Viêm gan C có thể tiến triển âm thầm trong nhiều năm gây ảnh hưởng đến chức năng gan và có thể dẫn đến suy gan, xơ gan, thậm chí ung thư gan. Cùng tìm hiểu về bệnh lý viêm gan C qua bài viết dưới đây nhé!
1Bệnh viêm siêu vi gan C là gì?
Viêm gan siêu vi C là bệnh do một loại siêu vi viêm gan C (HCV) gây ra. Chúng tác động làm tổn thương nhu mô gan từ đó ảnh hưởng đến chức năng gan.
Bệnh do virus viêm gan siêu vi C gây ra có 15 - 20% bệnh nhân chuyển thành mạn tính. Ban đầu, bệnh diễn biến âm thầm không biểu hiện thành triệu chứng nên rất khó phát hiện. Theo thời gian, chức năng gan suy kiệt sẽ dẫn tới suy gan.
Theo thống kê, trên thế giới có khoảng 60 triệu người mắc bệnh. Ở khu vực Đông Nam Á, số người mắc viêm gan C rất cao khoảng 10 triệu người.[1]
Viêm gan C là tình trạng virus HCV tấn công vào gan gây viêm
2Nguyên nhân viêm gan C
Viêm gan C lây qua đường máu và đường quan hệ tình dục. Chính vì vậy, các trường hợp sau có nguy cơ làm lây nhiễm viêm gan C:
- Tiếp xúc với máu hoặc vết thương hở của người nhiễm bệnh.
- Quan hệ tình dục đặc biệt là quan hệ tình dục không an toàn với người mắc viêm gan C.
- Truyền từ mẹ sang con và đây là trường hợp rất hiếm gặp.
- Sử dụng hay tái sử dụng những dụng cụ không được vô trùng cẩn thận như kim tiêm, dao, kéo trong các trường hợp bị kim tiêm đâm phải (ví dụ như khi y tá tiêm chích thuốc), điều trị răng, xăm mình, châm cứu, xỏ lỗ tai không vô trùng.
- Dùng chung những dụng cụ cá nhân với người bị bệnh như kéo, băng vết thương.
Các cơ chế lây bệnh viêm gan C
3Viêm gan C nguy hiểm như thế nào?
Viêm gan C là bệnh lý gây tổn thương trầm trọng nhu mô gan do sự tấn công của virus viêm gan C. Có khoảng 55 - 85% người bệnh viêm gan C có thể chuyển thành bệnh mạn tính và tiến triển âm thầm trong nhiều năm khiến nhiều người không biết họ đang mắc bệnh.[2]
Viêm gan C ở giai đoạn muộn có thể dẫn đến các bệnh lý khác:
Viêm gan C có thể dẫn đến biến chứng ung thư gan
4Viêm gan C có lây không?
Viêm gan C là bệnh lây truyền qua đường máu, thường gặp khi người bệnh và người lành sử dụng chung kim tiêm truyền hoặc chế phẩm máu không đảm bảo an toàn. Hiện nay, chưa có vaccine phòng ngừa virus viêm gan C nên việc khám sàng lọc là điều cần thiết.[2]
5Dấu hiệu của bệnh viêm gan C
Dấu hiệu chung
Giai đoạn viêm gan cấp bệnh có thể biểu hiện triệu chứng mệt mỏi, chán ăn, sốt, vàng da niêm, đau hạ sườn phải, đau bụng, rối loạn tiêu hóa, đau mỏi cơ khớp.
Viêm gan cấp có thể tự giới hạn hoặc diễn tiến thành viêm gan mạn và xơ gan với những triệu chứng của suy tế bào gan và tăng áp lực tĩnh mạch cửa.
Viêm gan C có thể gây tình trạng vàng da
Viêm gan C cấp tính
Trong giai đoạn đầu khoảng 2 - 12 tuần đầu tiên, các virus xâm nhập vào cơ thể và thường ít biểu hiện triệu chứng lâm sàng.
Một số trường hợp có thể xuất hiện tình trạng buồn nôn, mệt mỏi, nhức đầu, sốt, ăn không ngon, vàng da, vàng mắt, đau bụng, đau khớp.
Vì các triệu chứng diễn ra không đặc hiệu nên bệnh chỉ có thể phát hiện nhờ vào xét nghiệm máu tình cờ.
Viêm gan C mạn tính
Khi các virus tồn tại lâu trong gan có thể gây nên một số triệu chứng sau:
- Ngứa: ở lòng bàn tay và lòng bàn chân, tăng nhiều hơn vào ban đêm. Tuy nhiên không phát hiện được các tổn thương da nào.
- Đau vùng bụng phải: đau vùng dưới xương sườn bên phải (vị trí của gan).
- Vàng da, móng hoặc lòng trắng mắt: tình trạng này là do không thể chuyển hóa được bilirubin tự do thành sắc tố mật. Điều này khiến cho chất này tích tụ ở các mô da gây nên tình trạng vàng.
- Nước tiểu sậm màu: sau khi đã loại trừ các thuốc đang dùng hoặc tình trạng mất nước của cơ thể thì có thể nghĩ nước tiểu đậm do tổn thương gan.
- Đặc biệt, nếu viêm gan C mạn tính có thể dẫn đến xơ gan mất bù với các triệu chứng như sau: phù chân, báng bụng, xuất huyết tiêu hóa, sao mạch, lòng bàn tay son.
