Thoái hóa cột sống thắt lưng: Triệu chứng, chần đoán và điều trị

Thoái hóa cột sống thắt lưng là bệnh lý gây nên tình trạng đau lưng thường gặp nhất ở người lớn tuổi. Bệnh có thể dẫn đến đau thắt lưng và yếu liệt 2 chân. Trong bài viết này hãy cùng tìm hiểu về nguyên nhân, dấu hiệu, cách điều trị cũng như phòng ngừa bệnh liên quan đến thoái hóa cột sống nhé!

1Thoái hóa cột sống thắt lưng là gì?

Thoái hóa cột sống là tình trạng cột sống thay đổi cấu trúc và suy giảm chức năng. Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng này như tuổi tác, khối u, nhiễm trùng, các bệnh lý khớp tự miễn.

Khi cột sống bị thoái hóa có thể gây thoát vị đĩa đệm và hẹp ống sống làm tăng áp lực lên tủy sống và rễ thần kinh.[1]

Thoái hóa cột sống là tình trạng cột sống thay đổi cấu trúc và suy giảm chức năng

2Nguyên nhân

Nguyên nhân nguyên phát

Khi tuổi càng cao, quá trình lão hóa xảy ra càng nhanh khiến cho cấu trúc cột sống suy yếu bởi tình trạng mất nước của đĩa đệm, xơ hóa của dây chằng và mòn mô sụn.

Tuổi tác là nguyên nhân hàng đầu gây ra thoái hóa cột sống thắt lưng.

Nguyên nhân thứ phát

Ngoài những nguyên nhân nguyên phát gây nên tình trạng này thì thoái hóa cũng xảy ra do một số nguyên nhân sau:

• Đặc thù công việc: làm việc văn phòng ngồi nhiều, thường xuyên bê vác nặng sai tư thế.
• Chấn thương cột sống: làm mất hoặc sai lệch cấu trúc khiến cho cột sống dễ bị thoái hóa hơn.
• Chế độ ăn uống không lành mạnh: làm cơ thể thiếu những vi chất tốt cho hệ cơ xương như canxi, magie... Đồng thời thói quen ăn thức ăn nhanh, uống quá nhiều rượu bia, hút thuốc lá cũng đẩy nhanh quá trình thoái hóa.

Mang vác vật nặng sai tư thế có thể đẩy nhanh quá trình thoái hóa xương khớp

3Yếu tố nguy cơ

• Tuổi cao: khi tuổi tác cao, quá trình lão hóa sẽ diễn ra mạnh hơn quá trình sản sinh các tế bào xương làm cho xương, khớp dễ tổn thương.
• Giới tính: phụ nữ sau độ tuổi tiền mãn kinh sẽ giảm lượng estrogen (có tác dụng giúp xương khỏe mạnh) trong cơ thể làm cho hệ xương, khớp dễ chấn thương.
• Lao động nặng: với các lao động nặng, áp lực sẽ dồn chủ yếu vào cột sống làm đẩy nhanh quá trình thoái hóa.
• Tiền sử phẫu thuật cột sống: với những tác động lên cột sống sẽ khiến cho cột sống yếu đi và không còn hoạt động tốt như bình thường.

4Triệu chứng

Thoái hóa cột sống được đặc trưng bởi cơn đau lưng mạn tính kéo dài từ ba tháng trở lên, đau tăng lên khi vận động và có xu hướng giảm khi nghỉ ngơi.

Tuy nhiên, người bệnh thoái hóa cột sống cần lưu ý khi xuất hiện đau lưng kèm theo những dấu hiệu báo động sau cần đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời:

• Hội chứng đuôi ngựa: đau lưng kèm theo đại tiểu tiện không tự chủ hoặc xuất hiện tê bì vùng ngồi xe.
• Tê bì cảm giác ở tay hoặc chân.
• Yếu liệt 2 chân tiến triển.
• Sốt, sụt cân và đau tăng vào ban đêm.
• Đau cột sống sau chấn thương.[2]

Thoái hóa cột sống đặc trưng bởi cơn đau lưng mạn tính kéo dài dai dẳng

5Biến chứng nguy hiểm

Khi tình trạng thoái hóa cột sống kéo dài và không có biện pháp khắc phục có thể gây ra một số biến chứng như:

• Biến dạng cột sống: không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn gây khó khăn cho người bệnh trong sinh hoạt và làm việc đời thường do mỗi khi thực hiện động tác liên quan đến cột sống lại cảm thấy đau.
• Chèn ép dây thần kinh: do hẹp ống sống chèn ép thần kinh gây ra tê bì các chi, rối loạn đại tiểu tiện, vận động khó khăn thậm chí có thể dẫn tới liệt 2 chi dưới.
• Tổn thương đĩa đệm và cột sống.

