Bệnh bụi phổi là bệnh hô hấp mạn tính có liên quan nhiều đến việc tiếp xúc với khói bụi và sự ô nhiễm không khí. Bệnh có thể khiến người bệnh giảm khả năng hô hấp, trao đổi không khí thậm chí gây khó thở. Cùng tìm hiểu về bệnh bụi phổi qua bài viết dưới đây nhé!
1Bệnh bụi phổi là gì?
Bệnh bụi phổi là do bụi tích lũy trong phổi thông qua quá trình người bệnh hít thở khói bụi bẩn vào trong cơ thể thường xuyên. Nếu kích thước hạt bụi lớn nó sẽ bị bắt giữ ở đường thở và đào thải ra ngoài dễ dàng.
Tuy nhiên, nếu bụi có kích thước nhỏ sẽ tiến sâu vào trong phế nang dẫn tới việc đào thải chậm hơn. Lâu dần, những hạt bụi đó sẽ gây nên bệnh bụi phổi.
Bụi phổi là bệnh tiến triển theo thời gian dẫn đến xơ phổi, giảm khả năng hô hấp và không có phương pháp điều trị khỏi hoàn toàn.
Đây là bệnh lý hô hấp có liên quan nhiều đến công việc và được chia thành một số dạng sau:[1]
- Bệnh bụi phổi amiăng: do sự lắng đọng của sợi amiăng trong phế nang phổi. Bệnh thường gặp ở công nhân xây dựng hoặc các gia đình có sử dụng mái fibro xi măng…
- Bệnh bụi phổi silic: silic là thành phần được tìm thấy nhiều trong đá granite, thạch anh hoặc thủy tinh. Vì thế, những người thường xuyên phải làm việc, cắt xẻ và mài nhỏ các vật liệu này sẽ thường có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
- Bệnh bụi phổi than: thường gặp ở thợ mỏ, công nhân khai thác than đá và quặng do sự tích lũy của bụi than kích thước rất nhỏ trong phổi.
- Các dạng bệnh bụi phổi khác: một số bụi kim loại, vật liệu khác cũng có thể gây lên bệnh bụi phổi như nhôm, sắt, mica, bột talc…
Bệnh bụi phổi có thể gặp ở người thường xuyên tiếp xúc với khói bụi như thợ mỏ, công nhân xây dựng...
2Nguyên nhân
Bụi phổi là bệnh lý hô hấp mạn tính, xuất hiện sau nhiều năm tiếp xúc với các loại bụi mịn, kích thước nhỏ trong không khí, môi trường làm việc như amiăng, bụi than, silic, bụi kim loại…[2]
Khi các tác nhân gây bệnh xâm nhập vào đường hô hấp, cơ thể sẽ xảy ra quá trình miễn dịch gồm:
- Phản ứng viêm: hệ thống miễn dịch sẽ xác định các hạt bụi như những kẻ xâm lược tấn công cơ thể và cố gắng loại bỏ các vật thể lạ này.
- Hình thành xơ sẹo: quá trình phản ứng của hệ thống miễn dịch sẽ gây ra viêm trong nhu mô phổi, cuối cùng sẽ hình thành mô sẹo trong phổi.
3Dấu hiệu
Dấu hiệu ban đầu của bệnh bụi phổi thường không rõ ràng khiến người bệnh dễ nhầm lẫn với các bệnh hô hấp khác hoặc bỏ qua mà không điều trị. Một số triệu chứng có thể gặp ở bệnh bụi phổi:
Ho dai dẳng, kéo dài có thể là dấu hiệu của bệnh bụi phổi
4Biến chứng nguy hiểm
Bệnh bụi phổi có thể tiến triển ngày càng nặng thêm do sự tích lũy của các tác nhân gây bệnh và quá trình xơ hóa. Cuối cùng, bệnh có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như:[3]
Bệnh bụi phổi có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư phổi
5Cách chẩn đoán
Để phát hiện các tổn thương trong bệnh bụi phổi, bên cạnh việc khai thác tiền sử, nghề nghiệp và thăm khám phổi của bệnh nhân, bác sĩ sẽ chỉ định thêm một số cận lâm sàng phù hợp:
- Chụp X-quang hoặc cắt lớp vi tính (CT) phổi: giúp bác sĩ đánh giá được các tổn thương trong nhu mô phổi, mức độ bệnh và các biến chứng có thể xuất hiện.
