Tràn dịch khớp thường gặp sau những chấn thương va đập do tai nạn hoặc những bất thường trong khớp. Điều này làm hạn chế vận động và khiến người bệnh di chuyển khó khăn. Tìm hiểu chi tiết qua bài viết!
1Tràn dịch khớp gối là gì?
Trong cơ thể, khớp gối được bao quanh bởi màng hoạt dịch, lớp màng này chứa dịch khớp nhằm bôi trơn, giảm ma sát giữa các bề mặt xương giúp khớp gối chuyển động linh hoạt hơn.
Tràn dịch khớp gối là tình trạng màng hoạt dịch bị kích thích, tăng bài tiết dẫn đến dư thừa dịch trong khớp gối khiến khớp sưng to.[1]
Tràn dịch khớp gối có thể xuất hiện ở một bên hoặc cả hai bên, giúp bác sĩ định hướng các nguyên nhân khác nhau như chấn thương, viêm nhiễm. Đây là bệnh lý có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng thường gặp nhất ở người cao tuổi.
Tràn dịch khớp gối là tình trạng khớp gối sưng to do tích tụ quá nhiều dịch khớp
2Dấu hiệu tràn dịch khớp gối
Triệu chứng tràn dịch khớp gối rất đa dạng tùy thuộc vào thể tích dịch tại khớp và nguyên nhân gây bệnh. Một số dấu hiệu thường gặp bao gồm:[1]
Triệu chứng điển hình
- Sưng khớp: do dịch tích tụ xung quanh khớp và dưới bao hoạt dịch nên người bệnh có thể nhận thấy một bên khớp gối to hơn bên còn lại hoặc cả hai khớp đều sưng to hơn bình thường.
- Cứng khớp: tụ dịch gây tăng áp lực khi chuyển động khớp, làm việc thực hiện các động tác cong, duỗi chân trở nên khó khăn.
- Đau khớp gối, hạn chế vận động khớp: người bệnh thường đau nhức âm ỉ khớp gối bên tràn dịch, đau tăng lên khi đứng dậy hoặc di chuyển.
- Dấu bập bềnh khớp gối dương tính: triệu chứng này xuất hiện khi tràn dịch nặng trong khớp gối.
Đau khớp gối khi đi lại và sưng khớp gối là một trong các dấu hiệu tràn dịch khớp gối
Triệu chứng phụ thuộc vào nguyên nhân
Ngoài các triệu chứng phổ biến, có thể gặp ở hầu hết bệnh nhân tràn dịch khớp gối thì một số dấu hiệu dưới đây có thể gợi ý đến nguyên nhân:
- Viêm khớp: ngoài hiện tượng sưng khớp, bệnh nhân có thể cảm giác khớp nóng đỏ hơn so với khớp còn lại hoặc so với vùng da lân cận.
- Chấn thương: thường gặp sau khi có va chạm mạnh vào khớp làm tăng tiết dịch khu vực tổn thương, đồng thời xuất hiện các ổ tụ máu, bầm tím khiến bệnh nhân đau đớn dữ dội khi chạm vào.
- Nhiễm trùng: khi khớp bị nhiễm trùng, các ổ tụ dịch chứa đầy mủ sẽ hình thành trong không gian khớp, gây sưng đau, nóng, đỏ tại khớp kèm sốt cao.
3Nguyên nhân tràn dịch khớp gối
Tràn dịch khớp gối có thể do nhiều nguyên nhân gây ra với những đặc trưng riêng biệt. Một số nguyên nhân phổ biến gồm:[2]
Nhiễm trùng khớp
Nhiễm trùng khớp hay được gọi là viêm khớp nhiễm khuẩn thường xảy ra tại một bên khớp do sự xâm nhập của vi khuẩn vào khớp gối.
Bệnh thường xuất hiện như biến chứng của nhiễm khuẩn huyết hoặc thủ thuật tiêm khớp gối không đảm bảo vô khuẩn.
Vi khuẩn xâm nhập và phát triển trong khớp gối gây tích tụ dịch mủ, khiến khớp gối nóng đỏ, sưng và làm người bệnh đau đớn dữ dội. Đây là một trường hợp cấp cứu nội khoa vì nếu không điều trị kịp thời sẽ đe dọa tính mạng người bệnh.
Viêm khớp
Bệnh nhân có thoái hóa khớp, gout cấp hoặc viêm khớp dạng thấp cũng có thể xuất hiện tràn dịch khớp gối ở một hoặc cả hai bên khớp. Biểu hiện khó chịu nhất đối với người bệnh trong trường hợp này thường là:
- Đau nhức, hạn chế vận động, đi lại.
- Cứng khớp.
