U xơ tử cung là 1 bệnh lành tính, thường gặp ở mọi lứa tuổi phụ nữ. Bệnh nếu không được phát hiện sớm thì sẽ gây ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe, đời sống, cũng như khả năng sinh nở của người phụ nữ. Cùng tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu cũng như những đặc điểm của bệnh u xơ tử cung qua bài viết dưới đây nhé!
1U xơ tử cung là gì?
U xơ tử cung là một loại khối u lành tính phát triển từ cơ và mô của tử cung. Đây là bệnh lý phụ khoa phổ biến ở phụ nữ, đặc biệt là ở độ tuổi 30 - 50, với tỷ lệ mắc từ 40 - 80%. Bệnh ít gặp ở những người chưa có kinh nguyệt hoặc đã mãn kinh.
U xơ tử cung thường gây chảy máu âm đạo và ít khi đau. Tuy nhiên, không phải trường hợp nào cũng có biểu hiện rõ ràng và đôi khi chỉ được phát hiện khi khám phụ khoa hoặc siêu âm ổ bụng.
Khối u có thể phát triển đơn độc (1 nốt đơn) hoặc phát triển thành từng cụm với kích thước từ 1 mm đến 20 cm ở các vị trí như:
- Bên trong thành tử cung.
- Bên trong khoang tử cung.
- Mặt ngoài tử cung.[1]
U xơ tử cung là khối u xuất phát từ cơ tử cung
2Các loại u xơ tử cung theo FIGO
Hiệp hội Sản phụ khoa Quốc tế (FIGO) đã đề xuất một hệ thống phân loại u xơ tử cung dựa trên vị trí và mức độ tiếp xúc của khối u với tử cung. Hệ thống này bao gồm 8 loại:
- Loại 0: Nằm hoàn toàn trong buồng tử cung và có cuống.
- Loại 1: Trên 50% kích thước nằm trong buồng tử cung.
- Loại 2: Dưới 50% kích thước nằm trong buồng tử cung.
- Loại 3: Nằm hoàn toàn trong tử cung nhưng dưới lớp niêm mạc tử cung.
- Loại 4: Nằm hoàn toàn trong tử cung, tiếp xúc với thanh mạc và niêm mạc tử cung nhưng khó phát hiện.
- Loại 5: Trên 50% kích thước nằm trong cơ tử cung, nằm dưới thanh mạc.
- Loại 6: Dưới 50% kích thước nằm trong tử cung, phát triển dưới thanh mạc.
- Loại 7: Phát triển dưới thanh mạc và có cuống.
- Loại 8: Phát triển ở eo tử cung, cổ tử cung,...
Hệ thống phân loại này giúp các bác sĩ chẩn đoán và điều trị u xơ tử cung một cách chính xác hơn.[2]
3Triệu chứng của u xơ tử cung
U xơ tử cung có thể gây ra các triệu chứng khác nhau tùy theo vị trí, kích thước và số lượng khối u. Trong một số trường hợp, người bệnh có thể không xuất hiện triệu chứng.
Một số dấu hiệu thường gặp của bệnh lý này có thể kể đến là:
U xơ tử cung có thể gây đau bụng kéo dài
4Nguyên nhân gây u xơ tử cung
Hiện nay, vẫn chưa xác định được chính xác nguyên nhân gây ra u xơ tử cung. Nhưng các nhà khoa học đặt giả thuyết rằng quá trình hình thành khối u có liên quan đến nồng độ của hai hormone sinh dục là estrogen và progesterone.
Khi nồng độ hormone cao, ví dụ như trong thời kỳ mang thai, u xơ có thể to lên. Ngược lại, khi nồng độ hormone giảm, như trong thời kỳ mãn kinh thì u xơ có thể teo nhỏ.
Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh này có thể kể đến là:
- Phụ nữ trong độ tuổi sinh sản.
- Tiền sử gia đình có người bị u xơ tử cung.
- Có kinh trước 10 tuổi.
- Béo phì.
- Thiếu vitamin D.
- Chế độ ăn nhiều thịt đỏ và ít rau xanh, trái cây, sữa.
- Uống rượu bia.
5Các đối tượng dễ mắc bệnh u xơ tử cung
U xơ tử cung là một vấn đề sức khỏe phổ biến ảnh hưởng đến nhiều phụ nữ. Mặc dù nguyên nhân chính xác vẫn chưa được xác định, nhưng một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh:
- Tuổi tác: U xơ tử cung thường xuất hiện nhiều hơn ở phụ nữ trưởng thành, đặc biệt là trong độ tuổi 30-40 và sau tuổi mãn kinh. Sau giai đoạn này, sự phát triển của u xơ thường chậm lại hoặc thậm chí teo nhỏ.
