Rụng tóc: Nguyên nhân, cách điều trị và ngăn ngừa rụng tóc

Rụng tóc là một vấn đề thường gặp đối với bất kỳ ai. Rụng quá nhiều tóc có thể ảnh hưởng đến ngoại hình hay sức khỏe tinh thần của người bệnh. Hãy cùng nhau đi tìm hiểu về nguyên nhân, cách điều trị và phương pháp ngăn ngừa chứng rụng tóc này nhé!

1 Rụng tóc là gì?

Tóc có cấu tạo dạng sợi với 70% chất sừng (keratin) và 30% còn lại gồm nước, chất béo, hydrat carbon, vitamin và một số chất quan trọng khác. Sợi tóc được chia thành 2 phần đó là phần nang tóc nằm trong da đầu và phần thân tóc nằm ngoài.

Nang tóc có hình dạng phình như giọt nước, nằm trải dài từ dưới tầng biểu bì tới tầng hạ bì và mỗi nang tóc đều chứa nhiều mạch máu và tế bào thần kinh. Chúng được kết dính với da đầu để đưa dưỡng chất đi nuôi tế bào mầm tóc.

Bao quanh nang tóc có các tuyến dầu và tuyến nhờn giúp tiết dầu, bôi trơn và bảo vệ nang tóc. Nang tóc có 2 bộ phận cần chú ý đó là phình tóc - nơi chứa những tế bào mầm tóc, và nhú bì - nơi biệt hóa tế bào mầm tóc thành một sợi tóc hoàn chỉnh. Cứ sau khoảng 24 đến 72 tiếng, các tế bào mầm tóc lại phân chia và giúp tóc dài ra 0,3 đến 0,5 mm mỗi ngày.

Đối với một người bình thường, lượng tóc trung bình rụng đi khoảng 50-100 sợi tóc/ngày và số tóc mới tương ứng sẽ mọc lại. Rụng tóc là một hiện tượng sinh lý bình thường của mỗi người. Tuy nhiên, nếu tóc rụng hơn 100 sợi mỗi ngày và không có lượng tóc con tương ứng mọc ra hay thậm chí gây hói thì đó là dấu hiệu của bệnh rụng tóc.

Ta cần phân biệt rõ giữa rụng tóc sinh lý và rụng tóc bệnh lý qua các yếu tố sau đây:

• Rụng tóc sinh lý: Tóc sẽ rụng theo vòng đời sinh học của nó, tức là tóc sẽ rụng tự nhiên sau khoảng 5 tháng tồn tại mọc dài. Sau khi lớp cũ rụng đi thì lớp mới sẽ mọc lên để thay thế lớp cũ. Trung bình mỗi ngày có 50-100 sợi sẽ rụng cũng như lượng tóc con mới tương đương với chúng ra đời.
• Rụng tóc bệnh lý: Rụng trên 100 sợi mỗi ngày và không có tóc mọc thay thế. Tình trạng này diễn ra không có nguyên nhân cụ thể và liên tục trong một khoảng thời gian. Rụng tóc đôi khi kèm theo ngứa ngáy, da đầu bong ra và nổi nốt đỏ. Đây có thể là dấu hiệu của bệnh rụng tóc da liễu.

Bất kì ai cũng có thể bị rụng tóc nhưng các đối tượng có khả năng cao bị rụng tóc bệnh lý bao gồm:

• Phụ nữ trên 40 tuổi hay giai đoạn mãn kinh.
• Phụ nữ sau sinh.
• Người điều trị bệnh bằng hóa trị, xạ trị hoặc các loại thuốc có tác dụng phụ rụng tóc.
• Người thường xuyên tạo áp lực lên tóc như hay thắt bím, cột tóc đuôi ngựa quá chặt.
• Người thường xuyên dùng hóa chất lên tóc như uốn, duỗi, nhuộm.
• Người có tiền sử gia đình có người bị hói đầu.
• Người thường xuyên thức đêm.
• Người giảm cân nhanh dẫn đến cơ thể bị thiếu chất để nuôi nang tóc.
• Mắc một số bệnh lý nhất định, chẳng hạn như bệnh tiểu đường và lupus ban đỏ.
• Người bị rối loạn thần kinh nội tiết, di truyền, căng thẳng, mất cân bằng dinh dưỡng, viêm nhiễm. [1]