- Xét nghiệm khí máu: nhằm đánh giá mức độ thiếu oxy mạn tính trong máu, khả năng trao đổi khí của phổi và phân độ suy hô hấp.
- Sinh thiết: sinh thiết nhu mô phổi để phân loại tổn thương và sàng lọc ung thư phổi (nếu có sự nghi ngờ).
Chụp X-quang ngực thẳng có thể giúp bác sĩ chẩn đoán bệnh
6Khi nào cần gặp bác sĩ?
Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ
Bạn nên đến khám bác sĩ sớm để được chẩn đoán bệnh bụi phổi và điều trị kịp thời nếu phát hiện các triệu chứng sau:
- Môi trường làm việc phải hít khói bụi nhiều.
- Ho liên tục hoặc ho có nhiều đờm.
- Khó thở.
- Dấu hiệu bệnh kéo dài, không thuyên giảm.
Nơi khám chữa bệnh bụi phổi
Nếu có các triệu chứng nghi ngờ bệnh bụi phổi hoặc thường xuyên làm việc trong môi trường khói bụi, độc hại thì bạn nên đến các cơ sở y tế gần nhất, các phòng khám chuyên khoa Hô hấp hoặc các bệnh viện đa khoa tại địa phương để được thăm khám.
Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và điều trị:
- Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch, Bệnh viện Thống Nhất…
- Hà Nội: Bệnh viện Phổi Trung ương, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Quân đội Trung ương 108…
7Các phương pháp chữa bệnh bụi phổi
Hiện nay, không có phương pháp nào có thể điều trị hoàn toàn và loại bỏ các hạt bụi mịn, kích thước siêu nhỏ ra khỏi nhu mô phổi. Đa phần các biện pháp điều trị chỉ nhằm giảm triệu chứng và hạn chế tổn thương phổi nặng tiến triển:
- Tránh các tác nhân làm phổi nhiễm bụi thêm: người bệnh nên dừng tiếp xúc với các loại bụi nhỏ, khói thuốc lá hoặc sử dụng khẩu trang, đồ bảo hộ lao động phù hợp khi làm việc.
- Sử dụng thuốc: bác sĩ có thể sử dụng một số thuốc giãn phế quản, thuốc chống viêm như corticoid dạng xịt nhằm giảm triệu chứng khó thở cho người bệnh.
- Liệu pháp oxy bổ sung: thường áp dụng với người bệnh có mức độ bão hòa oxy trong máu thấp. Bác sĩ sẽ chỉ định cho bệnh nhân thở oxy qua gọng kính hoặc mặt nạ để cung cấp lượng oxy cần thiết cho cơ thể.
Thở oxy giúp điều trị triệu chứng khó thở của bệnh nhân mắc bụi phổi
8Biện pháp phòng ngừa
Vì bệnh bụi phổi không có các điều trị đặc hiệu, do đó các biện pháp ngăn ngừa, giảm nguy cơ mắc bệnh là rất cần thiết. Bạn có thể áp dụng một số phương pháp đơn giản sau:
- Đeo khẩu trang khi ra ngoài đường, nhất là ở các thành phố lớn với mức độ ô nhiễm không khí cao.
- Sử dụng máy lọc không khí để làm sạch, giảm lượng bụi mịn trong nhà hoặc nơi làm việc.
- Mặc đồ bảo hộ lao động phù hợp nếu công việc thường xuyên tiếp xúc với khói bụi.
- Hạn chế hút thuốc hoặc tiếp xúc với khói thuốc gián tiếp.
- Thăm khám sức khỏe định kỳ 2 lần/năm để kịp thời phát hiện bệnh, giảm mức độ tiến triển.
Đeo khẩu trang mỗi khi ra ngoài có thể giảm nguy cơ mắc bệnh
Hy vọng bài viết trên đã cung cấp cho bạn những kiến thức hữu ích về nguyên nhân, dấu hiệu và cách phòng ngừa bệnh bụi phổi. Hãy chia sẻ thông tin trên đến với tất cả bạn bè và người thân của bạn nhé!
Nguồn tham khảo
Xem thêm 
