Thoái hóa khớp là tình trạng hay xuất hiện ở những người cao tuổi, ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống. Cùng tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu, các phương pháp điều trị qua bài viết dưới đây nhé!
1Thoái hóa khớp là gì?
Thoái hóa khớp (Osteoarthritis) là một bệnh lý khớp phổ biến, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới. Bệnh thường xảy ra nhất là ở tay, hông và đầu gối.
Thoái hóa khớp là một trong những bệnh lý khớp phổ biến nhất ở Mỹ. Thoái hóa khớp gối gặp ở 10% nam giới và 13% nữ giới từ 60 tuổi trở lên.
Ngoài ra, số người bị thoái hóa khớp có nguy cơ gia tăng do tình trạng già hóa dân số và bệnh béo phì.
Nam giới trước tuổi 50 có nguy cơ mắc thoái hóa khớp cao hơn do tỷ lệ hoạt động thể thao và các chấn thương gặp phải cao hơn.
Bệnh có thể gây đau, cứng và thỉnh thoảng sưng nhẹ tại khớp. Khi bệnh trở nặng, nó có thể gây suy giảm chức năng vận động của khớp hoặc tàn phế.[1]
Thoái hóa khớp (Osteoarthritis) là một dạng viêm khớp phổ biến
2Vị trí thoái hóa khớp
Khớp xương tồn tại khắp cơ thể để giúp hoạt động các xương có hiệu quả. Vì vậy, bất cứ vị trí nào tồn tại các khớp xương thì vị trí đó cũng có thể xuất hiện nguy cơ thoái hóa khớp. Một số vị trí thoái hóa khớp thường gặp là:
- Khớp gối: Đây là vị trí thường xuyên xảy ra thoái hóa nhất. Khi lớp sụn xung quanh khớp gối bị mòn hay rách có thể dẫn tới tình trạng sưng, viêm và hạn chế di chuyển.
- Khớp háng: Khi khớp ở vùng háng bị thoái hóa, cơn đau sẽ xuất hiện ở nhiều vị trí như háng, đùi, mông, hay đầu gối.
- Khớp cùng chậu: Tình trạng thoái hóa của khớp nối xương cụt và xương chậu sẽ gây nên đau thắt lưng, hông hay cảm giác tê bì chân khi ngồi lâu một tư thế.
- Khớp cổ chân: Tình trạng viêm này thuờng gặp ở những người trên 40 tuổi hoặc có thể xuất hiện sớm hơn ở những người thường xuyên hoạt động khớp này như vận động viên. Bệnh thường tiến triển mơ hồ trong giai đoạn đầu.
- Vùng cổ: Các gai xương được hình thành dọc cột sống có thể kích thích các dây thần kinh gây đau dữ dội.
3Nguyên nhân thoái hóa khớp
Các nguyên nhân thường gặp
Thoái hóa khớp xảy ra khi sụn khớp dần bị thoái hóa. Sụn có vai trò giúp khớp của bạn chuyển động dễ dàng, tránh tạo ma sát giữa các đầu xương.
Khi sụn bị phá hủy đến một mức độ nhất định sẽ gây ra triệu chứng sưng đau ở các khớp khiến người bệnh gặp khó khăn khi di chuyển.
Bên cạnh sự phá hủy sụn, thoái hóa khớp còn ảnh hưởng đến toàn bộ khớp. Bệnh gây ra những thay đổi trong xương và sự thoái hóa của các mô liên kết giữ các khớp với nhau và giữa cơ với xương. Nó cũng gây ra tình trạng viêm màng hoạt dịch.
Các yếu tố gia tăng gia tăng nguy cơ thoái hóa khớp
Các yếu tố làm gia tăng nguy cơ mắc thoái hóa khớp bao gồm:
- Tuổi già.
- Thừa cân và béo phì.
- Chấn thương đầu gối.
- Hoạt động khớp với tần suất lớn trong ngày.
- Suy giảm mật độ xương.
- Yếu cơ và tình trạng khớp lỏng lẻo.
Thoái hóa khớp xảy ra khi sụn đệm trong khớp dần bị thoái hóa
4Hai loại thoái hóa khớp
Thoái hóa khớp nguyên phát
Thoái hóa khớp nguyên phát là loại hay gặp nhất, thường ảnh hưởng đến các ngón tay, cột sống, hông, đầu gối và ngón chân cái.
Bệnh thường được phân loại theo vị trí khớp bị tổn thương. Nếu thoái hóa khớp nguyên phát gây ảnh hưởng đến nhiều khớp, nó được phân loại là thoái hóa khớp toàn thân nguyên phát.
