Quả quất có tác dụng gì? Công dụng và liều dùng quả quất

Quất là loại quả có thể chế biến thành nhiều món đồ ăn thức uống thơm ngon như trà, mứt. Bên cạnh đó, quả quất cũng được biết đến là vị thuốc quen thuộc giúp giảm ho, tiêu đờm… Cùng tìm hiểu chi tiết về công dụng của quả quất qua bài viết dưới đây nhé!

1Giới thiệu chung về quả quất

Quất là cây gì?

Quất (kim quất, tắc) có tên khoa học là Fortunella japonica (Thunb.) Swingle, thuộc họ cam. Người ta thường sử dụng quả quất, vỏ quất trong việc điều trị ho cảm, khàn tiếng, mất tiếng hoặc đau bụng.

Cây quất là cây thân gỗ, cao từ 1 - 5m, cành lá rộng sum suê và có gai. Lá cây quất có hình thon dài, mọc so le với hoa nhỏ, màu trắng. Quả quất có hình cầu nhỏ, khi bé có màu xanh đậm và chuyển cam khi chín. Một quả quất thường có từ 5 - 6 múi nhỏ tương tự như quýt, vị chua và có chứa 1 - 2 hạt/múi.

Cây quất thường được sử dụng để trang trí mỗi dịp Tết ở nước ta hoặc trồng trong vườn như một loại cây cảnh, cây ăn trái. Người ta thường thu hoạch quả quất vào dịp đầu xuân khi quả chín để trang trí, làm thuốc hoặc mứt Tết.[1]

Quất là cây thân gỗ quen thuộc, thường được dùng để trưng Tết

Thành phần hóa học của quả quất

Quả quất chín thường được sử dụng hàng ngày có chứa một số thành phần hóa học quan trọng, tốt cho sức khỏe như:

• Pectin - chất xơ hòa tan giúp hấp thu cholesterol từ trong máu vào gan để chuyển hóa.
• Glucid.
• Acid hữu cơ tạo vị chua.
• Các loại vitamin như vitamin C, vitamin B, vitamin A…
• Khoáng chất vi lượng gồm sắt, kali, kẽm, đồng…[1]

2Các tác dụng của quả quất theo Y học cổ truyền

Theo Y học cổ truyền, mỗi thành phần của quả quất sẽ có những công dụng khác nhau như:

• Thịt quả có vị chua, hơi ngọt nhẹ, tính bình.
• Vỏ quả có vị cay đắng, tính ấm.
• Hạt có tính bình, vị cay.

Người xưa thường sử dụng quả quất để điều trị nhiều bệnh lý bao gồm:

• Kiện tỳ, hỗ trợ tiêu hóa, chống say rượu.
• Tiêu đờm, trừ ho, bổ phế.
• Kích thích ăn ngon, giảm mùi cơ thể.

Quất thường được dùng trong nhiều bài thuốc giúp giảm ho

3Các tác dụng của quả quất theo Y học hiện đại

Chống oxy hóa

Các thành phần của quả quất có chứa nhiều chất chống oxy hóa nên đem lại hiệu quả bảo vệ sức khỏe, ngăn ngừa bệnh tật và chống lão hóa. Trong vỏ quất thường có chứa nhiều chất chống oxy hóa hơn phần cùi, các hoạt chất gồm:

• Flavonoid: giúp giảm tích tụ chất béo để ngăn ngừa bệnh lý tim mạch và ung thư.
• Phytosterol: giảm hấp thu cholesterol trong máu để phòng ngừa rối loạn mỡ máu, xơ vữa động mạch.
• Limonene: là một hoạt chất có trong tinh dầu vỏ quất với vai trò giảm các gốc tự do, chống oxy hóa.

Tăng sức đề kháng

Quả quất là nguồn cung cấp vitamin C dồi dào kèm theo một số hợp chất hỗ trợ miễn dịch. Các thành phần này có thể hoạt hóa các tế bào diệt tự nhiên (NK) để bảo vệ cơ thể khỏi tác nhân gây nhiễm trùng và loại bỏ tế bào ác tính.

Quất giàu vitamin C giúp tăng cường sức đề kháng hiệu quả

Tốt cho hệ tiêu hóa

Chất xơ có thể giúp tăng cường khả năng tiêu hóa, làm sạch ruột và cung cấp thức ăn cho hệ lợi khuẩn tại đại tràng. Quả quất có chứa nhiều chất xơ cần thiết cho cơ thể do với mỗi 8 quả quất nhỏ chứa khoảng 10g chất xơ.

Hỗ trợ giảm cân

Quả quất chứa đa dạng các chất dinh dưỡng, nhất là giàu nước và chất xơ nhưng lại có hàm lượng calo thấp. Vì thế, uống trà quất hoặc ăn quả quất có thể giúp bạn cảm thấy no lâu, giảm cảm giác thèm ăn và hỗ trợ giảm cân hiệu quả.

Quả quất chứa ít calo nên có thể giúp hỗ trợ giảm cân

Giảm căng thẳng

Quả quất, đặc biệt là phần vỏ, chứa hàm lượng tinh dầu cao với hương thơm dịu nhẹ, mang lại cảm giác sảng khoái. Tinh dầu từ quất không chỉ giúp thanh lọc không khí khi xông phòng mà còn có tác dụng an thần, giảm căng thẳng hiệu quả.

