Bệnh bạch hầu: Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết sớm

Bạch hầu là một bệnh nhiễm trùng cấp tính dễ lây lan và bùng phát thành dịch. Bệnh có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị kịp thời. Cùng tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu, biến chứng, cách phòng ngừa và điều trị qua bài viết dưới đây nhé!

1Bệnh bạch hầu là gì?

Bệnh bạch hầu là bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi khuẩn lây truyền qua đường hô hấp. Các vi khuẩn này tạo thành các mảng dày ở niêm mạc mũi, họng gây ra các triệu chứng nguy hiểm cho cơ thể.

Trong lịch sử, bạch hầu đã gây ra những đợt dịch đặc biệt nghiêm trọng. Từ khi xuất hiện vắc-xin, tỷ lệ mắc bệnh này đã giảm đáng kể.

Bệnh thường gặp ở những trẻ em dưới 15 tuổi, đặc biệt hay gặp ở những đối tượng chưa tiêm phòng.

Bạch hầu là bệnh dễ lây lan tạo thành dịch nguy hiểm

2Nguyên nhân gây bệnh bạch hầu

Bệnh bạch hầu do vi khuẩn Corynebacterium diphtheriae tấn công vào niêm mạc hầu, họng gây nên những bất thường đường hô hấp.

Vi khuẩn gây bệnh bạch hầu có thể lây truyền qua một số đường như:

• Thông qua đường hô hấp khi người bệnh ho hắt hơi sẽ sinh ra giọt bắn. Người lành khi hít phải những giọt này vào đường hô hấp có thể lây nhiễm vi khuẩn.
• Chạm tay vào bề mặt chứa vi khuẩn.
• Chạm tay trực tiếp vào những vết loét trên da hoặc niêm mạc của người bệnh.

Một số đối tượng có nguy cơ mắc bệnh bạch hầu cao hơn những người khác là:

• Người chưa được tiêm phòng đầy đủ.
• Người sống ở những khu vực điều kiện vệ sinh kém.
• Người du lịch đến những khu vực có dịch bạch hầu lưu hành.[1]

Bệnh bạch hầu dễ lây lan qua đường hô hấp

3Các loại bệnh bạch hầu

Dựa vào vị trí gây bệnh, người ta chia bạch hầu thành 2 loại là:

• Bệnh bạch hầu hô hấp: là dạng phổ biến nhất. vi khuẩn tấn công vào niêm mạc mũi, hầu, họng hoặc thanh quản gây ra các triệu chứng tương ứng với các vị trí.
• Bệnh bạch hầu ở da: hiếm gặp hơn, với 1 số triệu chứng như phát ban, loét hoặc mụn nước ở da. Gặp phổ biến hơn ở vùng có khí hậu nhiệt đới hoặc những nơi đông người, điều kiện sống ô nhiễm.[2]

4Triệu chứng bệnh bạch hầu

Do chủ yếu gây bệnh trên đường hô hấp nên người bệnh có thể gặp những dấu hiệu như:

• Đau rát họng: đây là triệu chứng hay gặp nhất.
• Khàn giọng
• Khó nuốt
• Khó thở
• Sốt
• Mệt mỏi
• Sưng đau các tuyến vùng cổ
• Xuất hiện màng dày màu xám xung quanh các niêm mạc hầu, họng và amidan, rất khó để loại bỏ.
• Với bệnh bạch hầu da có thể gặp tình trạng da sưng, nóng, đỏ đau, chứa mụn nước nhiều mủ.

Đau rát họng là triệu chứng hay gặp nhất của bệnh bạch hầu

5Biến chứng nguy hiểm

Bệnh bạch hầu không được điều trị và kiểm soát kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Có thể kể đến như:

Tắc nghẽn đường thở

Bạch hầu sẽ tiết ra độc tố gây ra những màng dày bao quanh niêm mạc hầu, họng và rất khó để loại bỏ. Chính những màng dày này ngăn cản sự lưu thông không khí gây cản trở đường thở.

Giả mạc gây ra tắc nghẽn đường thở

Viêm cơ tim

Vi khuẩn bạch hầu tồn tại ở hầu họng nếu không được điều trị thích hợp có thể dẫn tới tình trạng vi khuẩn xâm nhập vào máu.

Các vi khuẩn này có thể di chuyển xuống cơ tim và gây bệnh tại đây. Các độc tố vi khuẩn tiết ra sẽ gây tổn thương tế bào cơ tim gây viêm cơ tim và suy tim cấp. Biến chứng này có thể xảy ra ở giai đoạn toàn phát hoặc vài tuần sau khi khỏi bệnh.

