Đau đầu Cluster là gì? Nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả

Đau đầu Cluster là tình trạng đau đầu hay gặp ở nam giới do nhiều nguyên nhân đặc biệt là hút thuốc lá và sử dụng chất kích thích. Bệnh ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống người bệnh. Cùng tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu, biến chứng, cách điều trị và phòng ngừa qua bài viết dưới đây nhé!

1Đau đầu cluster là gì?

Đau đầu Cluster là tình trạng đau đầu xuất hiện chỉ ở một bên đầu, có thể kèm theo đau phía sau hốc mắt. Trong giai đoạn tiến triển bệnh có thể kéo dài trong vài ngày hoặc vài tuần vào một giờ nhất định.

Bệnh thường xuyên tái phát sau khi khỏi vài tuần hoặc vài tháng. Phần lớn các trường hợp đau đầu xuất hiện ở nam giới, chiếm khoảng 90% tỷ lệ mắc phải.

Đau đầu Cluster ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Phương pháp điều trị chủ yếu là giảm mức độ đau và số cơn đau trong ngày xuống mức thấp.

Đau đầu Cluster là đau một bên đầu kèm theo đau mắt cùng bên

2Nguyên nhân

Hiện nay, các chuyên gia vẫn chưa xác định được chính xác nguyên nhân làm xuất hiện tình trạng đau đầu này. Tuy nhiên, bác sĩ cũng phát hiện được mối liên hệ giữa đau đầu với sự tăng hoạt động ở một số khu vực tại vùng dưới đồi.

Một số yếu tố được cho là làm tăng nguy cơ mắc bệnh như:

• Rượu, thuốc lá.
• Các chất kích thích.
• Nam giới.
• Tuổi từ 20 đến 50 tuổi.
• Có người trong gia đình mắc bệnh đau đầu Cluster.[1]

Căng thẳng có thể là yếu tố nguy cơ gây đau đầu cluster

3Dấu hiệu của bệnh đau đầu cluster

Dấu hiệu của đau đầu cluster

Triệu chứng của đau đầu cluster thường diễn ra đột ngột như:

• Đau đầu như dao đâm, thường ở phía sau hoặc xung quanh một bên mắt và có thể lan sang các vùng khác trên mặt.
• Đau tập trung ở một bên đầu.
• Chảy nhiều nước mắt, đỏ mắt bên đầu bị đau.
• Xuất hiện nghẹt mũi và chảy nước mũi 1 bên.
• Đổ mồ hôi, thay đổi màu da ở bên mặt bị đau.
• Sụt mí mắt 1 bên.
• Cảm giác bồn chồn, thao thức.

Triệu chứng xuất hiện là đau đầu một bên kèm sụt mí mắt

Đặc điểm từng thời kỳ đau đầu cụm

Đau đầu Cluster bao gồm 2 thời kỳ. Thời kỳ cụm là giai đoạn cơn đau xuất hiện liên tục ở một vị trí nhất định trong vài tuần đến vài tháng, thường tái phát vào cùng một thời điểm trong năm. Ví dụ: Mùa xuân, mùa thu...

Các đặc điểm của thời kỳ này bao gồm:

• Đau đầu vài lần trong ngày.
• Cơn đau đầu dao động từ 15 phút đến 3 giờ, thường xuyên nhất là trong khoảng từ 30 đến 45 phút.
• Xảy ra ở một thời điểm trong ngày.
• Hay xảy ra vào ban đêm, 1 - 2 giờ sau khi đi ngủ.

Thời kỳ nghỉ hay còn gọi là giai đoạn thuyên giảm, là khoảng thời gian các cơn đau biến mất hoàn toàn, giai đoạn này có thể kéo dài nhiều tháng hoặc nhiều năm trước khi cơn đau tiếp theo quay lại. Nếu thời kỳ cụm kéo dài hơn một năm mà không có khoảng thuyên giảm, bệnh nhân được chẩn đoán đau đầu từng cơn mạn tính.

4Biến chứng nguy hiểm

Đau đầu Cluster thường không gây ra các biến chứng nguy hiểm. Tuy nhiên, nó có xu hướng tiến triển thành đau đầu mạn tính và tái phát liên tục. Từ đó ảnh hưởng đến sinh hoạt, đến công việc, cũng như gây ra các bất tiện khác trong cuộc sống.

5Cách chẩn đoán bệnh

Kiểm tra thần kinh

Bác sĩ sẽ khai thác những đặc điểm liên quan đến cơn đau đầu như bắt đầu từ thời điểm nào, thời gian diễn ra, các triệu chứng đi kèm, vị trí đau, ảnh hưởng thế nào đến chất lượng cuộc sống và các yếu tố nguy cơ gây bệnh.

Ngoài ra, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám các chức năng của hệ thần kinh như vận động, cảm giác, nhận biết, tư duy, cảm xúc.

Chẩn đoán hình ảnh

Khi nghi ngờ có các vấn đề khác trên não như khối u, viêm não bác sĩ có thể chỉ định những xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh như:

• Chụp cộng hưởng từ: giúp chẩn đoán khối u, xuất huyết não, nhiễm trùng hoặc các tổn thương khác tại hệ thần kinh.
• Chụp cắt lớp vi tính: giúp chẩn đoán những bất thường của não bộ như u, nhiễm trùng, tổn thương não, xuất huyết não...

