Hội chứng chùm đuôi ngựa: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Hội chứng chùm đuôi ngựa không chỉ gây đau lưng dữ dội mà còn ẩn chứa nhiều biến chứng nếu không được can thiệp kịp thời, như tình trạng tê liệt, khó kiểm soát đại tiểu tiện và các vấn đề liên quan đến chức năng sinh dục. Cùng tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hội chứng chùm đuôi ngựa qua bài viết dưới đây nhé!

1Hội chứng chùm đuôi ngựa là gì?

Hội chứng chùm đuôi ngựa xảy ra khi phần cuối của tủy sống, gọi là chùm đuôi ngựa vì nó giống đuôi ngựa, gặp rối loạn.

Phần này chứa nhiều dây thần kinh giúp chúng ta cảm nhận và di chuyển chân cũng như điều khiển một số chức năng khác của các cơ quan ở vùng chậu.

Khi chùm đuôi ngựa gặp vấn đề sẽ gây ra hội chứng chùm đuôi ngựa dẫn đến đau lưng dưới và các dấu hiệu khác liên quan đến vùng chậu. [1]

Hội chứng chùm đuôi ngựa xảy ra khi các dây thần kinh ở phần cuối của tủy sống bị rối loạn

2Nguyên nhân

Hội chứng chùm đuôi ngựa có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân:

• Thoát vị đĩa đệm ở phần thắt lưng, thường do tai nạn hoặc áp lực lớn đè lên cột sống.
• Tổn thương hoặc khối u trên cột sống.
• Nhiễm trùng hoặc viêm ở cột sống.
• Hẹp ống sống ở khu vực thắt lưng.
• Chấn thương mạnh ở vùng lưng dưới như tai nạn giao thông hay té ngã.
• Dị tật bẩm sinh.
• Dị dạng mạch máu trong cột sống.
• Xuất huyết trong cột sống ở các vùng khác nhau.
• Biến chứng sau khi phẫu thuật ở cột sống thắt lưng.

Thoát vị đĩa đệm ở thắt lưng có thể gây ra hội chứng chùm đuôi ngựa

3Dấu hiệu của hội chứng chùm đuôi ngựa

Hội chứng chùm đuôi ngựa có những dấu hiệu đặc trưng sau:

• Bí tiểu: Bàng quang luôn đầy nước tiểu nhưng không hề có cảm giác muốn đi tiểu.
• Rối loạn đại tiểu tiện: Đôi khi, bệnh nhân có thể không tự kiểm soát được việc tiểu tiện hoặc đại tiện.
• Rối loạn cảm giác: Cảm giác giống như bị "gây tê", có thể xảy ra ở hậu môn, bộ phận sinh dục và vùng mông.
• Yếu hoặc liệt chi dưới: Tình trạng này có thể xuất hiện mà không có nguyên nhân rõ ràng và thường liên quan đến nhiều rễ thần kinh.
• Đau lưng hoặc chân: Cảm giác này có thể lan tỏa, giống như đau thần kinh tọa.
• Rối loạn chức năng sinh dục: Giảm ham muốn, rối loạn cương dương.

Đau lưng là một trong những dấu hiệu của hội chứng chùm đuôi ngựa

4Biến chứng nguy hiểm

Khi không được can thiệp kịp thời, hội chứng chùm đuôi ngựa có thể dẫn đến những biến chứng sau:

• Cơn đau kéo dài.
• Hai chân có thể trở nên tê liệt, mất cảm giác và mất phản xạ.
• Mất kiểm soát việc đại tiện và tiểu tiện.
• Các vấn đề về sức khỏe tình dục như giảm ham muốn hay rối loạn cương dương.

5Cách chẩn đoán

Hỏi tiền sử bệnh

Để chẩn đoán hội chứng chùm đuôi ngựa, bác sĩ thường dựa vào tiền sử bệnh, các triệu chứng, hoạt động và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân, kết hợp khám lâm sàng.

Qua đó, bác sĩ sẽ đánh giá khả năng cảm giác, sức mạnh, phản xạ, độ cân bằng, khả năng phối hợp và chuyển động của bệnh nhân.