Tóc rụng trên 100 sợi mỗi ngày và không có lượng tóc con tương ứng mọc ra hay thậm chí gây hói thì đó là dấu hiệu của bệnh rụng tóc

2Nguyên nhân khiến tóc dễ rụng

Một số nguyên nhân được cho là khiến cho tóc yếu và gãy rụng nhiều bao gồm: [1] [2]

Nguyên nhân sinh lý (bao gồm tuổi, thay đổi nội tiết tố)

Rụng tóc sinh lý là hiện tượng bình thường, ngày <100 sợi tóc, và không cần can thiệp gì cả. Nguyên nhân sinh lý không bao gồm thay đổi nội tiết tố ví dụ sau sinh, mãn kinh, bệnh tuyến giáp…Sự rối loạn về hormon trong cơ thể khiến tóc trở nên mỏng hơn, nang tóc co lại có thể là là nguyên nhân gây chậm tốc độ mọc tóc cũng như làm tóc dễ gãy rụng hơn.

Di truyền

Bệnh hói đầu được cho là có tính di truyền. Nếu trong gia đình có người mắc chứng hói đầu như cha mẹ hoặc họ hàng thì nguy cơ cao bạn cũng có thể bị rụng tóc dẫn đến hói đầu.

Nguyên nhân tâm lý

Tâm lý là một trong những nguyên nhân khá phổ biến vì ngày nay con người ta dễ rơi vào trạng thái căng thẳng lo lắng vì nhiều lý do. Việc bị stress lâu dài có thể dẫn đến các phản ứng tự nhiên của cơ thể sinh ra các chất gây hại cho nang tóc.

Nguyên nhân bệnh lý

Bệnh rụng tóc do nấm da đầu thường gặp ở trẻ em và người trẻ tuổi. Bệnh sẽ tự thuyên giảm nếu được điều trị kịp thời và đúng cách.

Ngoài ra, một số tình trạng khiến cho lượng oxy và dinh dưỡng đến nang tóc bị chặn lại làm cho tóc kém phát triển và dễ gãy rụng, chẳng hạn như:

• Vấn đề tâm lý: Hội chứng Trichotillomania (nghiện giật tóc).
• Nhiễm vi khuẩn: Bệnh Alopecia areata (rụng tóc từng vùng), nhiễm trùng da đầu.
• Nhiễm nấm da đầu.
• Bệnh mãn tính: Đái tháo đường, bệnh lupus ban đỏ.
• Xạ trị trong điều trị ung thư vùng đầu.

Chăm sóc tóc sai cách

• Uốn, duỗi, nhuộm tạo kiểu thường xuyên bằng hóa chất mà không có các biện pháp phục hồi tóc hợp lý cũng khiến tóc mỏng đi và dễ gãy rụng. Ngoài ra, các hóa chất tạo kiểu cho tóc dù có thương hiệu hay không rõ nguồn gốc thì cũng có thể làm tóc hư tổn, xơ rối, khiến tóc gãy rụng.
• Môi trường sống ô nhiễm với nhiều bụi bẩn, độ ẩm cao, thường xuyên tiếp xúc với ánh sáng mặt trời gay gắt làm da đầu khô, tóc xơ rối và tóc rụng nhiều.
• Chế độ dinh dưỡng thiếu đạm, béo, canxi, kẽm, sắt, vitamin A, B, C, E là nguyên nhân chính gây ra rụng tóc và hói đầu.

Do tác dụng phụ của thuốc và các phương pháp trị bệnh

Cách thức điều trị các loại ung thư bằng xạ trị hay hóa trị tùy vào mức độ liều lượng và tần suất sẽ khiến cho không chỉ những tế bào ung thư mà còn các tế bào mầm tóc cũng bị ảnh hưởng ít nhiều.