Vi khuẩn bạch hầu có thể gây ra viêm cơ tim

Đa dây thần kinh

Các vi khuẩn sẽ ảnh hưởng đến hệ thần kinh ở một số cơ quan như:

• Viêm dây thần kinh vận động và sẽ hồi phục hoàn toàn
• Liệt khẩu cái thường xuất hiện vào tuần thứ 3 của bệnh
• Liệt cơ vận nhãn, liệt cơ hoành, liệt cơ chi có thể xuất hiện vào tuần thứ 5 của bệnh. Liệt cơ hoành có thể dẫn tới viêm phổi và suy hô hấp

Các biến chứng này có thể gặp sau vài tuần nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách.

Suy hô hấp là tình trạng có thể gặp do tổn thương thần kinh

6Bệnh bạch hầu có lây không?

Bạch hầu là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm có thể lây lan qua nhiều cách. Hình thức phổ biến nhất là lây truyền qua đường hô hấp.

Khi người bệnh hoặc người mang mầm bệnh nói chuyện, ho, hắt hơi,... những giọt bắn chứa vi khuẩn bạch hầu sẽ được tung vào không khí.

Nếu người khỏe mạnh hít phải những giọt bắn này mà chưa có miễn dịch, họ sẽ bị nhiễm bệnh. Bạch hầu cũng có thể lây lan gián tiếp khi người khỏe mạnh tiếp xúc với các vật dụng bị nhiễm vi khuẩn bạch hầu từ chất bài tiết hoặc giọt bắn của người bệnh.

7Cách chẩn đoán

Bác sĩ tiến hành đánh giá các triệu chứng mà người bệnh gặp phải bao gồm đau họng, sốt, mệt mỏi. Ngoài ra, bệnh nhân sẽ được soi hầu họng để quan sát phần giả mạc đặc trưng của bệnh.

Sau đó, bác sĩ tiến hành lấy mẫu bệnh phẩm từ vết thương hoặc máu để chẩn đoán chính xác nguyên nhân có phải do vi khuẩn gây bệnh bạch hầu hay không.

8Khi nào cần gặp bác sĩ?

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Khi xuất hiện đau họng kèm những đặc điểm sau, người bệnh nên đến các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị:

• Khó nuốt.
• Khó thở.
• Xuất hiện giả mạc màu xám khó bóc.
• Thở nhanh.
• Tiếp xúc với người mắc bệnh bạch hầu.

Khi xuất hiện khó thở nên đến các cơ sở y tế để được thăm khám

Nơi khám bệnh

Khi xuất hiện những dấu hiệu của bệnh bạch hầu, người bệnh nên đến các cơ sở y tế gần nhất, các phòng khám hay bệnh viện chuyên khoa Tai mũi họng, Nội. Hoặc bất kỳ bệnh viện đa khoa tại địa phương để được thăm khám kịp thời.

Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:

• Tại TP HCM: Bệnh viện Nhiệt đới TP.HCM, Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh, Bệnh viện Hùng Vương.
• Tại Hà Nội: Bệnh viện Nhiệt đới Trung Ương, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, Bệnh viện Đại học Y dược Hà Nội.

9Cách điều trị bệnh bạch hầu

Khi được chẩn đoán mắc bệnh bạch hầu, người bệnh cần phải được điều trị ngay lập tức bao gồm:

• Thuốc kháng độc tố bạch hầu: để ngăn chặn độc tố gây nguy hiểm cho cơ thể.
• Kháng sinh: nhằm tiêu diệt và loại bỏ vi khuẩn.

Mặc dù, người bệnh sau khi dùng kháng sinh 48 giờ không còn nguy cơ lây bệnh nhưng người mắc bạch hầu cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ trong sử dụng thuốc.

Với người bệnh có những triệu chứng liên quan đến da cần tiến hành sát khuẩn liên tục trong 10 ngày để hạn chế vi khuẩn gây bệnh.

Khi xuất hiện những biến chứng nguy hiểm, người bệnh sẽ được các bác sĩ hỗ trợ điều trị tùy theo tình trạng cụ thể.[3]

10Biện pháp phòng ngừa

Để giảm nguy cơ mắc bệnh bạch hầu, người bệnh cần tuân thủ những biện pháp sau:

• Tiêm phòng cho trẻ theo chương trình tiêm chủng với 5 liều vắc-xin ở thời điểm trẻ 2, 3, 4, 18 tháng và nhắc lại khi trẻ 4 - 6 tuổi. Đây là phương pháp phòng bệnh có hiệu quả nhất.
• Rửa tay bằng xà phòng khi tiếp xúc với người bệnh.
• Đeo khẩu trang khi tiếp xúc hoặc di chuyển vào vùng dịch.
• Vệ sinh nhà cửa, đảm bảo môi trường sinh hoạt sạch sẽ.
• Báo ngay cho các cơ sở y tế khi nghi có người mắc bệnh bạch hầu.

Tiêm phòng vắc-xin là cách phòng bệnh hiệu quả nhất

Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những kiến thức về bệnh bạch hầu. Cha mẹ nên cho trẻ đi tiêm phòng để phòng ngừa hiệu quả căn bệnh này. Nếu thấy bài viết hay, hãy chia sẻ cho người thân và bạn bè nhé!