Hình ảnh học

Để chẩn đoán hội chứng chùm đuôi ngựa, bác sĩ thường sử dụng các xét nghiệm sau:

• Chụp cộng hưởng từ MRI: Phương pháp này sử dụng từ trường và công nghệ máy tính để tạo ra hình ảnh ba chiều của các cấu trúc trong cơ thể. MRI có thể hiển thị tủy sống, rễ thần kinh và các khu vực lân cận.
• Chụp CT: Là quy trình chụp cắt lớp vi tính của ống sống, có thể cho thấy tủy sống hoặc hình ảnh của thoát vị đĩa đệm, gai xương, hoặc khối u.
• Xét nghiệm máu: Được thực hiện cho những bệnh nhân có khả năng mắc hội chứng chùm đuôi ngựa do nhiễm trùng hoặc các tình trạng viêm kéo dài.

6Khi nào cần gặp bác sĩ?

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Tất cả các dấu hiệu của hội chứng chùm đuôi ngựa đều là dấu hiệu cảnh báo và cần được chú ý. Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu nào trong số này, hãy nên đi gặp bác sĩ ngay lập tức:

• Đau lưng dưới kéo dài, ảnh hưởng đến các hoạt động hằng ngày và sinh hoạt.
• Có vấn đề bất thường về đường tiểu: bí tiểu, tiểu không tự chủ.
• Có vấn đề bất thường về ruột.
• Có vấn đề nghiêm trọng hoặc tiến triển ở các chi dưới, chẳng hạn như mất cảm giác hay yếu liệt 2 chân. [2]

Hãy đi gặp bác sĩ nếu bạn bị mất cảm giác bất thường ở chi dưới

Nơi khám chữa hội chứng đuôi ngựa

Hãy đến các cơ sở y tế gần nhất hoặc các bệnh viện đa khoa tại địa phương để được thăm khám kịp thời.

Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đang tiếc xảy ra:

• Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Nhân dân 115, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM.
• Hà Nội: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, Bệnh viện Việt Đức.

7Các phương pháp chữa hội chứng đuôi ngựa

Nếu bạn bị hội chứng chùm đuôi ngựa, việc điều trị nhanh chóng là vô cùng quan trọng để giảm thiểu tác động đến các dây thần kinh.

• Phẫu thuật: Thực hiện khi có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa có thể giúp ngăn chặn những biến chứng nghiêm trọng như tê liệt chân, mất khả năng kiểm soát bàng quang và ruột hay những vấn đề về ham muốn. Phẫu thuật nên được bắt đầu trong vòng 48 giờ sau khi các dấu hiệu đầu tiên xuất hiện.
• Sử dụng thuốc: Tùy vào nguyên nhân gây ra hội chứng chùm đuôi ngựa, việc dùng thuốc kháng viêm, thuốc giảm đau có thể được xem xét để giảm viêm và sưng. Nếu nguyên nhân là do nhiễm trùng, bạn cũng sẽ được chỉ định dùng thuốc kháng sinh.
• Hóa hoặc xạ trị: Trong trường hợp khối u là nguyên nhân gây ra hội chứng chùm đuôi ngựa, xạ trị hoặc hóa trị có thể được cân nhắc sau khi phẫu thuật. [3]

Phẫu thuật sớm có thể giúp ngăn chặn những biến chứng nghiêm trọng của hội chứng chùm đuôi ngựa

8Biện pháp phòng ngừa

• Lưu ý tư thế ngồi, tránh ngồi liên tục trong thời gian dài.
• Khi nâng vác đồ nặng, sử dụng đúng kỹ thuật và tránh dùng quá nhiều lực vào vùng thắt lưng.
• Khi tham gia các hoạt động như thể dục, thể thao hay giao thông, luôn tuân thủ biện pháp an toàn để hạn chế tai nạn và chấn thương vùng cột sống.
• Hạn chế cúi người và đột ngột đứng dậy, điều này có thể gây tổn thương đến đĩa đệm.
• Giữ cân nặng ổn định, tránh tình trạng béo phì.
• Nên ăn nhiều thực phẩm giàu canxi, vitamin D và chất chống oxy hóa giúp củng cố sức khỏe cho xương và khớp, đồng thời giảm nguy cơ bị thoát vị đĩa đệm.

Bổ sung nhiều rau củ quả giúp củng cố sức khỏe cho xương và khớp, đồng thời giảm nguy cơ bị thoát vị đĩa đệm

Hội chứng chùm đuôi ngựa không chỉ là một tình trạng y tế khẩn cấp mà còn có thể gây ra các hậu quả nghiêm trọng, thậm chí vĩnh viễn nếu không được can thiệp kịp thời. Nếu cảm thấy bài viết bổ ích, hãy chia sẻ cho bạn bè và người thân để cùng nhau hiểu rõ hơn về hội chứng chùm đuôi ngựa nhé!