Chân vòng kiềng nguyên nhân do đâu? Dấu hiệu và cách điều trị

Chân vòng kiềng là tình trạng lệch trục chân thường gặp, ảnh hưởng đến dáng đi và thẩm mỹ. Cùng tìm hiểu về dấu hiệu và cách điều trị chân vòng kiềng qua bài viết dưới đây nhé!

1Chân vòng kiềng là gì?

Chân vòng kiềng là tình trạng hai chân cong ra ngoài khiến hai đầu gối cách xa nhau dù bàn chân và mắt cá chân đã chạm vào nhau. Khi trẻ đứng hoặc đi, dáng chân thường tạo thành hình vòng kiềng.[1]

Đây là hiện tượng sinh lý phổ biến ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ và thường sẽ tự cải thiện khi trẻ lớn dần, đặc biệt là sau 18 tháng tuổi. Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài ở trẻ lớn hơn, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám để được đánh giá và điều trị kịp thời.

Chân vòng kiềng là tình trạng hai chân cong ra ngoài khiến hai đầu gối xa nhau

2Nguyên nhân gây bệnh chân vòng kiềng

Có nhiều nguyên nhân có thể gây ra bệnh chân vòng kiềng, chẳng hạn như:

• Bệnh Blount: là tình trạng các sụn tăng trưởng ở gần đầu gối (đặc biệt là phía trong) phát triển chậm hoặc ngừng phát triển, trong khi phần bên ngoài vẫn phát triển bình thường. Bệnh thường gặp ở trẻ đi sớm, thừa cân hoặc có yếu tố di truyền.[2]
• Còi xương: do thiếu hụt vitamin D, canxi hoặc phospho khiến xương mềm yếu, dễ cong vẹo khi chịu sức nặng cơ thể.
• Ngộ độc florua hoặc chì: tiếp xúc lâu dài với chì hoặc florua có thể ảnh hưởng đến quá trình phát triển xương và gây biến dạng như chân vòng kiềng.
• Loạn sản sụn: là tình trạng rối loạn tăng trưởng xương, phổ biến nhất là ở người lùn thể achondroplasia, có thể gây cong chân do xương phát triển không đều.

Còi xương có thể dẫn đến chan vòng kiềng

3Triệu chứng thường gặp bệnh chân vòng kiềng

Dấu hiệu dễ nhận biết nhất của chân vòng kiềng là khi trẻ đứng thẳng, hai bàn chân và mắt cá chạm nhau nhưng hai đầu gối vẫn cách xa nhau. Độ cong của chân thường rõ nhất khi trẻ đi lại. Một số trẻ còn có dáng đi mũi chân hướng vào trong (chân chim bồ câu).

Tuy nhiên, những tình trạng này thường không gây đau đớn hay ảnh hưởng đến khả năng vận động.

Dấu hiệu dễ nhận biết nhất của chân vòng kiềng là khi trẻ đứng thẳng

4Chẩn đoán bệnh chân vòng kiềng

Chẩn đoán lâm sàng

Để chẩn đoán bệnh chân vòng kiềng, bác sĩ thường chủ yếu dựa vào lâm sàng, bao gồm hỏi về tiền sử sức khỏe của trẻ và khám tổng quát, khám vận động và đo chiều dài chi, dáng đi của trẻ...

Với trẻ dưới 2 tuổi, thường không cần làm thêm xét nghiệm mà chỉ theo dõi sự phát triển tự nhiên của chân theo thời gian. Ở trẻ trên 2 tuổi, bác sĩ có thể làm chỉ định thêm một số xét nghiệm để tìm kiếm nguyên nhân chân vòng kiềng ở trẻ.

Chẩn đoán chân vòng kiềng chủ yếu dựa vào triệu chứng lâm sàng

Cận lâm sàng

Các xét nghiệm cận lâm sàng thường được chỉ định nhằm xác định nguyên nhân chân vòng kiềng ở trẻ, các xét nghiệm có thể được chỉ định bao gồm:

• Chụp phim X-quang.
• Xét nghiệm máu: kiểm tra các chỉ điểm gợi ý tình trạng còi xương.

X-quang có thể giúp khảo sát cấu trúc xương trong bệnh chân vòng kiềng

4Khi nào cần gặp bác sĩ

Khi có các dấu hiệu sau

Phụ huynh nên đưa trẻ đến khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời nếu trẻ có các dấu hiệu sau:

• Khi thấy chân trẻ bị vòng kiềng rõ rệt, đặc biệt sau 2 tuổi.
• Tình trạng vòng kiềng ngày càng tăng.
• Vòng kiềng không đối xứng giữa hai chân.
• Trẻ có kèm theo đau chân, đau gối hoặc đi lại khó khăn.
• Trẻ thừa cân/béo phì và có chân vòng kiềng.
• Gia đình có tiền sử bệnh Blount.