Thoái hóa khớp thứ phát
Bệnh xảy ra do một bất thường tại khớp đã có từ trước đó bao gồm:
Bệnh gout có thể gây thoái hóa khớp thứ phát
5Triệu chứng của thoái hóa khớp
Các triệu chứng của bệnh lý thoái hóa khớp thường từ từ và khó nhận biết trong giai đoạn đầu. Một số triệu chứng phổ biến thường gặp ở bệnh thoái hóa khớp có thể kể đến như:
- Đau khớp: Đau khi vận động và giảm khi nghỉ ngơi. Ở giai đoạn sau, người bệnh có thể cảm thấy đau kể cả khi nghỉ ngơi và đau nhiều hơn vào ban đêm.
- Cứng khớp: Thường xuất hiện trong khoảng 30 phút kể từ khi ngủ dậy hoặc sau khi nghỉ ngơi một khoảng thời gian dài.
- Hạn chế vận động: Những sự chuyển động có thể bị ảnh hưởng do tình trạng thoái hóa.
- Sưng khớp: Khi hoạt động nhiều trong thời gian dài có thể dẫn tới sưng, đau khớp.
Ứng với từng vị trí mà các triệu chứng của bệnh có thể xuất hiện những đặc điểm như:
- Bàn tay: Phì đại xương và thay đổi hình dạng các khớp ngón tay theo thời gian.
- Đầu gối: Khi đi bộ hoặc di chuyển, người bệnh có thể nghe thấy những tiếng bất thường.
- Hông: Luôn có cảm giác đau và cứng ở khớp hông khiến cho chuyển động ở vùng hông bị ảnh hưởng nhiều.
- Cột sống: Sự cứng và đau ở cổ hoặc thắt lưng có thể ảnh hưởng đến các dây thần kinh gây ra tê bì tay, chân hoặc bí đại tiểu tiện.[2]
6Biến chứng của thoái hóa khớp
Thoái hóa khớp thường có triệu chứng trở nên tệ hơn theo thời gian. Bệnh diễn tiến chậm và thường gây ra tình trạng đau và cứng khớp mạn tính.
Khi bệnh trở nặng, nó có thể ảnh hưởng lớn đến việc di chuyển và sinh hoạt hàng ngày của người bệnh và tồi tệ hơn nữa là dẫn đến tàn phế.
Ngoài ra, người bệnh cũng có thể mắc chứng trầm cảm và rối loạn giấc ngủ. Đây là hậu quả đi kèm của những cơn đau khớp về đêm cũng như sự mặc cảm, tự ti khi gặp khó khăn trong vận động hoặc tàn tật do thoái hóa khớp.
7Cách chẩn đoán bệnh
Chụp X-quang
Sụn không hiển thị trên hình ảnh X-quang như xương, tuy nhiên sự mất sụn có thể được phát hiện bằng cách quan sát thấy sự thu hẹp khoảng cách giữa các đầu xương trong khớp hay còn gọi là hẹp khe khớp.
Hơn nữa, chụp X-quang cũng giúp bác sĩ phát hiện ra các gai xương bất thường xung quanh khớp hoặc hình ảnh dày xương dưới sụn.
Chụp cộng hưởng từ MRI
MRI ứng dụng sóng vô tuyến và từ trường mạnh để tạo ra hình ảnh chi tiết về xương, mô mềm và sụn.
MRI thường không phải là kĩ thuật chẩn đoán hình ảnh ưu tiên để chẩn đoán thoái hóa khớp nhưng nó có thể giúp cung cấp thêm thông tin cho bác sĩ trong các trường hợp bệnh khớp phức tạp.
Siêu âm khớp
Siêu âm khớp gối có thể giúp bác sĩ
- Đánh giá được độ dày sụn khớp.
- Phát hiện và đánh giá tổn thương tràn dịch khớp.
- Phát hiện các dấu hiệu của hẹp khe khớp, gai xương, kết hợp với X-quang để xác định giai đoạn thoái hóa khớp.
Xét nghiệm máu
Mặc dù bình thường sẽ không xét nghiệm máu để chẩn đoán thoái hóa khớp trên bệnh nhân. Tuy nhiên, xét nghiệm máu có thể giúp loại trừ các nguyên nhân gây bệnh khác chẳng hạn như viêm khớp dạng thấp hoặc viêm khớp nhiễm trùng.
Phân tích dịch khớp
Trong một số trường hợp, bác sĩ sẽ tiến hành chọc hút dịch khớp. Trong đó một lượng nhỏ chất lỏng sẽ được lấy ra từ bên trong khớp bằng kim và gửi đến phòng xét nghiệm để phân tích.
Việc phân tích dịch khớp nhằm xác định xem cơn đau khớp là do bệnh gout, nhiễm trùng hay bất kỳ nguyên nhân nào khác chứ không phải do thoái hóa khớp nguyên phát gây ra.
Chọc hút dịch khớp để xác định nguyên nhân gây đau khớp
8Khi nào cần gặp bác sĩ?
Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ
Hãy đến khám bác sĩ ngay nếu bạn gặp các triệu chứng dưới đây:
- Không thể đứng vững, dễ bị khuỵu xuống.
