Viêm tuyến giáp: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Viêm tuyến giáp là tình trạng tuyến giáp bị kích thích. Bệnh nếu không được điều trị thích hợp sẽ dẫn tới suy giáp hoặc cường giáp. Trong bài viết này cùng tìm hiểu về nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị bệnh viêm tuyến giáp nhé!

1Viêm tuyến giáp là gì?

Viêm tuyến giáp là tình trạng tuyến giáp bị các tác nhân bên trong hoặc bên ngoài cơ thể kích thích gây nên phản ứng viêm.

Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng viêm tuyến giáp. Tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra có thể gây nên tình trạng cường giáp hoặc suy giáp gây ảnh hưởng xấu đến cơ thể.

Dựa vào phản ứng của tuyến giáp với tác nhân, người ta chia viêm tuyến giáp thành hai loại:

• Nhóm viêm giáp có kích ứng (đau): Viêm giáp bán cấp, viêm giáp do vi khuẩn, viêm giáp phóng xạ và viêm giáp do chấn thương.
• Nhóm viêm giáp không kích ứng (có thể không đau): Viêm giáp Hashimoto, viêm giáp hậu sản, viêm giáp do thuốc và viêm giáp Riedel.

Cần lưu ý rằng viêm tuyến giáp thường không gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng nếu không điều trị kịp thời có thể gây ra cơn bão giáp dẫn tới tử vong.[1]

Các tác nhân tác động vào tuyến giáp gây nên tình trạng viêm

2Nguyên nhân gây viêm tuyến giáp

Một số nguyên nhân gây nên tình trạng viêm tuyến giáp có thể kể đến là:

• Tự miễn dịch: các tế bào miễn dịch thay vì tấn công tế bào lạ lại tấn công tế bào tuyến giáp của cơ thể gây ra suy yếu tuyến giáp.
• Phụ nữ mang thai và sau sinh 1 năm, hoặc sau khi sẩy thai tự phát hoặc chủ động gây sẩy thai: do nội tiết tố biến đổi có thể gây nên tình trạng rối loạn hormone tuyến giáp.
• Virus, vi khuẩn: các vi sinh vật tấn công vào tuyến giáp gây nên phản ứng viêm. Viêm tuyến giáp do vi khuẩn, virus thường xảy ra trên bệnh nhân có cơ địa suy giảm miễn dịch,
• Hóa chất, phóng xạ: tác động trực tiếp vào tuyến giáp gây nên phản ứng viêm.
• Thuốc Amiodarone: Thuốc thường được dùng để duy trì nhịp tim ở người được điều trị chuyển nhịp.
• Thuốc Lithium: hay dùng ở nhóm bệnh nhân trầm cảm.
• Nhóm thuốc ức chế enzym Kinase như Sunitinib.
• Một số nhóm ức chế miễn dịch dùng trong điều trị ung thư da.[2]

3Phân loại viêm tuyến giáp

Dựa vào nguyên nhân có thể phân loại các bệnh viêm tuyến giáp thường gặp thành các loại sau:

• Viêm tuyến giáp Hashimoto: đây là bệnh do phản ứng tự miễn dịch. Bệnh này thường gặp nhất trong các loại gây viêm tuyến giáp.
• Viêm tuyến giáp thầm lặng: do hiện tượng tự miễn dịch do các kháng thể kháng giáp gây ra.
• Viêm tuyến giáp sau sinh: do rối loạn nội tiết sau sinh có thể hình thành các kháng thể kháng giáp tấn công các tế bào tuyến giáp.
• Viêm tuyến giáp do phóng xạ: tia phóng xạ được sử dụng khi điều trị vùng đầu, mặt, cổ hoặc iot phóng xạ điều trị cường giáp có thể gây tổn thương tuyến giáp.
• Viêm tuyến giáp bán cấp: do virus gây ra thường xảy ra trước một nhiễm trùng đường hô hấp trên.
• Viêm tuyến giáp cấp tính: vi sinh vật gây bệnh tấn công tuyến giáp gây nên các triệu chứng đột ngột.
• Viêm tuyến giáp do thuốc: tuyến giáp bị nhiễm độc bởi một số loại thuốc gây viêm.
• Viêm tuyến giáp Riedel: hiếm gặp do sự hình thành viêm mãn tính gây xơ hóa tuyến giáp.

4Dấu hiệu của viêm tuyến giáp

Triệu chứng của viêm tuyến giáp phụ thuộc vào nguyên nhân và giai đoạn của bệnh. Đa số viêm tuyến giáp sẽ xuất hiện tình trạng nhiễm độc giáp, sau đó dẫn đến suy giáp.

Triệu chứng nhiễm độc giáp: kéo dài từ 1 đến 3 tháng khiến cho tuyến giáp bị tổn thương gây nên tình trạng xuất hiện quá mức hormone giáp gây hiện tượng cường giáp.

Các triệu chứng nhiễm độc giáp bao gồm: nhịp tim nhanh trên 100 lần/phút, hồi hộp đánh trống ngực, lo âu vô cớ, khó ngủ, tăng tiết mồ hôi, run tay.

Khi tuyến giáp bị tổn thương quá lâu, các tế bào giáp không thể tăng tiết hormone sẽ dẫn tới tình trạng suy giáp.

Các triệu chứng suy giáp bao gồm: luôn trong trạng thái mệt mỏi, ủ rũ, tăng cân không rõ nguyên nhân, táo bón, da khô, giảm khả năng tập trung.

