Trong cuộc sống, nhiều người thường xuyên gặp tình trạng quên những sự việc vừa mới xảy ra. Điều này ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng cuộc sống. Đây là vấn đề liên quan đến rối loạn trí nhớ. Cùng tìm hiểu nguyên nhân, cách khắc phục chứng quên qua bài viết dưới đây nhé!
1Chứng quên là gì?
Quên được liệt vào một dạng của mất trí nhớ được đặc trưng bởi tình trạng quên những sự việc vừa mới xảy ra hoặc chỉ xảy ra trong thời gian ngắn.
Trí nhớ được định nghĩa là khả năng nhớ lại những sự việc đã xảy ra. Để đảm bảo được điều này xảy ra phải trải qua 3 giai đoạn là mã hóa, lưu trữ và truy xuất.
- Mã hóa: tạo ra liên kết với những thông tin đã có ở trước, tạo những hình ảnh và liên kết giúp gợi mở thông tin.
- Lưu trữ: đảm bảo thông tin duy trì trong não bộ dù có thể không thường xuyên sử dụng.
- Truy xuất: tìm thấy hình ảnh nhằm giúp não bộ nhớ lại những thông tin.
Thông thường, dựa vào đặc điểm trí nhớ, người ta chia thành hai loại:
- Trí nhớ ngắn hạn: tồn tại trong thời gian ngắn, thường từ 5 giây đến 30 giây hoặc có thể kéo dài vài ngày.
- Trí nhớ dài hạn: diễn ra trong thời gian dài. Hồi hải mã (nằm ở thùy thái dương trong của não) và thùy thái dương (nằm trên thân não và tiểu não) liên quan đến quá trình này. Chính vì vậy, việc tổn thương các vị trí này có thể gây ra chứng quên.
Chứng quên thường liên quan đến trí nhớ ngắn hạn. Mặc dù người bệnh vẫn sáng suốt, nhớ được những thông tin cơ bản của bản thân nhưng sẽ gặp trở ngại trong việc tiếp nhận những kiến thức mới trong công việc và cuộc sống.
Tuy chưa có phương pháp điều trị triệt để tình trạng này nhưng người bệnh có thể giảm những triệu chứng bằng những kỹ thuật nâng cao trí nhớ và hỗ trợ tâm lý để cải thiện tình trạng này.[1]
Chứng quên là tình trạng không nhớ được những sự việc mới xảy ra gần đây
2Dấu hiệu của chứng hay quên
Chứng quên có nhiều biểu hiện, tuy nhiên sẽ được đặc trưng bởi hai dấu hiệu như:
- Người bệnh gặp khó khăn trong việc tìm hiểu những thông tin mới.
- Người bệnh khó khăn trong việc nhớ lại một số thông tin trước đây.
Hai đặc điểm này có thể được liệt kê như quên những gì ăn buổi sáng, quên những gì vừa mới học, quên người mới quen nhưng lại không quên địa chỉ nhà, tên và ngày sinh của những người thân trong gia đình.
Ngoài ra, dựa vào từng loại và nguyên nhân hay quên mà xuất hiện thêm các triệu chứng khác như lú lẫn, dễ mất phương hướng, ký ức bị sai lệch (có thể ký ức về một sự việc nào đó bị bóp méo hoặc hoàn toàn sai lệch, bịa đặt và không có thật).
Chứng quên xảy ra khi người bệnh quên những việc cần làm
3Một số loại chứng quên thường gặp
Dựa vào đặc điểm của chứng quên, người ta chia bệnh thành những loại sau:
- Chứng quên ngược dòng (Retrograde Amnesia): người bệnh không thể nhớ được những sự việc trước khi chứng quên xảy ra. Lưu ý rằng những sự kiện mà người bệnh không nhớ chỉ diễn ra trong thời gian ngắn.
- Chứng quên ngược chiều (Anterograde Amnesia): đây là trường hợp hay gặp. Người bệnh không thể nhớ được những sự việc sau khi chứng quên xảy ra.
- Hay quên sau chấn thương (Post-traumatic Amnesia): sau khi chấn thương não bộ sẽ xuất hiện chứng quên ngược dòng hoặc chứng quên ngược chiều.
- Chứng quên toàn bộ thoáng qua (Transient Global Amnesia): tình trạng mất trí nhớ xảy ra tối đa trong 24 giờ. Người bệnh dường như quên những sự việc xảy ra trong giai đoạn này.
- Chứng quên ở trẻ sơ sinh: đây là tình trạng hay gặp. Hầu hết mọi người không thể nhớ những sự việc từ khi mới sinh đến năm 3 tuổi, do trong giai đoạn này hệ thống trí nhớ đang trong giai đoạn phát triển.
- Chứng quên phân ly: những cú sốc ảnh hưởng đến tâm lý gây ra tình trạng người bệnh không muốn nhớ lại những gì đã xảy ra.
4Nguyên nhân
Khả năng ghi nhớ liên quan đến cấu trúc và chức năng của não bộ. Khi khu vực này bị ảnh hưởng sẽ làm xuất hiện chứng quên. Dựa vào đặc điểm nguyên nhân gây ra chứng quên là cấu trúc hay chức năng mà người ta chia thành hai loại lớn.