- Tiền sử gia đình: Nếu có người thân trong gia đình bị u xơ tử cung, nguy cơ mắc bệnh của bạn cũng cao hơn. Ví dụ, nếu mẹ bị u xơ cổ tử cung, nguy cơ mắc bệnh của bạn sẽ cao gấp 3 lần so với mức trung bình.
- Béo phì: Phụ nữ thừa cân hoặc béo phì có nguy cơ mắc u xơ tử cung cao hơn so với những người có cân nặng bình thường. Nguy cơ này có thể tăng gấp hai đến ba lần đối với những người nặng quá cân.[4]
6Biến chứng của u xơ tử cung
Biến chứng của u xơ tùy thuộc vào vị trí, kích thước của nó:
- Nếu khối u mọc ở trong buồng tử cung hoặc có 1 phần trong lòng 1 phần trong cơ: loại này dễ gây rong kinh, chảy máu kéo dài dù nó có kích thước rất nhỏ và cần được điều trị sớm.
- Những loại khác tùy vào kích thước, nếu khối u vừa phải có thể theo dõi định kỳ. Nếu khối u to thì cần phẫu thuật sớm dù chưa xuất hiện biến chứng.[5]
U xơ tử cung có thể gây chảy máu vùng kín
7Chẩn đoán u xơ tử cung
U xơ tử cung thường được phát hiện tình cờ sau khi người bệnh đi khám phụ khoa định kỳ. Một số phương pháp dùng để chẩn đoán u xơ tử cung có thể kể đến là:
- Siêu âm: đây là phương pháp sử dụng sóng âm để thu được hình ảnh của tử cung. Nhờ phương pháp này, bác sĩ có thể phát hiện khối u trong tử cung.
- Cộng hưởng từ (MRI): trong trường hợp cần xác định chi tiết hơn về kích thước và vị trí khối u, bác sĩ có thể chỉ định MRI. Ngoài ra, phương pháp này còn được sử dụng để loại trừ một số đặc điểm của ung thư trên hình ảnh.[6]
Siêu âm có thể dùng để chẩn đoán u xơ tử cung
8Khi nào cần gặp bác sĩ?
Dấu hiệu cần gặp bác sĩ
Mặc dù u xơ tử cung không gây nguy hiểm nhưng vẫn cần được chẩn đoán và theo dõi định kỳ. Vì vậy, khi xuất hiện những dấu hiệu sau, người bệnh nên đến các cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám:
Khi xuất hiện tình trạng bí tiểu, người bệnh có thể đến các cơ sở y tế để được thăm khám
Một số địa chỉ khám chữa bệnh
Nếu gặp các dấu hiệu như trên, bạn có thể đến ngay các cơ sở y tế gần nhất, các phòng khám hay bệnh viện chuyên khoa Sản phụ khoa. Hoặc bất kỳ bệnh viện đa khoa nào tại địa phương để được thăm khám kịp thời.
Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:
- Tại Thành phố Hồ Chí Minh: bệnh viện Từ Dũ, Bệnh viện Nhân dân 115, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM.
- Tại Hà Nội: Bệnh viện Sản Trung ương, Bệnh viện Sản Hà Nội, Bệnh viện E.
9Cách điều trị u xơ tử cung
Phương pháp điều trị u xơ tử cung phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Trong trường hợp không có triệu chứng, người bệnh có thể chỉ cần theo dõi tình trạng khối u định kỳ mà không cần điều trị.
Tuy nhiên, việc điều trị hay không và điều trị theo cách nào phụ thuộc vào quyết định của bác sĩ.
Dùng thuốc để giảm triệu chứng
Bác sĩ sẽ kê thuốc để giảm triệu chứng, nâng cao chất lượng cuộc sống người bệnh cũng như tránh những ảnh hưởng tới khả năng sinh sản của các chị em. Một số thuốc thường được sử dụng là:
- Thuốc giảm đau: các thuốc giảm đau như paracetamol hoặc ibuprofen có thể giúp giảm tình trạng đau bụng mạn tính.
- Thuốc bổ sung sắt: khi người bệnh bị thiếu máu.
- Thuốc tránh thai: dùng để giảm một số triệu chứng như chảy máu nhiều trong thời kỳ hành kinh, đau bụng kinh dữ dội.
- Thuốc chủ vận giải phóng GnRH: đây là thuốc được sử dụng để thu nhỏ khối u. Tuy nhiên, thuốc này chỉ được sử dụng trong thời gian ngắn và khi ngừng thuốc khối u vẫn có thể tăng kích thước trở lại.