Các triệu chứng cường giáp xuất hiện trong giai đoạn đầu của viêm tuyến giáp

5Biến chứng của viêm tuyến giáp

Một số biến chứng có thể gặp do viêm tuyến giáp là:

• Hôn mê: do suy giáp nặng dẫn tới hạ thân nhiệt, hạ natri máu, nhịp tim chậm dưới 60 lần/phút. Tình trạng hay xảy ra ở người cao tuổi.
• Cơn bão giáp: tình trạng tuyến giáp hoạt động quá mức hoặc tuyến giáp tổn thương nhiều - phóng thích một lượng nội tiết tố quá nhiều khiến cho nhịp tim nhanh trên 100 lần/phút, sốt cao, rối loạn tâm thần. Nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn tới tử vong.
• Nhiễm khuẩn: viêm tuyến giáp do căn nguyên vi sinh vật có thể gây áp xe tuyến giáp, nặng hơn có thể dẫn tới nhiễm khuẩn huyết và tử vong.
• Phát triển thành khối u: viêm tuyến giáp kéo dài có thể dẫn tới u lympho hoặc ung thư tuyến giáp.[3]

Viêm tuyến giáp có thể phát triển thành khối u

6Cách chẩn đoán viêm tuyến giáp

Thăm khám lâm sàng

Bác sĩ sẽ đặt những câu hỏi liên quan đến bất thường trong cơ thể như nhịp tim, nhịp thở, đổ mồ hôi, giấc ngủ, tiêu hóa, run tay chân hay không.

Sau đó, bác sĩ tiến hành thăm khám các dấu hiệu như tuyến giáp có tổ hay sưng không, kiểm tra các đặc điểm toàn thân để định hướng chẩn đoán bệnh tuyến giáp.

Xét nghiệm

Khi nghi ngờ bệnh tuyến giáp, người bệnh có thể được yêu cầu thực hiện một số xét nghiệm như:

• Xét nghiệm chức năng tuyến giáp: fT3, fT4 và TSH (hormone tuyến yên kích thích tuyến giáp).
• Siêu âm tuyến giáp: đánh giá cấu trúc tuyến giáp xem có phát hiện ra những nốt nhỏ bất thường hay không.
• Xét nghiệm kháng thể kháng tuyến giáp: nhằm phát hiện xem có kháng thể kháng giáp (TPO) hoặc kháng thể kích thích tuyến giáp (TRAb) hay không.

Siêu âm tuyến giáp để đánh giá cấu trúc tuyến giáp

7Khi nào cần gặp bác sĩ

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Do tuyến giáp có tác dụng hầu hết các cơ quan trong cơ thể nên các triệu chứng thường không điển hình.

Chính vì vậy khi phát hiện tình trạng mệt mỏi kéo dài, nhịp tim thay đổi bất thường, tăng thân nhiệt hoặc rối loạn tiêu hóa nên đến các cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám.

Khi xuất hiện tình trạng nhịp tim nhanh, sốt cao, rối loạn tâm thần hoặc nhịp tim rất chậm dưới 60 lần/phút, hôn mê, người bệnh nên đến ngay các cơ sở y tế để được điều trị kịp thời.

Nơi khám chữa viêm tuyến giáp

Khi có bất kỳ dấu hiệu nào của viêm tuyến giáp, bạn nên đến các cơ sở chuyên khoa Nội tiết hoặc các bệnh viện đa khoa tại nơi cư trú để được thăm khám và điều trị.

Ngoài ra, bạn có thể tham khảo một số bệnh viện đa khoa uy tín có thể tham khảo như:

• Tại Thành phố Hồ Chí Minh: Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM, Bệnh viện Gia An 115, Bệnh viện Nhân dân 115,...
• Tại Hà Nội: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Nội tiết Trung ương, Bệnh viện Lão khoa Trung ương, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội,...

8Các liệu pháp điều trị viêm tuyến giáp

Điều trị nhiễm độc giáp: sử dụng chẹn beta giao cảm để giảm tình trạng hồi hộp đánh trống ngực và run.

• Điều trị suy giáp: bổ sung hormone giáp cho cơ thể. Tùy vào nguyên nhân gây ra bác sĩ sẽ cân nhắc thời gian thích hợp.
• Kháng sinh: nếu nguyên nhân là do vi khuẩn tấn công vào tuyến giáp thì phải sử dụng kháng sinh.
• Giảm đau bằng thuốc giảm đau không steroid như ibuprofen, celecoxib...
• Nếu gặp tình trạng viêm tuyến giáp mạn tính Riedel thì có thể phẫu thuật khi tình trạng viêm nhiễm xơ hóa làm ảnh hưởng các cấu trúc lân cận vùng cổ.
• Nếu nguyên nhân do thuốc thì phải tiến hành thay thế bằng các loại thuốc khác.

9Biện pháp phòng ngừa viêm tuyến giáp

Đa số các trường hợp viêm tuyến giáp không thể phòng ngừa được. bạn có thể thực hiện những gợi ý sau để giảm phần nào những hậu quả do các thủ thuật mang lại để tránh tình trạng viêm tuyến giáp.

• Khi phải thực hiện những can thiệp vùng đầu mặt cổ, người bệnh nên tuân theo chỉ định của bác sĩ, theo dõi sát sao các dấu hiệu bệnh để điều trị ngay khi có triệu chứng.
• Khi sử dụng bất kỳ thuốc nào có tác dụng phụ gây viêm tuyến giáp, bạn cũng nên hỏi bác sĩ để cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ.

Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn các kiến thức về viêm tuyến giáp, đặc biệt là một số dấu hiệu để nhận biết tình trạng này. Nếu thấy bài viết hay, hãy chia sẻ cho người thân và bạn bè nhé!