- Sưng, nóng đỏ khớp.
Viêm khớp do gút có thể là nguyên nhân của tràn dịch khớp gối
Vận động quá sức
Bệnh nhân có thể gặp tràn dịch khớp gối sau khi vận động mạnh, chạy nhảy hoặc đi lại quá lâu. Hiện tượng này thường do sức ép của trọng lượng gây kích thích bao hoạt dịch quanh khớp.
Thanh niên và trẻ em là đối tượng dễ bị tràn dịch khớp khớp do nguyên nhân này. Tuy nhiên, bệnh sẽ tự khỏi nếu được nghỉ ngơi và tập luyện đúng cách.
Chấn thương
Các lực tác động mạnh vào khớp gối như bị ngã, va chạm hoặc tai nạn có thể khiến khớp gối bị tràn dịch, tràn máu trong bao hoạt dịch. Các chấn thương phổ biến gây tràn dịch khớp gối bao gồm rách sụn chêm, giãn, đứt dây chằng hoặc gãy xương vùng khớp gối.
Chấn thương mạnh vào vùng gối có thể gây tràn dịch
Khối u
Màng hoạt dịch quanh khớp gối cũng tăng tiết dịch do sự kích thích của các khối u tại đầu xương đùi hoặc xương chày. Các khối u có thể là lành tính như nang xương, u xương sụn, u nguyên bào sụn hoặc ác tính như ung thư xương.
4Biến chứng nguy hiểm
Tràn dịch khớp gối không những giảm khả năng di chuyển của bệnh nhân mà còn có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm khác nếu không được điều trị đúng cách:[3]
- Nhiễm trùng huyết: thường gặp ở bệnh nhân tràn dịch khớp gối do nhiễm trùng khớp. Đây được xem là trường hợp cấp cứu nội khoa do vi khuẩn có thể xâm nhập vào máu gây viêm nhiễm hoặc dẫn đến sốc nhiễm khuẩn, đe dọa tính mạng người bệnh.
- Mất cơ: người bệnh tràn dịch khớp gối bị đau đớn khi di chuyển khiến bệnh nhân ít cử động khớp. Tình trạng này kéo dài có thể khiến cơ vùng đùi và cẳng chân bị teo nhỏ lại, yếu hơn bình thường và gây khó khăn cho quá trình phục hồi sau này.
- U nang baker: phổ biến ở bệnh nhân tràn dịch khớp gối. Bệnh nhân có thể nhìn hoặc sờ thấy một túi dịch ở hố khoeo gây hạn chế co duỗi chân.
U kén Barker là một trong những tình trạng thường gặp của tràn dịch khớp gối
5Cách chẩn đoán bệnh
Để chẩn đoán mức độ nghiêm trọng và nguyên nhân gây tràn dịch khớp gối, bác sĩ sẽ kết hợp nhiều phương pháp khác nhau:[4]
Hỏi bệnh và thăm khám
Bác sĩ sẽ khai thác để nắm được những thông tin cơ bản và tiền sử bệnh lý và diễn biến của bệnh như:
- Các bệnh xương khớp mà người bệnh đang điều trị.
- Những chấn thương, va chạm vào gối gần đây.
- Tiền sử tiêm thuốc vào khớp.
- Số khớp gối bị sưng đau, thời gian xuất hiện triệu chứng.
- Các phương pháp người bệnh sử dụng để giảm bớt triệu chứng khó chịu.
- Quan sát, sờ nắn khớp gối nhằm phát hiện sưng nề, tràn dịch khớp.
Kiểm tra hình ảnh
Kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh có thể giúp bác sĩ quan sát cấu trúc xương, ổ khớp và hệ thống bao hoạt dịch, dây chằng xung quanh. Một số phương pháp thường sử dụng bao gồm:
- Chụp X-quang khớp gối: nhằm tìm kiếm các khối u xương, vết nứt hoặc rạn xương sau chấn thương hoặc gai xương ở bệnh nhân thoái hóa khớp.
- Siêu âm khớp gối: có thể giúp bác sĩ quan sát được tình trạng viêm nhiễm tại khu vực khớp gối và đánh giá mức độ tràn dịch.
- Chụp cộng hưởng từ khớp gối (MRI): giúp phát hiện được sớm các tổn thương tại xương và tình trạng đứt, giãn của dây chằng xung quanh.
Siêu âm khớp gối có thể giúp bác sĩ chẩn đoán nguyên nhân và mức độ tràn dịch
Chọc hút dịch khớp gối
Bác sĩ có thể dùng kỹ thuật chọc hút dịch khớp gối nhằm giảm sưng nề quanh khớp và xác định nguyên nhân gây bệnh:
- Dịch khớp gối màu đỏ: thường do chảy máu quanh khớp sau chấn thương, tai nạn.