- Một số thuốc khác như Elagolix hoặc axit tranexamic có thể được sử dụng để cải thiện tình trạng chảy máu kinh nguyệt nặng.
Phẫu thuật
Phẫu thuật cắt bỏ u xơ là phương pháp mà bác sĩ sử dụng để loại bỏ hoàn toàn khối u ra khỏi tử cung. Một số yếu tố ảnh hưởng đến việc quyết định phẫu thuật có thể kể đến là:
- Kích thước khối u.
- Vị trí.
- Số lượng.
- Mong muốn có thai của người bệnh.
- Mức độ nặng của triệu chứng.
Dựa vào tình trạng của người bệnh, bác sĩ sẽ cân nhắc một số phương pháp điều trị sau:
- Nội soi buồng tử cung: dành cho các u xơ mọc ở trong buồng tử cung hoặc 1 phần ở trong buồng 1 phần ở trong cơ.
- Nội soi ổ bụng: bác sĩ sẽ tiến cận tử cung bằng việc dùng một số ống qua đường ổ bụng để loại bỏ khối u.
- Cắt bỏ tử cung: đây là phương pháp được sử dụng khi người bệnh không còn mong muốn mang thai. Các khối u sẽ được loại bỏ hoàn toàn cùng với việc cắt bỏ tử cung và buồng trứng nếu cần.
- Nút mạch: dựa vào chẩn đoán hình ảnh, bác sĩ sẽ xác định những mạch máu liên quan đến khối u và gây tắc mạch để hạn chế chất dinh dưỡng đến các khối u này. Theo thời gian, khôi u không được cung cấp chất dinh dưỡng sẽ co lại.
- Đốt u xơ tử cung bằng sóng RFA: thường sử dụng cho u xơ có kích thước nhỏ và bệnh nhân chưa mãn kinh.[7]
10Bị u xơ tử cung nên ăn gì?
Để ngăn ngừa và làm chậm sự phát triển của u xơ, ngoài việc tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ, người bệnh cần chú ý đến chế độ dinh dưỡng hợp lý. Cụ thể là:
Thực phẩm nên ăn
Theo nghiên cứu, một số thực phẩm có thể giảm sự phát triển khối u như:
- Rau xanh và hoa quả: chứa nhiều chất xơ, vitamin, khoáng chất và các chất chống oxy hóa giúp cân bằng lượng máu và duy trì cân nặng ở mức độ ổn định sẽ hỗ trợ điều trị u xơ tử cung hiệu quả.
- Kali: một số loại thực phẩm chứa nhiều kali như bơ, chuối, cam, quýt, dưa đỏ, khoai tây giúp cân bằng huyết áp, làm cho cơ thể khỏe mạnh.
- Sữa: là thực phẩm giàu canxi giúp làm chậm sự tăng trưởng của khối u.
- Trà xanh: trà xanh chứa một số chất chống oxy hóa như EGCG (epigallocatechin gallate) giúp giảm viêm và nồng độ estrogen khiến cho khối u chậm phát triển hơn.
Rau xanh và hoa quả là thực phẩm giúp giảm kích thước u xơ tử cung
Thực phẩm nên tránh
Người bệnh cần chú ý một số thực phẩm nên hạn chế tiêu thụ, bao gồm:
- Nội tạng động vật: có thể gây béo phì - đây là một yếu tố làm tăng nguy cơ mắc u xơ tử cung.
- Thực phẩm nhiều muối.
- Thức uống chứa caffeine.[8]
11Phòng ngừa u xơ tử cung
Để phòng ngừa u xơ tử cung, bạn nên thường xuyên thăm khám phụ khoa để có thể phát hiện kịp thời những dấu hiệu bất thường và theo dõi tình trạng của khối u, tránh các biến chứng nguy hiểm.
Ngoài ra, bạn có thể tham khảo một số gợi ý sau để giảm các yếu tố nguy cơ gây u xơ tử cung:
- Duy trì cân nặng khỏe mạnh.
- Tập thể dục thường xuyên với ít nhất 30 phút mỗi ngày và ít nhất 5 ngày mỗi tuần.
- Xây dựng chế độ ăn cân bằng, lành mạnh với nhiều trái cây và rau quả.[3]
Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn các kiến thức về u xơ tử cung. Đây là một bệnh lý thường gặp và có thể không gây ra triệu chứng. Chính vì vậy, bạn nên duy trì thói quen khám phụ khoa định kỳ, ít nhất 6 tháng/lần bạn nhé!
Nguồn tham khảo
Xem thêm 
