do đó khi ăn cá hồi cần phải nấu chín kỹ, không nên ăn sống vì dễ dẫn đến đau bụng.

Omega 3 bên trong cá hồi có thể giúp giảm các triệu chứng viêm hiệu quả

Các loại bí

Các loại bí thường chứa nhiều chất xơ, chất chống oxy hóa và vitamin C, giúp tăng cường sự co bóp của ruột giúp cho phân di chuyển trong ruột nhanh chóng và thuận lợi hơn. Bên cạnh đó, các chất chống oxy hóa có trong bí cũng góp phần thúc đẩy quá trình làm lành tổn thương do viêm diễn ra nhanh hơn.

Bí là thực phẩm chứa nhiều chất xơ và vitamin C

Trứng

Trứng là một thực phẩm được khuyến nghị cho người bị viêm đại tràng, ngay cả trong giai đoạn bùng phát bệnh. Với hàm lượng protein cao và giàu vitamin nhóm B, trứng không chỉ cung cấp dinh dưỡng mà còn rất dễ tiêu hóa, giúp cơ thể hấp thụ nhanh chóng.

Đặc tính mềm mịn của trứng giúp giảm gánh nặng tiêu hóa, đặc biệt hữu ích cho những người gặp khó khăn trong việc duy trì cân bằng dinh dưỡng khi bị viêm đại tràng.

Trứng là thực phẩm có thể sử dụng ngay cả khi người bệnh đang bị viêm đại tràng cấp

Quả bơ

Các chất béo không bão hoà trong bơ cực kỳ tốt cho cơ thể. Đặc biệt, bơ là loại quả phù hợp để chống lại tình trạng thiếu dinh dưỡng cho bệnh nhân viêm đại tràng. Do đó, những người mắc bệnh đại tràng mãn tính lâu năm, suy nhược cơ thể và gầy yếu nên bổ sung bơ vào chế độ dinh dưỡng hàng ngày của mình.

Bơ giúp tăng cường dinh dưỡng hiệu quả cho bệnh nhân viêm đại tràng

Trái cây và rau củ

Bệnh nhân viêm đại tràng nên bổ sung vào chế độ ăn hàng ngày những loại trái cây mềm, có hàm lượng chất xơ vừa phải giàu vitamin và khoáng chất để hỗ trợ tiêu hóa, giảm viêm.

Một số loại trái cây và rau củ giúp cải thiện triệu chứng bệnh viêm đại tràng bao gồm:

• Chuối: Giàu kali và dễ tiêu hóa, giúp giảm triệu chứng tiêu chảy và đau bụng.
• Táo: Táo nấu chín hoặc không vỏ giúp bổ sung chất xơ hòa tan, tốt cho hệ tiêu hóa.
• Đu đủ: Giàu enzyme papain giúp tiêu hóa protein và hỗ trợ tiêu hóa.
• Bơ: Chứa chất béo lành mạnh, giàu chất xơ và dễ tiêu hóa.
• Bí đỏ: Dễ tiêu hóa và giàu chất xơ, giúp làm dịu đại tràng.
• Rau cải xanh: Chứa nhiều chất chống viêm và chất xơ hòa tan.
• Cà rốt: Dễ tiêu hóa khi được nấu chín, chứa nhiều vitamin A và chất chống viêm.

Cà rốt rất tốt cho người viêm đại tràng, tuy nhiên cần chú ý nấu chín để hệ tiêu hoá dễ hấp thu

Thực phẩm giàu canxi

Canxi không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cấu trúc xương mà còn góp phần thúc đẩy quá trình tái tạo và phục hồi các mô.

Do đó, việc bổ sung thực phẩm giàu canxi như sữa, đậu nành, tôm,… vào chế độ ăn uống là rất cần thiết, đặc biệt đối với những người đang bị viêm đại tràng hoặc sau phẫu thuật, giúp cơ thể nhanh chóng phục hồi và duy trì sức khỏe tốt.

2Viêm đại tràng kiêng ăn gì?

Các sản phẩm có đường lactose

Lactose là một loại đường có trong các sản phẩm chứa sữa như phô mai, sữa chua, kem và bơ. Một số người viêm đại tràng có thể gặp triệu chứng không dung nạp lactose, khiến tình hình bệnh trở nên xấu đi.

Tuy nhiên, tình trạng không dung nạp đường lactose ở mỗi người có thể khác nhau, do đó bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng về chế độ ăn phù hợp là rất quan trọng.

Bệnh nhân viêm đại tràng và không dung nạp lactose nên hạn chế sử dụng các sản phẩm từ sữa có chứa đường lactose

Thịt đỏ và thịt chế biến sẵn

Các loại thịt đỏ (thịt bò, thịt cừu, thịt bê,..) và thịt chế biến sẵn (thịt hộp, thịt nguội, thịt xông khói, xúc xích,…) có thể gây gia tăng tình trạng viêm nhiễm trong đại tràng.

