Ung thư tuyến nước bọt: Triệu chứng, nguyên nhân, cách điều trị

Ung thư tuyến nước bọt là bệnh lý ác tính xuất phát từ 1 trong những tuyến nước bọt trong cơ thể. Dù chiếm tỷ lệ thấp song ung thư tuyến nước bọt có thể gây ra nhiều biến chứng cho người bệnh. Cùng tìm hiểu về bệnh ung thư tuyến nước bọt qua bài viết dưới đây nhé!

1Ung thư tuyến nước bọt là gì?

Ung thư tuyến nước bọt là bệnh lý được đặc trưng bởi sự tăng sinh mất kiểm soát, liên tục của các tế bào tuyến nước bọt dẫn đến hình thành các khối u. Dù hầu hết các khối u tại tuyến nước bọt là lành tính (không phải ung thư) song có khoảng 1% các trường hợp là ung thư ác tính và có thể di căn khắp cơ thể.[3]

Ung thư tuyến nước bọt do xuất hiện các khối tăng sinh ác tính tại 1 trong 3 cặp tuyến

2Nguyên nhân gây ung thư tuyến nước bọt

Ung thư tuyến nước bọt thường xuất phát từ tuyến mang tai. Tuy nhiên, hiện nay, các nguyên nhân gây ra ung thư tuyến nước bọt vẫn chưa được phát hiện một cách đầy đủ. Dưới đây là một số yếu tố nguy cơ có thể gây ra bệnh:

• Độ tuổi: tuổi càng cao thì tỷ lệ mắc bệnh càng lớn do sự tích lũy nhiều đột biến có hại theo thời gian, thường gặp ở người ngoài 55 tuổi.
• Hút thuốc: các chất độc hại trong khói thuốc lá là nguyên nhân gây ra nhiều loại ung thư khác nhau như ung thư hầu họng, ung thư phổi và ung thư tuyến nước bọt.
• Tiếp xúc với bức xạ: thường gặp ở những bệnh nhân đã từng xạ trị vào vùng hầu họng và quanh tuyến nước bọt để điều trị các bệnh lý ung thư khác trước đây.
• Yếu tố nghề nghiệp: những người làm việc trong môi trường có nhiều tia bức xạ như nhà máy phóng xạ, trung tâm y học hạt nhân hoặc công xưởng nhiều kim loại nặng, bụi silica, amiăng thường có nguy cơ bị ung thư tuyến nước bọt cao hơn.
• Nhiễm virus: một số loại virus có khả năng tấn công vào cấu trúc di truyền của tế bào thường có liên quan đến những khối u tuyến nước bọt gồm HPV, HIV và virus Epstein- Barr.
• Ăn kiêng: chế độ ăn kiêng ít rau xanh, giàu chất béo động vật có thể làm tăng nguy cơ ung thư tuyến nước bọt.
• Thường xuyên sử dụng điện thoại: việc sử dụng điện thoại quá thường xuyên cũng là yếu tố nguy cơ làm xuất hiện các khối u tuyến nước bọt, song đa số là các khối u lành tính (không phải ung thư).[4]

Hút thuốc lá thường xuyên có thể là nguyên nhân gây ung thư tuyến nước bọt

3Dấu hiệu ung thư tuyến nước bọt

Triệu chứng ung thư tuyến nước bọt thường rất mờ nhạt, không điển hình khiến người bệnh khó phát hiện cho đến khi bệnh ở giai đoạn nặng. Một số triệu chứng gợi ý ung thư tuyến nước bọt bao gồm:

• Xuất hiện các cơn đau dai dẳng ở vùng trước tai, dưới hàm ở trong miệng.
• Cảm giác tê bì và dị cảm ở quanh vùng miệng ở 1 hoặc cả 2 bên.
• Khó há miệng hoàn toàn.
• Chảy máu hoặc dịch bất thường quanh tai và trong miệng.
• Nhìn thấy một bên mặt sưng to hơn bình thường hoặc sờ thấy khối u cục.
• Khó nuốt.
• Cơ thể mệt mỏi, sụt cân nhanh chóng.[3]

Sưng đau vùng trước tai có thể là dấu hiệu của ung thư tuyến nước bọt

4Ung thư tuyến nước bọt có nguy hiểm không?