Nên cho trẻ đi khám nếu có dáng chân vòng kiềng và thường bị đau gối

Nơi khám chữa bệnh

Khi trẻ có các dấu hiệu nghi ngờ như trên, bạn nên đưa trẻ đến các cơ sở y tế ở địa phương có chuyên khoa Cơ-Xương-Khớp  để được thăm khám.

Ngoài ra, bạn có thể tham khảo một số bệnh viện uy tín dưới đây:

• TP.HCM: Bệnh viện Nhi Đồng 1, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM, Bệnh viện Chợ Rẫy...
• Hà Nội: Bệnh viện Nhi Trung ương, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Bệnh viện Bạch Mai...

5Điều trị bệnh chân vòng kiềng

Ở trẻ sơ sinh và trẻ dưới 2 tuổi, chân vòng kiềng thường là hiện tượng sinh lý và sẽ tự cải thiện theo thời gian mà không cần can thiệp y tế. Tuy nhiên, nếu tình trạng này vẫn tiếp diễn sau 2 tuổi, việc điều trị sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra. Một số phương pháp có thể bao gồm mang giày chỉnh hình, nẹp chân, bó bột hoặc dùng đai hỗ trợ.

Với bệnh Blount, điều trị sớm bằng nẹp hoặc đai chỉnh hình có thể giúp cải thiện đáng kể. Trong trường hợp còi xương, bác sĩ có thể bổ sung vitamin D và canxi vào chế độ ăn uống của trẻ. Nếu còi xương do yếu tố di truyền, trẻ có thể cần được điều trị bởi bác sĩ chuyên khoa.

Khi các phương pháp trên không mang lại hiệu quả, phẫu thuật có thể được chỉ định. Hai kỹ thuật phổ biến là:

• Phẫu thuật tăng trưởng theo hướng dẫn: gắn một miếng kim loại nhỏ lên phần xương đang phát triển nhanh hơn để làm chậm lại, giúp hai bên phát triển cân đối.
• Phẫu thuật cắt đầu xương chày: cắt và định hình lại xương dưới đầu gối để điều chỉnh trục chân, sau đó cố định bằng đinh hoặc khung cố định ngoài.

Phẫu thuật có thể giúp điều chỉnh dáng chân cho trẻ

6Phòng ngừa bệnh chân vòng kiềng

Chân vòng kiềng sinh lý là một phần phát triển bình thường và không cần phòng ngừa, cha mẹ có thể thực hiện một số biện pháp để giúp giảm nguy cơ mắc các dạng chân vòng kiềng bệnh lý (đặc biệt là còi xương) và đảm bảo phát hiện sớm các vấn đề khác.

Dưới đây là một số cách để đảm bảo đủ Vitamin D và Canxi cho trẻ, phòng ngừa bệnh còi xương cũng như bệnh chân vòng kiềng:

• Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ: đặc biệt là trẻ đang bú mẹ hoàn toàn hoặc phần lớn, cần được bổ sung Vitamin D dự phòng theo khuyến nghị của bác sĩ (thường là 400 IU/ngày).
• Trẻ dùng sữa công thức nếu uống đủ lượng (khoảng 1 lít/ngày) thường đã nhận đủ Vitamin D từ sữa.
• Tiếp xúc ánh nắng mặt trời an toàn: cho trẻ tiếp xúc với ánh nắng mặt trời vào thời điểm thích hợp (sáng sớm hoặc chiều muộn) trong khoảng thời gian ngắn có thể giúp cơ thể tự tổng hợp Vitamin D. Tuy nhiên, cần thận trọng để tránh cháy nắng và tham khảo ý kiến bác sĩ về thời gian, cách thức an toàn.
• Chế độ ăn: khi trẻ lớn hơn, đảm bảo chế độ ăn có các thực phẩm giàu Vitamin D (cá béo, trứng, sữa và các sản phẩm tăng cường Vitamin D).
• Canxi: Đảm bảo chế độ ăn của trẻ cung cấp đủ canxi qua sữa, các sản phẩm từ sữa (phô mai, sữa chua), rau lá xanh đậm...

Theo dõi sự thay đổi dáng chân của trẻ để phát hiện và dự phòng sớm cho trẻ

Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin về tình trạng bàn chân vòng kiềng, nguyên nhân cũng như cách điều trị. Hãy chia sẻ bài viết này đến mọi người nếu bạn thấy hữu ích nhé!