Những cú sốc tinh thần có thể là nguyên nhân gây nên chứng quên
5Biến chứng nguy hiểm
Chứng quên thường không gây những biến chứng nguy hiểm. Khi gặp phải tình trạng này, người bệnh có thể bị ảnh hưởng đến khả năng tiếp thu kiến thức mới hoặc gặp khó khăn trong công việc và cuộc sống.
Nếu chứng quên xảy ra tình trạng nặng, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng khiến người bệnh cần sự trợ giúp từ những người thân hoặc giám sát viên.[2]
6Cách chẩn đoán bệnh
Để chẩn đoán người bệnh bị mắc chứng quên có thể phải dùng những biện pháp sau:
- Khám sức khỏe: đánh giá các đặc điểm liên quan đến thần kinh như phản xạ, cảm giác và thăng bằng. Ngoài ra, bác sĩ sẽ khai thác các đặc điểm liên quan đến chứng quên như xuất hiện lần đầu khi nào, có xuất hiện các tiền sử ảnh hưởng đến não bộ hay không, sử dụng chất kích thích hoặc các vấn đề gia đình liên quan.
- Kiểm tra nhận thức: bài kiểm tra liên quan đến các vấn đề như trí nhớ ngắn hạn và dài hạn, khả năng tư duy của người bệnh.
- Xét nghiệm chẩn đoán: các phương tiện chẩn đoán hình ảnh như cắt lớp vi tính (CT - scanner) hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI) để đánh giá những tổn thương thực thể của não bộ. Ngoài ra có thể sử dụng điện não đồ (EEG) để đánh giá động kinh tiềm ẩn.
7Khi nào cần gặp bác sĩ?
Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ
Khi xuất hiện tình trạng không thể học những điều mới trong cuộc sống hoặc hay quên những sự việc xảy ra gần đây, người bệnh nên đến các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị.
Ngoài ra, nếu những người xung quanh bạn sau khi gặp tình trạng chấn thương não, viêm não hoặc bất kỳ tổn thương nào liên quan đến não bộ mà không thể nhớ ra bất kỳ sự việc nào, bạn nên đưa họ đến các cơ sở chuyên khoa.
Nơi khám chữa các bệnh trí nhớ
Khi xuất hiện những dấu hiệu liên quan đến chứng quên, người bệnh nên đến các phòng khám hay bệnh viện chuyên khoa Sức khỏe tâm thần hoặc các bệnh viện đa khoa tại địa phương để được thăm khám kịp thời.
Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện đa khoa uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:
- Tại Thành phố Hồ Chí Minh: Bệnh viện Tâm thần TP.HCM, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM cơ sở 1, Bệnh viện Nguyễn Tri Phương.
- Tại Hà Nội: Viện sức khỏe tâm thần quốc gia - Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Lão khoa Trung Ương, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội.
8Các phương pháp chữa bệnh hay quên
Không có điều trị đặc hiệu cho chứng quên. Các phương pháp chỉ xoay quanh giúp bệnh nhân nâng cao trí nhớ.
- Học một số phương pháp trí nhớ: các chuyên gia giúp bạn hệ thống thông tin và cách tìm hiểu một thông tin mới.
- Sử dụng thiết bị công nghệ: để nhắc nhớ những điều cần ghi nhớ.
- Một số nguyên nhân có thể dùng thuốc để giảm chứng quên như hội chứng Wernicke - Korsakoff, có thể cung cấp vitamin B1 nhằm giảm tình trạng thiếu vitamin này.
Sử dụng các phương pháp trí nhớ để giúp học tập những điều mới
9Biện pháp phòng ngừa
Để phòng ngừa chứng quên, bạn cần thực hiện song song các biện pháp làm giảm thiểu các bệnh lý về não cũng như xây dựng các biện pháp để nâng cao trí nhớ như:
- Thắt dây an toàn khi ngồi xe ô tô.
- Đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy, xe đạp điện.
- Các nhiễm trùng cần phải được điều trị nhanh chóng bởi vì đây là căn nguyên gây viêm não.
- Hạn chế uống rượu, bia.
- Kiểm soát các yếu tố nguy cơ liên quan đến tai biến mạch máu não như tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, đái tháo đường...
- Luôn giữ tâm lý tích cực.
- Tham gia những hoạt động nâng cao trí nhớ như giải ô chữ, đọc sách...
- Luyện tập thể dục thể thao thường xuyên nhằm giúp tinh thần thoải mái.
- Sắp xếp khoa học các việc làm trong đời sống.
- Khi xuất hiện những dấu hiệu bất ổn về tâm lý nên đến ngay các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị.[3]
Đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông để bảo vệ não bộ tốt hơn
Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn các kiến thức về chứng quên đặc biệt là những phương pháp để phòng ngừa tình trạng này. Nếu thấy bài viết hữu ích, hãy chia sẻ cho người thân và bạn bè nhé!
Nguồn tham khảo
Xem thêm 