Một số loại thuốc như thuốc trị mụn có chứa vitamin A (retinoids), thuốc kháng sinh và thuốc kháng nấm, thuốc điều trị trầm cảm cũng có thể mang lại tác dụng phụ không mong muốn là rụng tóc. Tuy nhiên, nếu tuân thủ lời bác sĩ, sau khi ngưng thuốc thì tóc vẫn mọc lại bình thường sau khoảng thời gian.

3Dấu hiệu rụng tóc

Một số triệu chứng dưới đây gợi ý về chứng rụng tóc để người bệnh kịp thời phát hiện và chữa trị: [3]

• Tóc mỏng dần từ trên đỉnh đầu: Đây là loại rụng tóc phổ biến nhất và người lớn tuổi dễ gặp. Ở nam giới, tóc sẽ bắt đầu thưa dần ở phần tóc trên trán và ở nữ sẽ thấy đường chân tóc bị thưa rõ.
• Các đốm hói hình tròn hoặc hói loang lổ: Người bệnh có thể cảm thấy ngứa da đầu hoặc đau nhẹ chỗ da đầu trước khi tóc rụng xuống.
  Tóc rụng đột ngột: Tóc sẽ trở nên xơ xác, rụng đột ngột sau khi người bệnh gặp những cú sốc về tinh thần hay thể chất dẫn đến tâm lý bị căng thẳng, stress trong một khoảng thời gian.
• Rụng lông tóc toàn thân: Đối với bệnh nhân đang điều trị bệnh bằng hóa trị hay xạ trị.
• Các mảng vảy lan rộng trên da đầu: Đây có thể là dấu hiệu cho việc bị nhiễm vi sinh vật (vi khuẩn, vi nấm) ở vùng da đầu. Nhiễm trùng ở da đầu có thể lan rộng ra thêm khiến người bị rụng tóc có các mảng gàu lớn bong tróc, rụng tóc nhiều, da đầu mẩn đỏ, sưng mủ kèm dịch.

Tóc mỏng dần từ trên đỉnh đầu

4Hậu quả của việc rụng tóc và cách khắc phục

Rụng tóc mang lại nhiều bất tiện cho cuộc sống người bệnh và hậu quả gây ảnh hưởng nhiều nhất có thể đề cập đến là bị hói đầu.

Muốn khắc phục tình trạng trên có thể dùng các sản phẩm hỗ trợ bên ngoài như khăn choàng cổ hay đội tóc giả. Ngoài ra, người bị hói đầu có thể được hỗ trợ từ thợ cắt tóc để giúp mái tóc trông phồng và dày hơn.

Nhưng nếu chứng rụng tóc quá ảnh hưởng tới cuộc sống thì người bệnh cần đến bác sĩ da liễu để thăm khám, tìm ra nguyên nhân để được hướng dẫn dùng thuốc nhằm cải thiện tình trạng cho mái đầu của bản thân.

5Chẩn đoán

Để chữa trị tình trạng rụng tóc, bác sĩ da liễu có thể chẩn đoán bệnh thông qua việc:

• Hỏi để điều tra bệnh sử của gia đình xem có ai mắc chứng hói đầu hay các chứng bệnh khác về tóc hay không.
• Thăm khám tâm lý người bệnh xem họ có gặp phải các yếu tố gây căng thẳng, trầm cảm trong cuộc sống hay không.
• Nếu nghi ngờ rụng tóc do mắc các bệnh tự miễn dịch hay các bệnh khác về da, bác sĩ có thể yêu cầu làm sinh thiết da đầu để hiểu rõ nguyên nhân rụng tóc hơn.
• Chỉ định xét nghiệm máu xem cơ thể có bị thiếu hụt chất dinh dưỡng như kẽm hay sắt hay không.

