Co thắt tâm vị: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị hiệu quả

Co thắt tâm vị là tình trạng rối loạn nhu động thực quản khiến thức ăn không thể đi xuống dạ dày gây nên tình trạng thức ăn không được tiêu hóa được. Vậy nguyên nhân, dấu hiệu, cách điều trị bệnh này như thế nào, cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé!

1Co thắt tâm vị là gì?

Tâm vị là gì?

Tâm vị là cơ trơn ngăn cách giữa thực quản và dạ dày. Đây được coi là van đóng mở giúp thức ăn từ thực quản vào dạ dày, đồng thời ngăn cản dịch tiêu hóa trào ngược lên thực quản.

Co thắt tâm vị là gì?

Co thắt tâm vị là tình trạng rối loạn thần kinh cơ ở vùng thực quản gây nên tình trạng tâm vị co thắt, không thể mở ra khi bị thức ăn kích thích. Điều này khiến cho thức ăn đọng lại ở thực quản và gây viêm ở vùng này.

Do thức ăn tồn tại lâu trong thực quản sẽ dẫn tới hiện tượng lên men. Các chất này rất dễ trào ngược lên miệng gây tình trạng chua hoặc đắng miệng rất dễ nhầm với trào ngược dạ dày - thực quản (GERD). Tuy nhiên, triệu chứng đắng miệng do trào ngược dạ dày thực quản là vì dịch axit từ dạ dày di chuyển lên thực quản chứ không phải do lên men như trong co thắt tâm vị.

Chưa có cách điều trị hoàn toàn tình trạng co thắt tâm vị. Các cách điều trị chỉ xoay quanh điều trị để giảm triệu chứng.[1]

Co thắt tâm vị là tình trạng cơ thắt thực quản dưới co thắt không cho thức ăn đi xuống dạ dày

2Nguyên nhân gây ra co thắt tâm vị

Chưa có nguyên nhân chính xác gây ra tình trạng co thắt tâm vị. Một giả thuyết được đặt ra là các tế bào miễn dịch của cơ thể tấn công các tế bào thần kinh ở vùng thực quản khiến chúng bị tổn thương. Chính điều này làm cho cơ thắt tâm vị không hoạt động.[2]

3Phân loại co thắt tâm vị

Dựa vào sự co và những tác động trong quá trình này, người ta chia co thắt tâm vị thành 3 loại.

• Co thắt tâm vị type 1: co thắt dạng cổ điển. Các cơ tâm vị không co, thức ăn rơi xuống dạ dày nhờ vào trọng lực.
• Co thắt tâm vị type 2: là dạng hay gặp nhất. Loại này thức ăn làm tăng áp lực thực quản khiến cho thức ăn bị nén gây nên những biến chứng nguy hiểm.
• Co thắt tâm vị type 3: xuất hiện những cơn co thắt đột ngột ở đáy thực quản. Đây là tình trạng co thắt nghiêm trọng nhất, gây ra đau ngực và rất khó phân biệt với cơn đau thắt ngực do tim.[3]

4Triệu chứng của co thắt tâm vị

Co thắt tâm vị không diễn ra đột ngột mà kéo dài nhiều năm, nhiều tháng với những triệu chứng gây khó chịu cho người bệnh như:

• Cổ họng đau, xuất hiện tình trạng khó nuốt. Đây là triệu chứng đầu tiên người bệnh gặp phải.
• Trào ngược thức ăn (thức ăn này chưa được tiêu hóa).
• Xuất hiện tình trạng đau tức ngực, rất dễ nhầm lẫn với đau tại tim.
• Xuất hiện ợ hơi, ợ chua, khó tiêu, ho về đêm.
• Muộn hơn có thể gặp tình trạng sụt cân.

5Biến chứng của co thắt tâm vị

Khi thức ăn đọng vào thực quản có thể di chuyển đến các cơ quan khác sau khi ho hoặc hắt hơi gây nên tình trạng:

• Viêm phổi do thức ăn sặc vào khí quản.
• Áp xe phổi do viêm phổi hít không được điều trị đúng cách.
• Viêm thực quản do thức ăn đọng lại lâu.
• Ung thư thực quản do những tổn thương thức ăn gây ra sẽ dẫn tới tổn thương tiền ung thư, sau đó là gây ung thư.