- Dịch khớp gối màu trắng mủ: đây là màu sắc đặc trưng của dịch khớp ở bệnh nhân viêm khớp nhiễm khuẩn do xác tế bào bạch cầu và vi khuẩn tạo ra.
- Dịch khớp gối có những tinh thể nhỏ: thường là tinh thể urat của bệnh gout.
6Tràn dịch khớp gối có tự khỏi?
"Tràn dịch khớp gối có tự khỏi không?" là vấn đề được nhiều người quan tâm. Tuy nhiên, tình trạng tràn dịch khớp gối là do những nguyên nhân xuất phát từ các bệnh lý hoặc do chấn thương. Nên việc tự khỏi là không có khả năng.
Tùy thuộc vào những nguyên nhân gây bệnh mà bác sĩ sẽ có những phương pháp điều trị phù hợp với người bệnh. Bệnh lý càng được phát hiện sớm thì điều trị càng hiệu quả.
7Khi nào cần gặp bác sĩ?
Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ
Người bệnh nên đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán bệnh và điều trị kịp thời nếu những dấu hiệu sau:
- Một hoặc cả hai bên gối sưng to lên, có thể kèm theo nóng đỏ.
- Sốt từ 38.5 độ trở nên.
- Cứng khớp.
- Giảm khả năng đi lại, vận động tại vị trí khớp gối.
Nơi khám chữa bệnh tràn dịch khớp gối
Nếu gặp các dấu hiệu như trên, bạn có thể đến ngay các cơ sở y tế gần nhất, các phòng khám hay bệnh viện chuyên khoa Cơ xương khớp. Hoặc bất kỳ bệnh viện đa khoa nào tại địa phương để được thăm khám kịp thời.
Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:
- Tại Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Chấn thương Chỉnh hình Tp. Hồ Chí Minh, Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Thống Nhất.
- Tại Hà Nội: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Quân đội Trung ương 108, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức.
8Các phương pháp chữa bệnh tràn dịch khớp gối
Tùy theo nguyên nhân và mức độ bệnh mà bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp điều trị khác nhau cho từng bệnh nhân tràn dịch khớp gối như:
Vật lý trị liệu
Các phương pháp vật lý trị liệu, sử dụng túi chườm lạnh thường được dùng cho bệnh nhân:
- Sau vận động mạnh.
- Chấn thương gối nhưng không ảnh hưởng xương và dây chằng.
Bệnh nhân sẽ được hướng dẫn tập co duỗi khớp gối từ từ với cường độ tăng dần nhằm giúp bao khớp tự hấp thụ bớt dịch khớp, hạn chế teo cơ và nâng cao khả năng vận động.
Người bệnh có thể sử dụng túi chườm lạnh để làm giảm tràn dịch khớp gối
Phẫu thuật
Bác sĩ có thể chỉ định các thủ thuật hoặc can thiệp vào khớp gối để loại bỏ nguyên nhân gây tràn dịch như:
- Chọc dò dịch khớp: giúp lấy bớt dịch viêm ra khỏi khớp gối khiến người bệnh giảm đau, dễ dàng di chuyển hơn. Ngoài ra, bác sĩ có thể dùng dịch khớp gối tiến hành một số xét nghiệm cần thiết nhằm xác định nguyên nhân gây bệnh.
- Nội soi: bác sĩ có thể loại bỏ tinh thể urat gây bệnh gout hoặc tái tạo dây chằng bị đứt thông qua phương pháp phẫu thuật nội soi khớp.
Thuốc kháng sinh
Thuốc kháng sinh thường được chỉ định trong các trường hợp viêm khớp nhiễm khuẩn. Tùy từng loại vi khuẩn gây bệnh, bác sĩ sẽ sử dụng các loại kháng sinh khác nhau để điều trị bệnh hiệu quả.
Sử dụng Steroid
Thuốc steroid có tác dụng giảm đau, giảm phù nề tại khớp bị thoái hóa hoặc viêm khớp dạng thấp. Bác sĩ có thể kê cho bệnh nhân thuốc steroid dạng uống hoặc đường tiêm.
Lưu ý: khi khớp gối tràn dịch đang viêm nhiễm với biểu hiện sưng nóng đỏ thì người bệnh tuyệt đối không được chườm nóng nên khớp vì có thể làm tình trạng viêm nặng hơn.