6 Khi nào cần gặp bác sĩ?

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Cần đến gặp bác sĩ để xác định nguyên nhân và có hướng điều trị hiệu quả nếu như rụng tóc kèm việc trải qua những việc như: [3]

• Tình trạng mệt mỏi.
• Sụt cân không rõ ràng nguyên nhân.
• Bị sốt.
• Các vấn đề liên quan đến đường ruột.
• Phát ban đỏ trên da đầu.
• Phẫu thuật hoặc điều trị y tế trong thời gian gần đây.
• Thay đổi chế độ dinh dưỡng, giảm cân nhanh.
• Mới tiêm một loại vaccine ngừa bệnh nào đó.
• Tóc rụng 01 ngày quá nhiều, kèm theo ngứa hoặc kích ứng da đầu.

Địa chỉ khám chữa bệnh da liễu uy tín

Khi gặp các dấu hiệu trên, bạn có thể đến thăm khám tại các cơ sở y tế, các phòng khám chuyên khoa Da liễu hoặc các bệnh viện đa khoa tại địa phương để được thăm khám.

Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp:

• Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Da liễu TPHCM, Bệnh viện Gia An 115, Bệnh viện đại học Y dược TPHCM
• Hà Nội: Bệnh viện Da liễu Trung ương, Bệnh viện da liễu Hà Nội, Bệnh viện đa khoa quốc tế Thu Cúc, Bệnh viện Bạch Mai

6Điều trị rụng tóc

Điều trị bằng thuốc

Nếu rụng tóc do nhiễm trùng da đầu, bác sĩ có thể kê cho bệnh nhân các loại thuốc phù hợp. Ví dụ như nấm da đầu có thể dùng thuốc kháng nấm, nhiễm trùng do vi khuẩn dùng thuốc kháng sinh, các trường hợp do phản ứng tự miễn như bệnh lupus có thể chỉ định thuốc giảm viêm và ức chế hệ miễn dịch của bệnh nhân như prednisone.

Nếu rụng tóc do uống một loại thuốc nào đó và gây ảnh hưởng tóc nghiêm trọng, bác sĩ sẽ cho ngưng thuốc khoảng 3 tháng hoặc thay thế thuốc bằng thuốc khác.

Bệnh hói đầu có thể điều trị bằng cách sử dụng các loại thuốc bao gồm:

• Minoxidil: Thuốc cần được kê đơn và điều trị ở cả nam và nữ. Thuốc có dạng lỏng và cần bôi hằng ngày. Lúc đầu, thuốc có thể gây rụng tóc và tóc con mỏng sẽ được kích thích mọc mới. Duy trì sau 6 tháng, tóc sẽ mọc lại dày, chắc khỏe bình thường và còn có thể ngăn chặn bệnh tái lại nếu duy trì sử dụng theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Finasteride: Thuốc cần được kê đơn và điều trị ở nam giới. Thuốc dưới dạng viên uống và có tác dụng làm chậm tốc độ rụng tóc và một số trường hợp được kích thích mọc tóc mới. Thuốc được dùng chủ yếu ở nam giới dưới 60 tuổi để thấy kết quả hiệu quả nhất.
• Thuốc tránh thai và spironolactone: Có thể ngăn ngừa rụng tóc ở nữ giới.
• Dutasteride: Viên uống được khuyến cáo nên dùng trị hói đầu cho nam giới. [4]

Điều trị bằng các phương pháp thiên nhiên

Tuy còn cần nghiên cứu sâu thêm về tác dụng, nhưng các phương pháp thiên nhiên mà người bệnh có thể áp dụng như:

• Mát-xa da đầu cùng với các loại dầu dưỡng tóc (dầu dừa, dầu ô liu) kích thích các huyệt đạo hay các nang tóc giúp cải thiện tình trạng mọc tóc. Cách này cũng có thể giúp người bệnh giảm căng thẳng- thứ được xem là nguyên nhân của chứng rụng tóc.
• Nha đam hỗ trợ làm dịu da đầu và dưỡng tóc. Hơn thế nữa nha đầu cũng ngăn tình trạng gàu và ngăn sự bít tắc nang tóc do dầu thừa. Ngừa bệnh có thể sử dụng gel nha đam để ủ tóc định kỳ, dầu gội hay dầu xả có thành phần lô hội.
• Uống nước ép hành tây được cho là thúc đẩy sự phát triển của tóc và ngăn việc tóc rụng từng mảng hiệu quả.
• Các loại thực phẩm chứa nhiều acid béo omega-3 hay có nhân sâm cung cấp dinh dưỡng giúp tóc dày và giảm rụng hơn. [5]