6Cách chẩn đoán co thắt tâm vị

Co thắt tâm vị là tình trạng khó chẩn đoán trên lâm sàng. Bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm cận lâm sàng như:

• Chụp X-quang thực quản có cản quang: người bệnh sẽ được nuốt barit (một chất phản ứng với tia X), sau đó được chụp X-quang nhằm nhu được hình ảnh thực quản bị thu hẹp.
• Nội soi dạ dày - thực quản: dùng một ống nhỏ luồn vào miệng để đánh giá thực quản. Phương pháp này có thể nhìn rõ cấu trúc thực quản và đánh giá những tổn thương ở vùng này.
• Đo áp lực thực quản: đo thời gian và cường độ của cơ thắt thực quản, qua đó giúp chẩn đoán chính xác co thắt tâm vị.

Nội soi dạ dày - thực quản có thể dùng để chẩn đoán bệnh

7Khi nào cần gặp bác sĩ

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Co thắt thực quản là bệnh hiếm gặp với các triệu chứng không đặc trưng. Tuy nhiên, khi bạn xuất hiện những dấu hiệu sau bạn nên đến các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị:

• Trào ngược thức ăn lên miệng nhưng thức ăn này không được tiêu hóa.
• Xuất hiện ợ hơi, ợ chua.
• Có thể gặp tình trạng khó nuốt.
• Sụt cân do không ăn được nhiều.

Nơi khám chữa co thắt tâm vị

Khi gặp các vấn đề liên quan đến co thắt tâm vị nên đến các cơ sở chuyên khoa Tiêu hóa - gan mật của các bệnh viện đa khoa tại địa phương để được thăm khám và điều trị.

Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện đa khoa uy tín như:

• Tại Thành phố Hồ Chí Minh: Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Nhân dân 115, Bệnh viện Gia An 115, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM...
• Tại Hà Nội: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Lão khoa Trung Ương, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Bệnh viện Thanh Nhàn...

8Các liệu pháp điều trị co thắt tâm vị

Điều trị bằng thuốc

Sử dụng thuốc với mục đích giãn cơ vùng thực quản để thức ăn không đọng lại thực quản. Các thuốc có thể được sử dụng trong trường hợp này là nifedipine, isosorbide.

Tuy nhiên những thuốc này không được ưu tiên sử dụng do các thuốc chỉ có tác dụng giảm triệu chứng tạm thời.

Tiêm nội soi độc tố botulinum

Phương pháp được sử dụng đối với người bệnh có nguy cơ cao hoặc những tái phát sau phẫu thuật cắt cơ. Các bác sĩ sẽ tiêm độc tố botulinum, có nguồn gốc từ Clostridium botulinum - một chất độc thần kinh sinh học mạnh có tác dụng ngăn chặn sự giải phóng acetylcholine ở cấp độ của cơ thắt thực quản dưới.

Hạn chế của việc tiêm độc tố botulinum là tác dụng ngắn (khoảng 6 đến 12 tháng), người bệnh cần điều trị nhiều lần, tốn kém.

Nong thực quản bằng khí nén

Sử dụng một quả bóng có chứa khi để nong rộng vùng cơ thắt thực quản giúp cho thức ăn có thể đi xuống dạ dày một cách dễ dàng.

Đây là lựa chọn đầu tiên nếu điều trị phẫu thuật thất bại. Nhược điểm của phương pháp này là hai đến ba năm có thể phải tiến hành nong bóng mới.

Điều trị phẫu thuật

Sử dụng phẫu thuật để nới lỏng vùng cơ thắt thực quản, giúp thức ăn đi vào dạ dày dễ dàng hơn. Hiện nay, bác sĩ đều đã áp dụng nội soi và tránh xâm lấn vùng thực quản nhất có thể.

9Biện pháp phòng ngừa co thắt tâm vị

Do chưa xác định nguyên nhân cũng như những yếu tố nguy cơ gây bệnh nên không có phương pháp nào giúp phòng ngừa để tránh mắc bệnh này.

Tuy nhiên nếu bạn gặp phải tình trạng co thắt tâm vị, bạn có thể thực hiện một số gợi ý sau để tránh những biến chứng:

• Nghiền nhỏ thức ăn và luôn ăn ở tư thế thực quản thẳng đứng để giúp thức ăn vào dạ dày dễ hơn.
• Không nên nằm ngay sau khi ăn.
• Ngủ đầu cao để tránh tình trạng trào ngược.
• Hạn chế ăn sau 20 giờ, không ăn thức ăn đặc trước khi đi ngủ.

Nên ngủ đầu cao để tránh thức ăn vào phổi

Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn các kiến thức về co thắt dạ dày, đặc biệt là dấu hiệu nhận biết và các phương pháp điều trị hiện nay. Nếu thấy bài viết hay, hãy chia sẻ cho người thân và bạn bè nhé!