6Cách chẩn đoán

• Tiền sử bệnh: bác sĩ khai thác tiền sử liên quan đến chấn thương, lao cột sống, viêm cột sống, các bệnh lý ảnh hưởng đến cột sống.
• Lâm sàng: khai thác những dấu hiệu đau lưng và các triệu chứng liên quan xem có phải là đau lưng mạn tính hay không. Đồng thời xác định những dấu hiệu nguy hiểm.
• Chụp X-quang cột sống thắt lưng: đánh giá tổng thể cấu trúc của xương đồng thời phát hiện ra những hình ảnh bất thường của cột sống.
• Chụp cộng hưởng từ MRI: cho hình ảnh rõ nét về mô mềm như đĩa đệm, dây thần kinh và tủy sống. Thực hiện tùy theo chỉ định của bác sĩ.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT - scanner): cho hình ảnh chi tiết về hệ thống xương và cột sống cũng như sự ảnh hưởng qua lại với các cơ quan xung quanh, thực hiện tùy chỉ định của bác sĩ.
• Điện cơ đồ EMG: đánh giá hoạt động của rễ thần kinh, trong trường hợp thoái hóa cột sống thắt lưng nghĩ chèn ép rễ thần kinh.

Điện cơ đồ là xét nghiệm nhằm để đánh giá hoạt động của rễ thần kinh

7Khi nào cần gặp bác sĩ?

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Khi xuất hiện đau lưng dai dẳng kéo dài trên 3 tháng, bạn nên đến các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị.

Trường hợp xuất hiện những dấu hiệu báo động là đau lưng kèm theo những dấu hiệu sau nên đến ngay các cơ sở y tế để được điều trị.

• Xuất hiện tình trạng tê bì, yếu các chi hoặc rối loạn đại tiểu tiện.
• Tình trạng sốt, đau lưng tăng nhiều về đêm.
• Chấn thương cột sống trước đó.

Đau lưng sau chấn thương cột sống nên đến ngay các cơ sở y tế để được điều trị

Nơi khám chữa thoái hóa cột sống

Khi gặp các vấn đề liên quan đến thoái hóa cột sống nên đến các cơ sở chuyên khoa Cơ xương khớp tại các phòng khám uy tín, bệnh viện đa khoa tại nơi cư trú để được thăm khám và điều trị.

Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện đa khoa uy tín như:

• Tại Thành phố Hồ Chí Minh: Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Nhân dân 115, Bệnh viện Gia An 115, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM...
• Tại Hà Nội: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Lão khoa Trung Ương, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Bệnh viện Thanh Nhàn...

8Các phương pháp điều trị thoái hóa cột sống thắt lưng

Điều trị không phẫu thuật

• Sử dụng thuốc: dựa vào mức độ nặng của các triệu chứng, bác sĩ sẽ kê những thuốc giảm đau phù hợp như paracetamol, kháng viêm không steroid như ibuprofen, celecoxib... giảm đau tại chỗ như kem bôi, gel...hoặc thuốc giãn cơ.
• Vật lý trị liệu: các chuyên gia vật lý trị liệu dựa trên tình trạng của bệnh nhân sẽ đưa ra những bài tập thích hợp nhằm kéo giãn cột sống, giúp tăng cường phạm vi vận động.
• Kiểm soát cân nặng: nếu có BMI lớn hơn 23kg/m2 thì nên giảm cân từ từ để duy trì BMI trong khoảng từ 18 đến 22 kg/m2.
• Duy trì lối sống lành mạnh: tập thể thao vừa sức, ăn uống đủ chất, tập yoga để tăng cường sức khỏe xương khớp.

Thực hiện các bài tập vật lý trị liệu để điều trị thoái hóa cột sống

Phẫu thuật

Thường sẽ chỉ định phẫu thuật trong các trường hợp:

• Các triệu chứng của bệnh nhân không thuyên giảm, đau tăng với điều trị nội khoa sau 3 tháng.
• Những biến chứng chèn ép dây thần kinh như tê bì, rối loạn đại tiểu tiện, đau ngực, khó thở.
• Đĩa đệm bị tổn thương phải tiến hành thay thế.

9Biện pháp phòng ngừa

Để giảm tình trạng thoái hóa cột sống, bạn nên thực hiện theo những gợi ý dưới đây:

• Duy trì cân nặng phù hợp tránh tăng áp lực lên cột sống.
• Không bê vác quá nặng, cần phải có bảo hộ khi thực hiện những công việc khuân vác.
• Ngồi làm việc đúng tư thế, tránh ngồi làm việc liên tục trong thời gian dài, nên thư giãn vận động ngắn giữa giờ làm.
• Ưu tiên các môn thể thao như bơi lội, yoga, gập bụng vì làm tăng sức mạnh của khối cơ vùng bụng và vùng lưng, hạn chế tình trạng thoái hóa cột sống thắt lưng.
• Tham khảo ý kiến của bác sĩ về các bài tập cột sống.

Không nên vặn người quá mức

Hy vọng bài viết đã mang đến cho bạn những kiến thức về thoái hóa cột sống, đặc biệt là một số biện pháp để phòng ngừa tình trạng này. Nếu thấy bài viết hay, hãy chia sẻ cho người thân và bạn bè nhé!