Bạn có thể sử dụng tinh dầu quất để xông hơi hoặc ngâm tay chân, giúp thư giãn sau một ngày dài và cải thiện tâm trạng một cách tự nhiên.

4Hướng dẫn cách sử dụng quả quất an toàn, hiệu quả

Liều dùng của quả quất

Quả quất có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe nhưng việc sử dụng quá nhiều, lạm dụng có thể gây hại cho cơ thể. Do đó, để đảm bảo an toàn, bạn chỉ nên dùng một lượng quất vừa phải và tối đa từ 10 - 12 quả/ngày.

Cách sử dụng quả quất an toàn, hiệu quả

Để sử dụng quả quất hiệu quả trong việc cải thiện sức khỏe, phòng ngừa bệnh tật, bạn cần lưu ý về liều dùng như sau:

• Quất muối: xếp quất được rửa sạch xen kẽ với muối rồi đem phơi nắng. Khi dùng, bạn có thể pha từ 5 - 10 quả quất muối với nước ấm, mật ong hoặc đường.
• Sử dụng quất tươi: giúp điều trị khó tiêu, đầy bụng và lạnh bụng. Tuy nhiên, mỗi lần bạn chỉ nên dùng tối đa từ 10 - 12 quả quất để đảm bảo sức khỏe.
• Kim quất: rửa sạch quất chín và phơi ngoài gió đến khi vỏ nhăn nheo. Trộn 8g phèn trắng, 100g muối ăn, 50g phát tiêu (Na2SO4.10H2O) với 1kg quất và cho vào chậu sành rồi đem phơi nắng. Thỉnh thoảng trộn đều cho khô rồi cất vào bình thủy tinh để dùng dần.[1]

Bạn có thể sử dụng quất muối làm bài thuốc hỗ trợ sức khỏe

5Một số bài thuốc có sử dụng quả quất

Bài thuốc chữa ho trẻ em

Bài thuốc dân gian từ quả quất để giảm ho hiệu quả ở trẻ em có thể được áp dụng như sau:

• Chuẩn bị 10 - 15g quả quất chín, 6 - 8g hạt chanh và 10 - 12g hoa hồng trắng.
• Trộn đều nguyên liệu vào tô cùng với mật ong hoặc đường phèn rồi chưng cách thủy trong 15 - 20 phút.
• Lấy hỗn hợp ra nghiền nhát và cho trẻ sử dụng 2 lần/ngày.[2]

Bài thuốc chữa ho nhiều đờm

Bạn có thể sử dụng bài thuốc sau để điều trị ho nhiều đờm như:

• Đem 5 - 8 quả quất chín trộn với lượng đường phèn vừa đủ.
• Hấp cách thủy hỗn hợp trên sau đó để nguội và sử dụng trong ngày.[2]

Hấp cách thủy quất và đường phèn có thể chữa ho nhiều đờm

Bài thuốc chữa nôn mửa do lạnh bụng

Quả quất có thể được sử dụng trong bài thuốc chữa nôn mửa vì lạnh bụng như sau:

• Chuẩn bị 10 - 12g vỏ quất và 10 - 12g gừng tươi.
• Đem 2 nguyên liệu trên đi hơ nóng cho xém cạnh, rồi sắc cùng với 500ml nước lọc.
• Đun cho đến khi hỗn hợp còn 200ml.
• Để nguội và chia thành 2 lần uống trong ngày.[2]

Bài thuốc chữa bụng lạnh, ăn không tiêu, đầy trướng

Với người bị lạnh bụng, ăn không tiêu thì việc sử dụng quả quất có thể giúp cải thiện tình trạng bệnh. Bạn nên ăn khoảng 10 - 12 quả quất chín vào lúc đói để thu được hiệu quả tốt nhất.[2]

Bài thuốc chữa cảm mạo phong hàn, không ra mồ hôi

Ngoài ra, quất có thể sử dụng trong bài thuốc điều trị cảm mạo như sau:

• Sử dụng 30g lá quất tươi nấu với 300ml nước.
• Đun sôi cho đến khi còn 200ml.
• Lấy hỗn hợp ra bát, uống khi còn ấm nóng để toát mồ hôi giúp giải cảm.[2]

Bài thuốc điều trị nghẹn

Ngoài điều trị một số bệnh lý về tiêu hóa, hô hấp thì bạn cũng có thể dùng quả quất giúp giảm tình trạng nghẹn với cách sau:

• Chuẩn bị 20g vỏ quất đã phơi khô hoặc sấy khô.
• Nghiền nhỏ thành bột và sắc với nước nóng.
• Uống khi có biểu hiện nghẹn.

6Một số lưu ý khi sử dụng quả quất

Quả quất có vị chua vì chứa nhiều axit hữu cơ nên bạn cần lưu ý một số điểm sau để sử dụng quất an toàn như:

• Không dùng quất khi đói để tránh kích thích niêm mạc dạ dày gây đau bụng.
• Chỉ nên dùng nước giải khát có quất sau ăn khoảng 30 phút để tăng khả năng hấp thu thức ăn của dạ dày.
• Người có cơ địa dị ứng với các loại quả họ cam nên tránh sử dụng các sản phẩm từ quả quất.

Bạn nên uống nước quất sau ăn 30 phút để đảm bảo hấp thu tốt thức ăn

Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn có thêm nhiều kiến thức bổ ích về tác dụng của quả quất. Bạn hãy chia sẻ ngay bài viết này cho bạn bè và người thân để cùng nhau biết cách sử dụng loại quả này hiệu quả nhé!