Ngoài ra, người bệnh cũng không được tự ý sử dụng bất cứ loại thuốc nào mà không có sự đồng ý của bác sĩ để tránh các tác dụng phụ không mong muốn như:
9Bài tập chữa tràn dịch khớp gối
Một bài tập điều trị khớp gối được nhiều chuyên gia khuyến cáo thực hiện ngay sau khi rút dịch khớp gối là:
Động tác 1
Động tác thứ nhất là động tác cần sử dụng một chiếc khăn để kê cao gối. Cụ thể là:
- Bước 1: Cuộn khăn lại.
- Bước 2: Kê khăn xuống dưới đầu gối bị tràn dịch.
- Bước 3: Chườm đá trên khớp gối từ 10-15 phút.
- Bước 4: Sau khi chườm xong, người bệnh cố gắng ép sát đầu gối xuống mặt giường.
- Bước 5: Thực hiện đè sát 5-10 lần, mỗi lần 5-10 giây. Lưu ý, sau mỗi lần thả lỏng thì tiếp tục gồng lại.
Động tác 1 giúp ép gối tối đa để dịch còn thừa thoát ra ngoài
Động tác 2
Động tác này được thực hiện dưới khớp cổ chân của chân bị đau. Cụ thể là:
- Bước 1: Để khăn dưới khớp cổ chân ở chân có khớp gối bị tràn dịch.
- Bước 2: Duỗi thẳng bàn chân ra trong 5 giây.
- Bước 3: Gấp bàn chân trong 5 giây.
- Bước 4: Thực hiện động tác từ 5-10 lần.
Động tác này sẽ giúp đẩy hết các dịch từ khớp gối ra.
Động tác 2 được thực hiện ở khớp cổ chân của chân bị đau
Động tác 3
Đây là động tác giúp nghiêng bàn chân sang hai bên. Cụ thể là:
- Bước 1: Vẫn giữ khăn như ở động tác 2.
- Bước 2: Nghiêng bàn chân ra ngoài trong 5 giây.
- Bước 3: Nghiêng bàn chân vào trong khoảng 5 giây.
- Bước 4: Lặp lại 5 lần.
Động tác 3 thực hiện vận động khớp cổ chân sang hai bên
Động tác 4
Động tác thứ 4 yêu cầu người bệnh nằm ngửa và duỗi hai chân.
Động tác 4.1 bao gồm:
- Bước 1: Nằm ngửa, duỗi thẳng 2 chân.
- Bước 2: Từ từ gấp chân tràn dịch sao cho gót chân sát vào mông trong vòng 5 giây.
- Bước 3: Duỗi thẳng chân ra.
- Bước 4: Lặp lại 5 lần.
Động tác 4.2 bao gồm:
- Bước 1: Chuẩn bị y như bước 1 của 4.1.
- Bước 2: Gấp đầu gối vào sát bụng.
- Bước 3: Duỗi thẳng chân lên cao giữ trong khoảng 5-10 giây.
- Bước 4: Trở về tư thế chuẩn bị.
- Bước 5: Lặp lại từ 5-10 lần.
Động tác 4.3 bao gồm:
- Bước 1: Chuẩn bị y như bước 1 của 4.1.
- Bước 2: Nhấc chân bị bệnh đưa lên cao.
- Bước 3: Hạ chân đến 45 độ thì dừng lại.
- Bước 4: Lặp lại từ 5-10 lần.
Động tác thứ 4 chân hoạt động nhiều hơn, bao gồm 3 động tác nhỏ
10Biện pháp phòng ngừa
Bệnh tràn dịch khớp gối có thể được ngăn ngừa nếu bạn thực hiện một số biện pháp đơn giản sau:
- Sử dụng bao bảo vệ gối chuyên dụng khi tham gia các môn thể thao cần chạy, nhảy nhiều để giảm tác dụng của trọng lực, hạn chế chấn thương.
- Duy trì cân nặng ở ngưỡng phù hợp.
- Thăm khám định kỳ và uống thuốc theo đúng hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa nếu bị bệnh lý cơ xương khớp.
- Không tự ý thực hiện các thủ thuật tiêm thuốc hoặc châm cứu vào khớp gối để tránh viêm nhiễm.
- Tập luyện thể thao thường xuyên nhằm giúp xương và cơ bắp toàn thân chắc khỏe, cử động dễ dàng hơn. Nên thực hiện các bài tập ít tác động mạnh đến khớp gối như bơi lội, yoga…
Băng gối trước khi chơi thể thao có thể hạn chế chấn thương gây tràn dịch
Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn có thể nhận biết sớm các biểu hiện của tràn dịch khớp gối và hiểu được cách điều trị bệnh hiệu quả. Hãy chia sẻ thông tin này đến với tất cả người thân và bạn bè xung quanh bạn nhé!
Nguồn tham khảo
Xem thêm 
