Viêm xương khớp: Nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp chữa trị

Một trong những nguyên nhân hay gặp gây nên đau khớp ở người già chính là tình trạng viêm xương khớp. Cùng tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu thường gặp, cách điều trị và các biện pháp phòng ngừa qua bài viết này nhé!

1Viêm xương khớp là gì?

Viêm xương khớp là một trong những bệnh lý hay gặp thuộc nhóm bệnh thoái hóa khớp. Bệnh thường diễn ra từ từ, trong thời gian dài với đặc trưng là tình trạng viêm và tổn thương khớp, gân, dây chằng, sụn, gây đau, sưng, thậm chí là biến dạng khớp.

Viêm xương khớp được phân thành hai loại như:

• Nguyên phát: hay gặp nhất, ảnh hưởng đến ngón tay, cột sống, đầu gối và ngón chân.
• Thứ phát: xuất hiện sau những bệnh lý gây tổn thương khớp.[1]

Viêm xương khớp là tình trạng các khớp sưng đau

2Nguyên nhân gây bệnh viêm xương khớp

Bình thường, sụn là một mô liên kết chắc chắn, dẻo dai, linh hoạt bao phủ các đầu xương ở các khớp bình thường. Sụn có chức năng chính là giảm ma sát ở khớp và giảm sang chấn.

Chính điều này làm cho xương có thể tự do hoạt động trong phạm vi của khớp xương. Khi sụn bị thoái hóa dần sẽ làm cho các xương tiếp xúc trực tiếp với nhau, khiến cho chúng bị bào mòn.

Mặt khác với sự phá hủy sụn, viêm xương khớp có thể ảnh hưởng đến toàn bộ các cấu trúc của khớp như gân, dây chẳng...[2]

3Yếu tố nguy cơ của bệnh viêm xương khớp

Một số yếu tố có thể làm tăng thêm nguy cơ mắc viêm xương khớp như:

• Tuổi cao: khi càng lớn tuổi, sự lão hóa của sụn khớp thường lớn hơn sự sản sinh. Chính điều này làm mòn sụn khớp.
• Giới tính: nữ hay gặp hơn.
• Béo phì: khi trọng lượng lớn sẽ gây nên áp lực lớn hơn vào hệ xương khớp, đặc biệt là vùng chi dưới.
• Chấn thương: các tai nạn giao thông, chấn thương khi tập luyện có thể tăng thêm nguy cơ tổn thương khớp kể cả khi đã lành.
• Căng thẳng trường diễn lên hệ xương khớp: các vi chấn thương lặp đi, lặp lại có thể gây nên những tổn thương không thể nhìn thấy.
• Bệnh tiểu đường và rối loạn mỡ máu: làm tăng quá trình viêm trong cơ thể. Đồng thời, quá trình oxy hóa chất béo trong cơ thể sẽ giảm lưu lượng máu đến xương khớp gây ảnh hưởng đến hoạt động của các cơ quan này.
• Di truyền: một số bệnh lý di truyền như Ehlers-Danlos gây nên tình trạng xương khớp lỏng lẻo, có thể là một trong những nguyên nhân gây ra viêm xương khớp.[1]

Béo phì gây áp lực lớn lên hệ xương khớp khiến khớp dễ bị viêm

4Triệu chứng bệnh viêm xương khớp

Bệnh viêm xương khớp diễn biến từ từ trong vòng nhiều tháng, nhiều năm nên ban đầu có thể không xuất hiện triệu chứng. Các dấu hiệu thường gặp của bệnh là:

• Đau khớp khi vận động, vào giai đoạn sau có thể gặp tình trạng nghỉ ngơi nhưng vẫn đau.
• Cứng khớp: khớp khó cử động dưới 30 phút mỗi khi thức dậy.
• Giảm phạm vi hoạt động của khớp.
• Sưng, nóng, đỏ, đau vùng khớp.
• Có thể nghe thấy tiếng lạo xạo ở khớp.
• Biến dạng khớp: xuất hiện tình trạng khớp có hình dạng bất thường.[3]

Cứng khớp là một trong những biểu hiện của viêm xương khớp

5Biến chứng bệnh viêm xương khớp

Viêm khớp là bệnh mạn tính diễn ra từ từ trải qua 4 giai đoạn như:

• Tăng tình trạng sưng và viêm: dịch khớp tăng bất thường gây nên tình trạng khớp sưng lên. Điều này có thể gây nên tình trạng sụn vỡ ra gây sưng tấy.
• Xuất hiện đau khớp: đau tăng lên đặc biệt là khi hoạt động. Có thể gặp tình trạng đau khớp khi nghỉ ngơi.
• Hạn chế vận động: tình trạng cứng khớp và đau khớp làm giảm khả năng vận động của khớp.
• Biến dạng khớp: hình dạng của khớp có thể bị biến đổi do tổn thương cấu trúc do viêm hoặc tai nạn.

Các biến chứng có thể gặp của viêm khớp bao gồm:

• Rối loạn giấc ngủ do tình trạng đau kéo dài.
• Tăng cân nhanh do hạn chế di chuyển.
• Hoại tử xương: do tình trạng bào mòn sụn, xương khớp.
• Gãy xương: do xương khớp yêu nên một hoạt động nhẹ có thể gây ra tình trạng gãy xương.[4]

6Chẩn đoán bệnh viêm xương khớp

Khám lâm sàng

Bác sĩ khai thác các đặc điểm về tình trạng viêm xương khớp như:

• Đau bắt đầu từ khi nào, tăng lên khi nào, có đặc điểm giảm đau hay không?
• Có xuất hiện những biến chứng hay chưa?
• Tình trạng viêm xương khớp có ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày hay không?
• Các bệnh lý và các thuốc đang dùng.