Bên cạnh đó, các chất phụ gia trong các loại thực phẩm chế biến sẵn cũng có thể là một trong những nguyên nhân gây viêm nhiễm. Vì vậy, người bị viêm đại tràng nên kiêng ăn những thực phẩm này, để tránh các triệu chứng của bệnh trở nên xấu đi và gây khó khăn cho quá trình điều trị.

Thịt chế biến sẵn có thể làm tăng sự viêm nhiễm trong viêm đại tràng

Rượu

Đồ uống có cồn như rượu, bia có thể làm tăng nguy cơ rối loạn tiêu hoá và khiến các triệu chứng viêm loét đại tràng trở nên nghiêm trọng hơn.

Việc sử dụng các loại đồ uống này không chỉ kích thích niêm mạc ruột mà còn làm suy yếu quá trình phục hồi, khiến tình trạng bệnh khó kiểm soát hơn. Vì vậy, nên hạn chế tối đa tiêu thụ rượu bia để bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hóa và hỗ trợ điều trị viêm loét đại tràng hiệu quả.

Không nên sử dụng rượu, bia khi bị viêm đại tràng

Đồ uống có ga

Đồ uống có ga chứa khí carbon dioxide sẽ gây ra cảm giác đầy hơi và chướng bụng khi uống. Đối với người bị viêm đại tràng thì đường tiêu hóa đã nhạy cảm và viêm nhiễm, do đó việc tăng cường khí trong ruột có thể gây khó chịu, đau quặn bụng và làm nặng thêm tình trạng viêm.

Do đó, người bị viêm đại tràng nên hạn chế tiêu thụ đồ uống có ga để tránh làm nặng thêm các triệu chứng và duy trì sức khỏe đường tiêu hóa tốt hơn.

Đồ uống có ga gây kích ứng tiêu hoá, đầy hơi, không có lợi cho người viêm đại tràng

Thực phẩm giàu chất béo

Người bị viêm loét đại tràng nên hạn chế các loại thực phẩm giàu chất béo như bơ, thịt mỡ, đồ chiên rán nhiều dầu mỡ,... Nguyên nhân là do những thực phẩm này dễ gây đầy hơi, chướng bụng và có thể kích thích tình trạng loét nặng hơn.

Không chỉ vậy, dạ dày và ruột phải làm việc nhiều hơn để phân giải chất béo, gây áp lực lên hệ tiêu hóa. Hậu quả là làm nặng thêm triệu chứng viêm đại tràng như đau bụng và tiêu chảy.

Người viêm đại tràng nên hạn chế các thực phẩm dầu mỡ, chiên rán

Thực phẩm cay

Thực phẩm cay, đặc biệt là các loại gia vị chứa capsaicin có trong ớt sẽ kích thích và làm tổn thương niêm mạc ruột. Do đó, tiêu thụ thực phẩm cay sẽ gây tình trạng viêm diễn ra nhiều hơn và làm triệu chứng viêm đại tràng trở nên nghiêm trọng hơn.

Đồ ăn cay có thể kích hoạt cơn đau của viêm đại tràng

Thực phẩm có đường

Bánh ngọt, kẹo và các sản phẩm có đường, đặc biệt là đường hoá học có thể gây bùng phát viêm loét đại tràng. Hậu quả là người bệnh sẽ cảm thấy đầy hơi, khó chịu, ợ nóng hay thậm chí tiêu chảy.

Bánh, kẹo và các sản phẩm có đường không hề tốt cho người viêm đại tràng

Thực phẩm giàu chất xơ không hòa tan

Trong các đợt viêm đại tràng bùng phát, việc sử dụng các loại thực phẩm giàu chất xơ không hòa tan như các loại hạt, ngũ cốc nguyên cám và trái cây còn nguyên vỏ có thể làm tăng số lần đi đại tiện, tăng lượng khí trong đường ruột và làm xuất hiện những cơn đau quặn bụng [2].

Ngũ cốc nguyên hạt có thể làm tăng số lần đi đại tiện với người viêm đại tràng

3Lưu ý trong chế độ ăn cho người bị viêm đại tràng

Bên cạnh việc lựa chọn thực phẩm trong chế độ ăn hàng ngày, người bị viêm đại tràng cần chú ý một số thói quen ăn uống khác để phòng ngừa và điều trị bệnh hiệu quả hơn như:

• Thực hiện chế độ ăn Low-residue: Một chế độ ăn ít chất xơ có thể giúp người bệnh cải thiện các triệu chứng của bệnh viêm loét đại tràng trong giai đoạn cấp hiệu quả. Chế độ ăn này giúp giảm tần suất và số lượng phân mà cơ thể thải ra. Ngoài ra, người bị viêm đại tràng có thể sử dụng một số thực phẩm như bánh mì trắng, gạo trắng, mì ống ít chất xơ, rau đã nấu chín, thịt nạc, cá và trứng.
• Ăn nhiều bữa nhỏ: Chia các bữa chính thành nhiều bữa ăn nhỏ trong ngày có thể giảm áp lực lên đại tràng, giúp kiểm soát các triệu chứng hiệu quả.
• Uống nhiều nước: Viêm đại tràng có thể khiến cơ thể bị mất nước do tiêu chảy, vì vậy hãy uống nhiều nước, tốt nhất là nước lọc, không sử dụng caffeine, rượu và đồ uống có ga.
• Dùng thực phẩm bổ sung: Cơ thể có thể thiếu hụt vitamin và khoáng chất khi bị viêm đại tràng. Vì vậy, hãy nhờ đến sự giúp đỡ của bác sĩ hay chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn và lên kế hoạch bổ sung phù hợp.[3]

Chế độ ăn Low-residue giúp giảm nhu cầu lên hệ thống tiêu hoá

4Khi nào người bệnh viêm đại tràng cần gặp bác sĩ?

Dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Hãy gặp bác sĩ để được thăm khám, tư vấn và điều trị kịp thời nếu bạn gặp phải những dấu hiệu như:

• Đau bụng.
• Có máu trong phân.
• Tiêu chảy liên tục không đáp ứng với thuốc.
• Sốt không rõ nguyên nhân kéo dài hơn một hoặc hai ngày.

Mặc dù bệnh viêm loét đại tràng thường không gây tử vong, nhưng đây là một căn bệnh nghiêm trọng, gây ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe và làm giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh. Trong một số trường hợp, viêm loét đại tràng có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm đe dọa tính mạng.

Cần gặp ngay bác sĩ khi có những dấu hiệu của viêm đại tràng

Các bệnh viện uy tín

• Tại Hà Nội: Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Quân Y 108,...
• Tại TP Hồ Chí Minh: Bệnh viện Chợ Rẫy, Đại học Y dược TP.HCM, Bệnh viện Nhân dân 115,...

5Lời khuyên dành cho người viêm đại tràng

Duy trì chế độ dinh dưỡng khoa học

Hãy bổ sung rau xanh, trái cây vào thực đơn hằng ngày, uống đủ nước (khoảng 2 lít nước một ngày), hạn chế sử dụng rượu bia, thực phẩm dầu mỡ, cay nóng, đồ tái sống… để duy trì một hệ tiêu hóa khỏe mạnh.

Chế độ ăn uống khoa học giúp duy trì hệ tiêu hoá khoẻ mạnh

Xây dựng giờ giấc sinh hoạt hợp lý

Dành cho bản thân thời gian nghỉ ngơi, ngủ đủ giấc, tránh thức khuya giúp nâng cao sức khoẻ về thể chất lẫn tinh thần, từ đó cũng cải thiện chức năng của nhiều cơ quan trong cơ thể, trong đó có đại tràng.

Tạo cho bản thân thói quen đi vệ sinh mỗi ngày vào một khung giờ cố định, nhất là những bệnh nhân hay bị táo bón do viêm đại tràng, có thể giúp hoạt động của hệ tiêu hoá diễn ra đều đặn.

Nghỉ ngơi thư giãn giúp cải thiện chức năng của các cơ quan trong cơ thể, trong đó có đại tràng

Thường xuyên vận động và tập luyện thể dục, thể thao

Vận động và tập luyện thể dục, thể thao thường xuyên giúp mọi hoạt động của hệ tiêu hoá diễn ra dễ dàng, giúp cho đường ruột khỏe mạnh, tăng sức đề kháng, bảo vệ cơ thể khỏi các yếu tố có hại xâm nhập vào đại tràng.

Tập thể dục giúp nâng cao chức năng của hệ miễn dịch, bảo vệ cơ thể

Hạn chế căng thẳng, stress

Dù căng thẳng không phải là nguyên nhân trực tiếp gây viêm loét đại tràng, nhưng việc quản lý căng thẳng có thể giúp giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng viêm đại tràng hiệu quả. Khi stress, cơ thể dễ bị rối loạn nhu động ruột từ đó làm tình trạng bệnh trầm trọng hơn.

Để giảm thiểu căng thẳng, hãy duy trì tinh thần thoải mái bằng một số cách như: đọc sách, nghe nhạc hoặc tham gia các hoạt động ngoài trời. Những thói quen lành mạnh này không chỉ giúp cải thiện sức khỏe tâm lý mà còn hỗ trợ tích cực cho quá trình điều trị bệnh.

Kiểm soát, giảm stress có thể làm giảm nguy cơ xuất hiện các triệu chứng viêm đại tràng trầm trọng

Hy vọng bài viết trên đã cung cấp cho bạn những kiến thức liên quan đến việc lựa chọn các thực phẩm bệnh nhân viêm đại tràng nên ăn để bệnh thuyên giảm. Nếu thấy bài viết hay và hữu ích, hãy chia sẻ cho người thân và bạn bè nhé!