Hôn mê gan là gì? Dấu hiệu và cách xử trí cấp cứu bệnh nhân hôn mê gan

Hôn mê gan là biến chứng thường gặp trong bệnh gan mạn tính. Bệnh xảy ra khi chức năng gan suy giảm dẫn đến sự tích lũy độc tố trong máu và gây độc cho não bộ. Cùng tìm hiểu về hôn mê gan qua bài viết nhé!

1Hôn mê gan là gì?

Hôn mê gan hay bệnh não gan (HE) là biến chứng thường gặp trong các bệnh gan mạn tính, phổ biến là xơ gan (30-45% số bệnh nhân xơ gan có thể tiến triển hôn mê gan).

Bệnh thể hiện sự suy giảm chức năng gan nghiêm trọng gây tích lũy độc tố trong máu và ảnh hưởng nặng nề đến hoạt động của não bộ. Hôn mê gan có thể rất kín đáo, đặc biệt khi kèm bệnh gan do rượu.[1]

Hôn mê gan là biến chứng thường gặp trong xơ gan

2Yếu tố thúc đẩy

Gan là một cơ quan quan trọng giúp cơ thể chuyển hóa và loại bỏ độc tố. Do đó, khi chức năng gan suy giảm (suy gan) sẽ dẫn tới sự tích lũy độc tố trong cơ thể, bao gồm amoniac. Các chất này có thể gây độc cho não bộ và dẫn đến bệnh hôn mê gan.

Bệnh hôn mê gan có thể xuất hiện ở một người mắc bệnh gan mạn tính khi có một số yếu tố thúc đẩy như: bị nhiễm trùng, xuất huyết tiêu hóa cấp tính, táo bón, mất nước, rối loạn cân bằng điện giải, thuốc thần kinh hoặc lợi tiểu...[2]

Xuất huyết dạ dày là một trong những yếu tố thúc đẩy hôn mê gan

3Dấu hiệu của bệnh hôn mê gan

Bệnh não gan biểu hiện sự rối loạn chức năng của não bộ theo nhiều cách thức và mức độ khác nhau, có thể xuất hiện từ từ hoặc đột ngột. Do đó trước khi chẩn đoán đây là các triệu chứng của hôn mê gan, cần phải tìm và loại trừ nguyên nhân hôn mê do bệnh lý chuyển hóa hoặc bệnh lý thần kinh trung ương.

Dấu hiệu của bệnh hôn mê gan

Các dấu hiệu lâm sàng của hôn mê gan có thể được phân độ theo hệ thống phân loại West Haven, bao gồm các mức độ:[3]

• Độ 0: các thay đổi nhỏ về trí nhớ ngắn hạn, khả năng tập trung và định hướng thời gian mà chỉ có những người thân thiết hoặc bác sĩ phát hiện ra trong khi thực hiện nghiệm pháp tâm lý - thần kinh.
• Độ 1: các dấu hiệu xuất hiện ở mức độ nhẹ như lú lẫn, thay đổi tâm trạng thất thường, khó khăn khi thực hiện phép cộng trừ hoặc khi làm các vận động tinh tế như viết, ngủ ngày và thức dậy vào ban đêm.
• Độ 2: các dấu hiệu xuất hiện rõ ràng, bao gồm thay đổi tính tình, thờ ơ, thường có các hành vi không phù hợp, mất định hướng thời gian, nói ngọng.
• Độ 3: các dấu hiệu xuất hiện nặng nề như suy nghĩ và cử động chậm, mất định hướng không gian, ngủ gà, lú lẫn, mê sảng, mất trí nhớ, co giật, có dấu rung vỗ cánh...
• Độ 4: người bệnh lâm vào tình trạng hôn mê, mất ý thức.

Lú lẫn có thể là một dấu hiệu của hôn mê gan

Một vài dấu hiệu có thể gặp khi bệnh hôn mê gan chuyển nặng

Các dấu hiệu của bệnh não gan có thể được phân làm 5 mức độ từ độ 0 - 4 theo hệ thống phân loại West Haven. Trong đó, độ 0 và độ 1 được xem là hôn mê gan tiềm ẩn và từ độ 2 trở lên là hôn mê gan rõ ràng.

Bất kỳ triệu chứng nào của hôn mê gan rõ ràng đều nghiêm trọng và cần được điều trị càng sớm càng tốt để ngăn ngừa bệnh diễn tiến nặng gây ra các tổn thương vĩnh viễn. Đặc biệt khi là các triệu chứng xuất hiện từ cấp độ 3 trở lên, bao gồm:

• Suy nghĩ và cử động chậm chạm.
• Mất định hướng không gian - thời gian.
• Ngủ gà, lú lẫn, mê sảng, mất trí nhớ.
• Co giật hoặc có dấu rung vỗ cánh.
• Hôn mê.

Hôn mê là dấu hiệu nặng nề của bệnh hôn mê gan

4Xử trí nhanh khi bệnh nhân hôn mê gan cấp cứu

Người bệnh hôn mê gan độ 3 và độ 4 là các trường hợp cần được điều trị cấp cứu và chăm sóc tích cực. Ở khoa cấp cứu, điều trị ban đầu nên tập trung vào kiểm soát đường thờ, bù nước qua đường tĩnh mạch, kiểm tra và điều chỉnh đường huyết, điện giải. Sau đó, bắt đầu hạ amoniac máu và điều trị nguyên nhân thúc đẩy hôn mê gan.[4]

Ngoài ra, ở người bệnh hôn mê gan độ 2 không thể tuân thủ điều trị ngoại trú hoặc không có người chăm sóc có thể nhập viện theo dõi và điều trị.

Người bệnh hôn mê gan độ 3, độ 4 cần được cấp cứu khẩn cấp và hồi sức tích cực

5Cách phòng ngừa bệnh hôn mê gan

Cách phòng ngừa bệnh hôn mê gan tốt nhất là thực hiện các biện pháp giúp kiểm soát bệnh gan, chẳng hạn như:

• Hạn chế sử dụng các thức uống có cồn.
• Xây dụng chế độ sinh hoạt, ăn uống lành mạnh, thường xuyên tập luyện thể dục.
• Kiểm soát cân nặng, xây dựng chế độ sinh hoạt và ăn uống lành mạnh, thường xuyên tập luyện thể dục.
• Tiêm ngừa vắc-xin ngừa viêm gan B, viêm gan A.
• Khám sức khỏe định kỳ.

Tiêm vaccine viêm gan B có ý nghĩa quan trọng trong phòng ngừa bệnh gan

Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về dấu hiệu bệnh hôn mê gan cũng như biết cách phòng tránh bệnh hiệu quả. Hãy chia sẻ bài viết trên đến mọi người xung quanh bạn nhé!