Sau đó, bác sĩ tiến hành thăm khám các đặc điểm liên quan đến hệ xương khớp như có xuất hiện sưng, nóng, đỏ, đau hay không, các phản xạ gân xương, các thử nghiệm để chẩn đoán tình trạng thoái hóa khớp hay không?

Các phương pháp cận lâm sàng

Sau khi khai thác các đặc điểm lâm sàng, bác sĩ sẽ chỉ định một số xét nghiệm cận lâm sàng như:

• X - quang: cho hình ảnh về tình trạng bào mòn xương, gai xương, tái tạo xương hoặc biến dạng khớp. Tuy nhiên phương pháp này thường không phát hiện giai đoạn sớm của bệnh.
• Cộng hưởng từ (MRI): đánh giá những tổn thương mô mềm như cơ, gân, dây chằng.
• Xét nghiệm máu: đánh giá chỉ số viêm cũng như tìm căn nguyên cấp tính gây đau khớp.
• Xét nghiệm dịch khớp: đánh giá những nguyên nhân khác gây đau khớp như nhiễm trùng hoặc gút.[3]

X - quang là một trong những phương pháp dùng để chẩn đoán viêm xương khớp

7Khi nào cần gặp bác sĩ?

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Viêm xương khớp là bệnh diễn ra từ từ và khó phát hiện nên khi xuất hiện những dấu hiệu sau, người bệnh nên đến các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị:

• Đau xương khớp khi vận động.
• Xuất hiện tình trạng khó vận động xương khớp khi thức dậy.
• Tình trạng sưng, nóng, đỏ khớp.
• Nghe thấy tiếng lạo xạo xương khớp, đặc biệt là khớp gối.

Địa chỉ khám viêm xương khớp

Khi xuất hiện những đặc điểm cảnh báo bệnh viêm xương khớp, người bệnh nên đến các phòng khám hay bệnh viện chuyên khoa Cơ xương khớp hoặc các bệnh viện đa khoa tại địa phương để được thăm khám kịp thời.

Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện đa khoa uy tín, nổi tiếng dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:

• Tại Thành phố Hồ Chí Minh: Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Nhân dân 115, Bệnh viện Gia An 115, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM.
• Tại Hà Nội: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Lão khoa Trung Ương, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Bệnh viện Thanh Nhàn.

8Điều trị bệnh viêm xương khớp

Điều trị không can thiệp

Dựa vào những đặc điểm của cơn đau, bác sĩ có thể đề nghị bệnh nhân thay đổi lối sống bằng các hoạt động như:

• Tập thể dục với phương pháp khoa học và cường độ hợp lý nhằm giảm tình trạng cứng khớp và tăng sức mạnh cơ bắp.
• Giảm cân từ từ để làm giảm áp lực lên hệ xương khớp.
• Sử dụng những dụng cụ chuyên dụng để giảm những ảnh hưởng của tình trạng viêm khớp.
• Vật lý trị liệu được sử dụng để hỗ trợ bệnh nhân tăng cường sức mạnh của cơ, tăng tính linh hoạt của hệ xương khớp kết hợp với hỗ trợ giảm đau.[3]

Luyện tập một số bài tập nâng cao sức khỏe xương khớp

Điều trị nội khoa

Để làm giảm tình trạng đau trong viêm xương khớp, bác sĩ có thể chỉ định một số loại thuốc như:

• Paracetamol: đây là thuốc đầu tay trong giảm đau. Tuy nhiên cần lưu ý sử dụng đúng chỉ định.
• Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): như ibuprofen, celecoxib... Lưu ý các vấn đề nếu sử dụng trong thời gian dài như viêm dạ dày, rối loạn đông máu, tổn thương gan, thận.
• Corticosteroid: có thể được tiêm vào khớp để giảm nhanh triệu chứng đau.
• Chất thay thế axit hyaluronic: chất thay thế cho dịch khớp, giúp các khớp trượt lên nhau dễ hơn.[3]

Điều trị ngoại khoa

Một số trường hợp không đáp ứng với điều trị nội khoa hoặc xuất hiện biến chứng có thể sẽ phải sử dụng đến điều trị ngoại khoa:

• Xuất hiện tình trạng biến dạng khớp.
• Các khớp không đủ để thực hiện những vận động của cơ thể.[2]

Thực phẩm bổ sung

Một số thực phẩm có thể hỗ trợ điều trị viêm xương khớp bao gồm:

• Bơ thực vật và dầu đậu nành: giúp giảm viêm xương khớp đầu gối và hông.
• Omega 3: có trong dầu cá giúp ngăn cản quá trình viêm của cơ thể.
• Bổ sung các thực phẩm có chứa glucosamine.[2]

9Phòng ngừa bệnh viêm xương khớp

Để giảm tình trạng khớp bị thoái hóa, bạn có thể thực hiện một số biện pháp sau:

• Xây dựng chế độ ăn uống hiệu quả: cung cấp các thực phẩm chứa nhiều canxi, omega 3, vitamin và khoáng chất để giúp xương chắc khỏe cũng như giảm quá trình viêm.
• Duy trì cân nặng ở mức độ thích hợp với BMI dao động từ 18 đến 22.
• Sử dụng các dụng cụ bảo vệ khi tham gia các hoạt động thể thao.
• Khởi động kỹ trước khi tham gia các hoạt động thể thao.[5]

Bổ sung các thực phẩm có chứa nhiều canxi

Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn các kiến thức về bệnh viêm xương khớp. Đây là một bệnh lý ai cũng gặp phải, tuy nhiên chúng ta hoàn toàn có thể giảm sự xuất hiện của nó khi còn trẻ bằng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Nếu thấy bài viết hay, hãy chia sẻ cho người thân và bạn bè nhé!