- Tình trạng sưng, cứng khớp không thuyên giảm.
- Quan sát thấy biến dạng rõ rệt ở khớp của bạn.
- Sốt kèm theo sưng, nóng, đỏ và đau ở khớp.
Nơi khám chữa bệnh thoái hóa khớp
Nếu gặp các dấu hiệu như trên, bạn có thể đến ngay các cơ sở y tế gần nhất, các bệnh viện chuyên khoa Cơ xương khớp. Hoặc bất kỳ bệnh viện đa khoa nào tại địa phương để được thăm khám kịp thời.
Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:
- Tại TP.HCM: Bệnh viện Chấn thương chỉnh hìnhTp. HCM, Bệnh viện Chợ Rẫy Phòng khám Bệnh viện Đại học Y dược I, Khoa cơ xương khớp Bệnh viện Gia An 115.
- Tại Hà Nội: Bệnh viện Việt Đức, Phòng khám số 1 Cơ xương khớp Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Khoa ngoại Chấn thương chỉnh hình Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.
9Các phương pháp chữa bệnh thoái hóa khớp
Sử dụng thuốc uống: Các loại thuốc làm giảm triệu chứng đau, kháng viêm để điều trị thoái hóa khớp thường dùng là paracetamol (giảm đau) và ibuprofen (giảm đau, kháng viêm).
Sử dụng thuốc bôi ngoài da: Một số loại thuốc bôi chứa NSAIDs, tinh dầu bạc hà, capsaicin có tác dụng giảm đau ở các khớp nông bằng cách làm gián đoạn sự truyền đau.
Tập thể dục thường xuyên với cường độ thích hợp theo sự hướng dẫn của bác sĩ.
Phương pháp điều trị nóng, lạnh không liên tục giúp giảm tình trạng đau và cứng khớp tạm thời. Phương pháp này bao gồm tắm nước nóng hoặc lạnh và đặt các miếng làm nóng hoặc làm mát lên vùng khớp bị tổn thương.
Vật lý trị liệu nhằm cải thiện tính linh hoạt, sự ổn định của khớp và sự dẻo dai của cơ bắp.
Duy trì cân nặng hợp lý và ăn uống lành mạnh, tăng cường bổ sung thực phẩm giàu canxi.
Kiểm soát bệnh tiểu đường và lượng cholesterol trong máu.
Sử dụng thiết bị hỗ trợ như nẹp chỉnh hình, miếng lót giày, gậy hoặc khung tập đi giúp giảm căng thẳng cho các khớp bị ảnh hưởng khi di chuyển.
Phẫu thuật thay khớp: Trong trường hợp khớp của bạn bị tổn thương nặng nề do thoái hóa khớp, bác sĩ sẽ đề nghị bạn làm phẫu thuật thay thế phần khớp bị ảnh hưởng bằng các bộ phận nhân tạo bằng kim loại.
Phẫu thuật thay khớp khi mà khớp của bạn bị tổn thương nặng nề do thoái hóa
10Cách chăm sóc người bệnh thoái hóa khớp
Việc xây dựng chế độ sinh hoạt phù hợp với người thoái hóa khớp là vô cùng quan trọng. Một số biện pháp chăm sóc có thể được kể đến như:
- Xây dựng chế độ sinh hoạt lành mạnh: Xây dựng chế độ ăn uống, tập thể dục phù hợp sẽ giúp giảm tiến triển của thoái hóa khớp.
- Uống thuốc theo đơn của bác sĩ: Việc sử dụng thuốc theo đúng hướng dẫn của bác sĩ có thể giúp giảm các triệu chứng của bệnh. Lưu ý, khi xuất hiện tác dụng phụ, người bệnh cần nhanh chóng đến các cơ sở y tế để được sử dụng thuốc phù hợp hơn.
- Tái khám định kỳ: Thoái hóa khớp là một quá trình tiến triển. Vì vậy, người bệnh nên thăm khám định kỳ để kịp thời điều chỉnh những can thiệp.
11Biện pháp phòng ngừa
- Tập thể dục thường xuyên theo sự chỉ dẫn của bác sĩ.
- Giữ đúng tư thế khi di chuyển.
- Tránh đứng lâu, ngồi lâu.
- Duy trì mức cân nặng khỏe mạnh, do trọng lượng cơ thể quá nặng có thể làm tăng áp lực lên đầu gối và hông làm nặng thêm tình trạng thoái hóa khớp.
- Giảm nguy cơ chấn thương khớp gối bằng cách tránh mang vác vật nặng, chơi thể thao đúng tư thế, kỹ thuật.
Hy vọng bài viết trên đã cung cấp những thông tin hữu ích về nguyên nhân, dấu hiệu, triệu chứng của bệnh thoái hóa khớp. Nếu thấy bài viết hay và bổ ích, đừng quên chia sẻ đến những người thân yêu của bạn nhé!
Nguồn tham khảo
Xem thêm 