Mức độ nguy hiểm của ung thư tuyến nước bọt phụ thuộc nhiều vào thể bệnh và giai đoạn phát hiện bệnh cũng như khả năng đáp ứng với điều trị của từng người.

Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, tỷ lệ sống sót sau 5 năm của ung thư tuyến nước bọt dao động từ 43 - 94%.[5]

5Cách chẩn đoán

Để chẩn đoán ung thư tuyến nước bọt, các bác sĩ cần dựa kết hợp nhiều kỹ thuật thăm khám và xét nghiệm như:[6]

Thăm hỏi bệnh và khám lâm sàng

Việc hỏi bệnh và thăm khám lâm sàng có thể giúp bác sĩ phát hiện các khối u tại vùng tuyến nước bọt và đánh giá mức độ ác tính của khối u. Bác sĩ có thể thực hiện một số thăm khám như:

• Hỏi về thời gian người bệnh phát hiện khối u.
• Tính chất của khối u (đau, gia tăng về kích thước hoặc khiến người bệnh nuốt vướng).
• Quan sát kích thước tuyến nước bọt 2 bên.
• Sờ nắn tuyến nước bọt và hạch bạch huyết lân cận tại cổ và dưới hàm.

Thăm khám lâm sàng có thể giúp bác sĩ xác định vị trí khối ung thư

Chẩn đoán hình ảnh

Các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh sẽ giúp bác sĩ quan sát rõ tình trạng khối u và chẩn đoán phân biệt với những bệnh khác như viêm tuyến nước bọt, u tuyến nước bọt lành tính. Tùy theo từng tình trạng bệnh cụ thể mà bác sĩ có thể chỉ định một số kỹ thuật như:

• Siêu âm tuyến nước bọt.
• Chụp cắt lớp vi tính vùng hàm mặt (CT scanner).
• Chụp cộng hưởng từ (MRI).
• Chụp cắt lớp phát xạ positron (PET CT).

Chụp cộng hưởng từ có thể giúp bác sĩ chẩn đoán ung thư tuyến nước bọt

Sinh thiết

Sinh thiết được coi là phương pháp cận lâm sàng có giá trị vàng trong chẩn đoán ung thư tuyến nước bọt. Bác sĩ sẽ dùng một chiếc kim nhỏ đưa vào tuyến nước bọt dưới hướng dẫn của siêu âm hoặc cắt lớp vi tính để lấy một lượng tế bào có nghi ngờ ung thư.

Sau đó, mẫu tế bào này sẽ được chuyển đến trung tâm giải phẫu bệnh. Tại đây, các bác sĩ sẽ tiến hành nhuộm soi và quan sát dưới kính hiển vi nhằm khẳng định mẫu bệnh phẩm có phải ung thư hay không.

6Khi nào cần gặp bác sĩ?

Dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Ung thư tuyến nước bọt là bệnh lý nguy hiểm nên cần được phát hiện và điều trị sớm để tránh những biến chứng nguy hiểm như chèn ép đường tiêu hóa, di căn đến các cơ quan khác. Vì thế, bạn nên đến gặp bác sĩ sớm nếu gặp các triệu chứng sau:

• Tuyến nước bọt 1 bên sưng to, đau nhức.
• Sờ thấy khối bất thường trước tai hoặc góc dưới hàm.
• Cảm giác tê bì, yếu ở 1 hoặc 2 bên mặt.
• Khó há miệng hoàn toàn, nuốt vướng.
• Chảy dịch bất thường quanh tai và khoang miệng.
• Sút cân bất thường.

Tê bì, yếu vùng mặt là dấu hiệu cần đến gặp bác sĩ sớm

Nơi khám bệnh

Nếu gặp các dấu hiệu như trên, bạn có thể đến ngay các cơ sở y tế gần nhất, các phòng khám hay bệnh viện chuyên khoa Tai mũi họng. Hoặc bất kỳ bệnh viện đa khoa nào tại địa phương để được thăm khám kịp thời.

Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:

• Tại Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Ung bướu Tp. Hồ Chí Minh, Bệnh viện Đại học Y dược Tp. Hồ Chí Minh.
• Tại Hà Nội: Bệnh viện K Trung ương, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Ung bướu Hà Nội.

7Phương pháp điều trị

Tùy vào từng giai đoạn ung thư tuyến nước bọt khác nhau và thể trạng của người bệnh mà bác sĩ có thể chỉ định các phác đồ điều trị khác nhau. Dưới đây là một số biện pháp điều trị ung thư tuyến nước bọt phổ biến hiện nay:[6]

Phẫu thuật

Phẫu thuật là phương pháp điều trị căn bản đối với ung thư tuyến nước bọt nhằm loại bỏ tối đa các tế bào ác tính. Các phương pháp phẫu thuật có thể được sử dụng gồm:

• Cắt bỏ một phần tuyến nước bọt: thường được áp dụng với những khối u kích thước nhỏ, nằm ở nông và chưa xâm lấn rộng khắp tuyến.
• Cắt bỏ hoàn toàn tuyến nước bọt: được chỉ định với khối ung thư kích thước lớn, lan tỏa đến các cấu trúc lân cận như thần kinh, cơ và da.
• Cắt bỏ hạch bạch huyết vùng cổ: việc loại bỏ các hạch bạch huyết lân cận trong phẫu thuật ung thư tuyến nước bọt sẽ giúp loại bỏ các tế bào ung thư di căn đến những nhóm hạch này.
• Phẫu thuật tái tạo: bên cạnh việc loại bỏ khối ung thư, các bác sĩ cũng sẽ tiến hành tái tạo lại tổ chức xung quanh để đảm bảo chức năng nhai nuốt, nói chuyện và thẩm mỹ cho người bệnh.

Phẫu thuật là phương pháp điều trị phổ biến đối với ung thư tuyến nước bọt

Xạ trị

Xạ trị là phương pháp điều trị bổ trợ cùng với phẫu thuật cắt bỏ khối ung thư tuyến nước bọt. Trong xạ trị, bác sĩ sẽ sử dụng nguồn chiếu tia bức xạ với năng lượng thích hợp chiều trực tiếp vào khối u nhằm tiêu diệt tế bào ác tính và thu nhỏ khối u.

Hoá trị

Hóa trị là kỹ thuật điều trị bổ trợ đối với ung thư tuyến nước bọt giai đoạn tiến triển, khi các tế bào ung thư đã di căn rộng đến các cơ quan khác. Người bệnh cần tiến hành nhiều đợt truyền hóa chất vào cơ thể nhằm tiêu diệt tế bào ung thư.

Hóa trị là phương pháp điều trị bổ trợ cho ung thư tuyến nước bọt tiến triển

8Biện pháp phòng ngừa

Ung thư tuyến nước bọt là bệnh lý ác tính chưa có biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Tuy nhiên, bạn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh thông qua việc kiểm soát các yếu tố nguy cơ như:

• Bỏ hút thuốc lá, kiêng rượu bia.
• Không nên dùng điện thoại quá nhiều trong ngày, đặc biệt là để điện thoại xa cơ thể khi đi ngủ.
• Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh, nhiều rau xanh và hoa quả.
• Tập thể thao thường xuyên nhằm tăng cường sức đề kháng.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ mỗi 6 tháng/lần để kịp thời phát hiện và điều trị bệnh sớm.

Tập thể dục thường xuyên có thể giúp nâng cao sức khỏe và giảm nguy cơ mắc bệnh

Hy vọng bài viết trên đã cung cấp cho bạn những kiến thức bổ ích về bệnh ung thư tuyến nước bọt. Bạn hãy duy trì lối sống lành mạnh để bảo vệ sức khỏe của bản thân và kịp thời thăm khám bác sĩ khi có những triệu chứng bất thường nhé!