Viêm gan C có thể xuất hiện tình trạng đau âm ỉ vùng gan
6Biến chứng của viêm gan C
- Xơ gan: viêm gan tái đi, tái lại làm cho các tế bào xơ trong gan phát triển để thế chỗ nhu mô gan. Điều này làm cho phần xơ thay thế cho nhu mô khiến gan không thể thực hiện chức năng.
- Ung thư gan: viêm gan có thể tạo nên các tổn thương tiền ung thư, đến một giai đoạn nhất định có thể hình thành các tế bào gan tăng sinh mất kiểm soát tạo thành khối u. Tuy nhiên, các tế bào này lại không thể thực hiện chức năng như gan bình thường.
- Suy gan: các tế bào trong gan không thể thực hiện chức năng gây ra suy yếu chức năng gan.
7Viêm gan C có chữa được không?
Hầu hết các bệnh nhân viêm gan C có thể được điều trị khỏi hoàn toàn bằng thuốc kháng virus. Ngoài ra, một số ít bệnh nhân (khoảng 30%) có thể tự đào thải virus viêm gan C ra khỏi cơ thể mà không điều trị.[4][2]
8Cách chẩn đoán bệnh
Sàng lọc viêm gan C
Tuy không có chương trình sàng lọc viêm gan C cộng đồng nhưng nếu có những đặc điểm sau, bạn nên đến bệnh viện để kiểm tra xem mình có mắc bệnh hay không:
- Đã từng tiêm chích ma túy.
- Có các triệu chứng liệt kê trên nhưng không rõ nguyên nhân, đặc biệt là tình trạng dễ xuất huyết, mệt mỏi, chán ăn và vàng da.
- Trẻ sơ sinh có mẹ mắc viêm gan C.
- Người suy thận mạn tính đã thực hiện lọc máu trong thời gian dài.
- Nửa kia của bạn đã mắc viêm gan C.
Các xét nghiệm khác
Khi xác định người bệnh mắc viêm gan C, bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm đo tải lượng virus (định lượng virus đang hoạt động) và kiểu gen của virus.
Khi đã biểu hiện thành bệnh, bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm đánh giá chức năng gan như:
- Công thức máu: đánh giá số lượng tiểu cầu.
- Chức năng đông máu: đánh giá khả năng đông máu do gan sản xuất.
- Chất chỉ điểm khối u AFP: đánh giá xem có nguy cơ ung thư gan đi kèm không.
- Một số chỉ số của gan như: AST, ALT, GGT, Albumin, Bilirubin.
- Siêu âm: đánh giá tình trạng nhu mô gan.
- Cắt lớp vi tính (CT-scanner): đánh giá nhu mô gan và ảnh hưởng tới các cơ quan lân cận.
- Sinh thiết gan: khi có chỉ định.
Xét nghiệm máu có thể giúp chẩn đoán viêm gan C
9Khi nào cần gặp bác sĩ?
Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ
Khi có bất kỳ yếu tố nguy cơ nào đặc biệt là tình trạng tiêm chích ma túy hoặc phụ nữ mắc viêm gan C có ý định có con thì nên đến các cơ sở y tế để được tư vấn.[5]
Khi xuất hiện tình trạng vàng mắt nên đến các cơ sở để được thăm khám
Nơi khám chữa viêm gan uy tín
Nếu gặp các dấu hiệu như trên, bạn có thể đến ngay các cơ sở y tế gần nhất, các bệnh viện chuyên khoa Nội tổng quát, Tiêu hoá - gan mật. Hoặc bất kỳ bệnh viện đa khoa nào tại địa phương để được thăm khám kịp thời.
Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:
- Tại Thành phố Hồ Chí Minh: Bệnh viện Nhiệt đới TP.HCM, Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Nhân dân 115.
- Tại Hà Nội: Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Thanh Nhàn, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội.
10Các cách điều trị bệnh viêm gan C
Mục tiêu điều trị viêm gan C bao gồm ngăn chặn sự phát triển của virus đồng thời cân nhắc cải thiện những biến chứng mà người bệnh gặp phải.
Lưu ý, phác đồ điều trị cho bệnh nhân viêm gan C phải được bác sĩ chỉ định, tuyệt đối không được tự ý sử dụng hay đổi bất cứ loại thuốc nào mà không có chỉ định từ bác sĩ.
11Biện pháp phòng ngừa
- Sử dụng các loại thực phẩm tốt cho gan như hoa quả và rau xanh. tăng cường cung cấp vitamin D, vitamin C và canxi bằng các thức ăn như trứng, sữa, thịt nạc, ngũ cốc, cà chua, cần tây.
- Thật thận trọng khi sử dụng bất cứ loại thuốc nào, đặc biệt là những thuốc có thể gây hại cho gan. Khi sử dụng nên hỏi ý kiến của bác sĩ.
- Tập thói quen ngủ sớm trước 23h để có thời gian cho gan nghỉ ngơi và thải độc.
- Tránh dùng chung các đồ dùng cá nhân như dao cạo râu, bàn chải đánh răng.
- Quan hệ tình dục an toàn như sử dụng bao cao su.
Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn có thêm nhiều kiến thức bổ ích về bệnh viêm gan C. Bạn cần lưu ý trong việc tiếp xúc với các dụng cụ chứa máu hoặc chế phẩm máu để hạn chế lây nhiễm virus viêm gan C nhé!
Nguồn tham khảo
Xem thêm 