Chụp cắt lớp vi tính là một trong những phương pháp chẩn đoán tổn thương thực thể tại não

6Khi nào cần gặp bác sĩ?

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Khi xuất hiện những dấu hiệu sau, người bệnh nên đến ngay các cơ sở y tế để được tiến hành xử trí kịp thời:

• Đau đầu xuất hiện đột ngột, gây đau đớn dữ dội.
• Nhức đầu kèm sốt cao, buồn nôn, nôn, cổ cứng, co giật.
• Đau đầu sau chấn thương va đập ở đầu.
• Cơn đau đầu không giống những cơn đau trước đây.

Khi sốt cao nên đến các cơ sở y tế để được thăm khám

Nơi khám chữa bệnh uy tín

Khi xuất hiện dấu hiệu nghi ngờ đau đầu Cluster, bạn nên đến các cơ sở y tế gần nhất, các phòng khám hay bệnh viện chuyên khoa Thần kinh, Nội hoặc bất kỳ bệnh viện đa khoa nào tại địa phương để được thăm khám kịp thời.

Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:

• Tại Thành phố Hồ Chí Minh: Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Nhân dân 115, Bệnh viện Gia An 115, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM.
• Tại Hà Nội: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Lão khoa Trung Ương, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Bệnh viện Thanh Nhàn.

7Các phương pháp chữa bệnh

Điều trị cấp tính

Điều trị nhằm giảm nhẹ các triệu chứng khi mới bắt đầu cơn đau như:

• Liệu pháp oxy: cung cấp oxy để tăng cường lượng oxy lên não. Phương pháp này sẽ có tác dụng sau 15 phút.
• Sử dụng triptan: tiêm Sumatriptan để giảm đau nhanh chóng ngay khi bệnh nhân nhập viện.
• Octreotid: chất tương tự hormone somatostatin trong não. Octreotide tác động lên sự co bóp mạch máu và giảm triệu chứng đau.
• Thuốc tê: xịt lidocain qua mũi nhằm giảm cơn đau.

Điều trị dự phòng

Mục tiêu của điều trị dự phòng là ngăn ngừa sự tái phát của cơn đau đầu. Một số thuốc được sử dụng trong trường hợp này là:

• Thuốc chẹn kênh canxi: như Amlodipine, Nicardipine, Nifedipin... có tác dụng hiệu quả nhằm giảm tần suất khởi phát.
• Corticoid: như Hydrocortison, Methylprednisolon giúp giảm đau đầu nhanh chóng nhưng ưu tiên sử dụng cho những người có các cơn đau diễn ra không thường xuyên và chỉ kéo dài trong thời gian ngắn.
• Liti: thường dùng trong điều trị rối loạn lưỡng cực nhưng cũng được sử dụng để ngăn ngừa tình trạng đau đầu mạn tính, đau đầu kéo dài. Liti chỉ được sử dụng khi các thuốc khác không có tác dụng.
• Kích thích dây thần kinh phế vị qua da để giảm tần suất đau đầu.

Phẫu thuật

Với đau đầu Cluster, phẫu thuật chưa thật sự được ứng dụng rộng rãi vào điều trị. Một số ca phẫu thuật sẽ tập trung vào việc phá hủy những đường dẫn truyền thần kinh được cho là nguyên nhân gây ra cơn đau.

Tuy nhiên, phương pháp này có thể dẫn đến một số biến chứng như yếu các cơ hàm và mất cảm giác phần đầu, mặt cổ.

Phương pháp điều trị tiềm năng trong tương lai

Một số phương pháp đang được nghiên cứu và có thể ứng dụng trong tương lai là các phương pháp liên quan đến kích thích dây thần kinh như kích thích hạch, dây thần kinh chẩm hoặc thần kinh ở sâu trong não thông qua một thiết bị nhỏ được đặt vào não. Thiết bị này sẽ giúp gửi tín hiệu điện đến một số khu vực nhất định giúp làm giảm những cơn đau.

8Biện pháp phòng ngừa

Để phòng ngừa tình trạng đau đầu Cluster, người bệnh có thể thực hiện những gợi ý sau:

• Châm cứu: theo Đông Y, phương pháp này giúp hoạt huyết và giảm đau đầu.
• Vật lý trị liệu: giúp kéo giãn, làm giảm sự căng các cơ vùng đầu, mặt, cổ qua đó làm giảm đau đầu.
• Điều chỉnh cột sống: nắn chỉnh cột sống giúp phòng ngừa và giảm đau dây thần kinh nói chung và đau đầu nói riêng.
• Hạn chế chất kích thích: do rượu bia, thuốc lá là những tác nhân ảnh hưởng xấu đến hệ thần kinh. Dẫn đến sự khởi phát hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng đau đầu sẵn có.[2]

Châm cứu là một phương pháp để giảm tình trạng đau đầu cluster

Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn các kiến thức về bệnh đau đầu cluster, đặc biệt là một trong những đặc điểm để nhận biết. Nếu thấy bài viết hữu ích, hãy chia sẻ cho người thân và bạn bè nhé!