Mát xa đầu kích thích các huyệt đạo hay các nang tóc giúp cải thiện tình trạng mọc tóc

Điều trị bằng các phương pháp cấy tóc, laser

Phương pháp cấy tóc thích hợp với các trường hợp bị hói đầu có thể thấy rõ gây mất tự tin cho người bệnh. Cấy tóc là quá trình bác sĩ lấy vùng da đầu nhỏ chứa vài sợi tóc ở phần ít được chú ý và tiến hành cấy sợi tóc vào nang tóc nơi bị hói. Kết hợp với các loại thuốc bôi và lặp lại quá trình cấy nhiều lần để đạt được kết quả mong muốn.

Cục quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã phê duyệt liệu pháp sử dụng laser để tăng số lượng tóc và kích thích làm dày tóc ở 2 giới nam và nữ khi điều trị bệnh hói đầu do di truyền. [4]

Sử dụng sản phẩm hỗ trợ trị rụng tóc và kích thích mọc tóc

Người bị rụng tóc có thể bổ sung thêm các loại thực phẩm chức năng hay serum chứa thành phần như: Biotin (Vitamin B7), omega- 3, sắt, vitamin C, kẽm hỗ trợ trị rụng tóc và kích thích mọc tóc.

7Phòng ngừa rụng tóc

Các thói quen ngăn ngừa rụng tóc

Để tóc tự nhiên để tóc có màu và kết cấu tự nhiên. Hạn chế sử dụng hóa chất lên tóc. Không thắt bím tóc hay cột tóc đuôi ngựa quá chặt trong thời gian dài.

Lựa chọn sản phẩm chăm sóc tóc phù hợp với chất tóc và những loại dầu gội có nguồn gốc thiên nhiên hay thành phần từ dầu ô liu, bưởi, bồ kết. Chú ý mát xa da đầu bằng đầu thịt của ngón tay chứ không phải móng tay để tránh làm rách da đầu.

Chải tóc đúng cách có thể cải thiện tình trạng tóc. Sử dụng lược thích hợp, vuốt toàn bộ từ da đầu đến ngọn tóc để phân bổ lượng dầu tự nhiên của tóc. Hãy nhẹ nhàng và tránh chải tóc khi ướt- khi tóc đặc biệt mỏng manh. Tốt nhất là sử dụng lược răng thưa trên tóc ướt. [6]

Mát xa da đầu bằng đầu thịt của ngón tay chứ không phải móng tay để tránh làm rách da đầu khi gội đầu

Chế độ dinh dưỡng

Chú ý đến chế độ dinh dưỡng cũng góp phần rất lớn để có được mái đầu chắc khỏe. Nên dùng thực phẩm tốt cho tóc gồm: [7]

• Vitamin C: Có nhiều trong các loại trái cây như ổi, chanh, kiwi, cam, đu đủ…
• Biotin (Vitamin B7): Đậu nành, lòng đỏ trứng, ngũ cốc nguyên hạt …
• Chất kẽm: Cá hồi, thịt bò, hàu…
• Omega-3: Cá hồi, cá thu, hạt bí ngô, quả óc chó…
• Chất sắt: thịt đỏ, súp lơ, xà lách …
• Nước: Cung cấp đủ 2 lít nước mỗi ngày cũng là cách để cung cấp đủ độ ẩm cho mái tóc khỏe đẹp.

Trên đây là những thông tin thú vị về nguyên nhân, cách điều trị và ngăn ngừa chứng rụng tóc. Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu thêm về chứng rụng tóc. Hãy chia sẻ bài viết tới người thân và bạn bè nếu thấy hữu ích nhé!