Nấm thanh quản là tình trạng nhiễm trùng do các loại nấm phát triển ở vùng thanh quản, đặc biệt là trên các dây thanh âm. Người bệnh bị nấm thanh quản có thể gặp những triệu chứng như khàn giọng, ngứa họng, khó nuốt và khó thở. Cùng tìm hiểu rõ hơn về nguyên nhân, triệu chứng và cách khắc phục nấm thanh quản thông qua bài viết dưới đây.
1Nấm thanh quản là gì?
Thanh quản là một bộ phận của cơ quan hô hấp nằm ở phía trước cổ, ngay phía trên khí quản. Thanh quản có vai trò quan trọng trong quá trình hô hấp, bảo vệ đường hô hấp dưới và đặc biệt là tạo ra âm thanh khi nói.
Nấm thanh quản là một tình trạng viêm thanh quản đặc hiệu do các vi nấm gây ra. Có 4 loại nấm thường gây bệnh ở thanh quản là Aspergillus, Candida, Histoplasma và Blastomyces. Ở Việt Nam, do phân bố về địa lý nên Aspergillus và Candida là hai loại nấm gây bệnh thường gặp nhất.
Thanh quản là bộ phận nằm ở phía trước cổ và ngay phía trên khí quản.
2Nguyên nhân nấm thanh quản
Thông thường các loại nấm gây bệnh nấm thanh quản như Aspergillus, Candida, Histoplasma và Blastomyces có trong môi trường không khí, do đó chúng ta có thể hít vào miệng họng nhưng không mắc bệnh.
Tuy nhiên, những loại nấm này sẽ phát triển nhanh chóng và gây bệnh nấm thanh quản khi gặp những điều kiện thuận lợi như sau:
- Các yếu tố về môi trường như mất cân bằng sinh thái, chuyển dịch vùng khí hậu, ô nhiễm môi trường, thiên tai, lụt lội.
- Các yếu tố làm suy giảm sức đề kháng của con người như điều trị hoá chất, tia xạ, kháng sinh phổ rộng, corticoid, đặc biệt bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch mắc phải (HIV/AIDS), cấy ghép phủ tạng phải dùng thuốc ức chế miễn dịch, các bệnh do rối loạn nội tiết như tiểu đường, suy tuyến giáp.
Bệnh nhân sau điều trị hóa chất có nguy cơ bị nấm thanh quản
3Triệu chứng nấm thanh quản
Các triệu chứng của viêm thanh quản do nấm thường nghèo nàn và không đặc hiệu nên dễ nhầm với các bệnh lý khác của thanh quản.
Một số triệu chứng người bệnh nấm thanh quản có thể gặp phải bao gồm:
- Khàn tiếng: Đây là triệu chứng dễ nhận biết và quan trọng nhất. Khàn tiếng bắt đầu từ nhẹ tăng dần đến mất tiếng, khi phát âm chỉ nghe thấy thều thào, nghe không rõ âm sắc.
- Ho: Thường ho thành từng cơn dài do ngứa họng, ho khan ít khi ho có đờm, ho cũng tăng lên theo thời gian bị bệnh.
- Ngứa họng: Thường có cảm giác ngứa sâu trong họng làm cho bệnh nhân ho và cảm giác khó chịu.
- Khó thở thanh quản: Màng giả dày, xốp lan rộng ở thanh quản, kèm theo hiện tượng viêm sung huyết và phù nề làm cho khẩu kính thanh quản bị hẹp lại, gây cản trở hô hấp.
Khàn giọng là một trong những triệu chứng của nấm thanh quản
4Biến chứng nguy hiểm
Nấm thanh quản nếu được phát hiện sớm, điều trị đúng phác đồ có thể khỏi hoàn toàn, không để lại di chứng và không tái phát.
Ngược lại, trong trường hợp phát hiện bệnh nấm thanh quản muộn hoặc không được điều trị, nấm có thể lan xuống phế quản, phổi hoặc lan lên họng, gây tử vong.
Bên cạnh đó, những trường hợp kết quả mô bệnh học có hiện tượng loạn sản tế bào, cần có sự theo dõi định kỳ để phát hiện sớm ung thư thanh quản.
Nấm thanh quản nếu không được điều trị có thể lan xuống phế quản và phổi
5Cách chẩn đoán nấm thanh quản
Lâm sàng
Nấm thanh quản thường gây bệnh khi gặp điều kiện thuận lợi như hệ miễn dịch suy yếu hoặc có sự thay đổi trong môi trường. Vì vậy, để chẩn đoán nấm thanh quản bác sĩ cần khai thác một số đặc điểm dịch tễ lâm sàng như sau:
- Tuổi lao động.
- Nghề nghiệp có tỷ lệ mắc bệnh cao nhất là làm ruộng.
- Tỷ lệ mắc bệnh cao ở cuối mùa hạ và đầu mùa thu.
- Các yếu tố có liên quan rõ rệt đến bệnh là sử dụng kháng sinh, corticoid hoặc sau khi bị cảm cúm.
Bên cạnh đó, chẩn đoán nấm thanh quản sẽ dựa trên một số triệu chứng sau:
Người bệnh nấm thanh quản có thể gặp triệu chứng khó nuốt
Cận lâm sàng
Để chẩn đoán xác định viêm thanh quản do nấm cần phải dựa vào một số xét nghiệm đặc hiệu sau:
Xét nghiệm vi nấm
- Soi trực tiếp: Đây là phương pháp cho kết quả nhanh nhưng độ chính xác chưa cao. Khi thấy nấm hoặc các tế bào nấm men nảy chồi cùng với các sợi nấm thì có thể xác định đó là nấm gây bệnh, nếu chỉ thấy bào tử nấm thì không kết luận đó là nấm gây bệnh.
- Nuôi cấy nấm: Đây được coi là xét nghiệm giúp xác định chính xác loại nấm gây bệnh và lựa chọn thuốc điều trị phù hợp.
Xét nghiệm mô bệnh học
Xét nghiệm mô bệnh học vừa có giá trị chẩn đoán xác định bệnh, vừa giúp chẩn đoán phân biệt với các bệnh lý khác của thanh quản như lao hoặc ung thư thanh quản. Vì vậy không nên thực hiện xét nghiệm này riêng rẽ mà phải kết hợp với các xét nghiệm vi nấm.
Khi thấy có tổn thương loạn sản tế bào cần có kế hoạch theo dõi lâu dài để phát hiện sớm ung thư thanh quản.
Nuôi cấy nấm sẽ giúp chẩn đoán chính xác loại nấm gây bệnh
6Khi nào cần gặp bác sĩ?
Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ
Các triệu chứng của nấm thanh quản thường nghèo nàn và không đặc hiệu nên dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác của thanh quản. Do đó, bạn cần tìm kiếm sự giúp đỡ của bác sĩ khi xuất hiện các triệu chứng sau:
- Khàn tiếng.
- Ho kéo dài.
- Ngứa họng.
- Khó nuốt.
- Khó thở.
Khi xuất hiện triệu chứng khó thở bạn nên gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị
Nơi khám chữa nấm thanh quản
Nếu gặp các dấu hiệu như trên, bạn có thể đến ngay các cơ sở y tế gần nhất, các bệnh viện chuyên khoa Tai mũi họng. Hoặc bất kỳ bệnh viện đa khoa nào tại địa phương để được thăm khám kịp thời.
Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:
- Tại Tp. Hồ Chí Minh: bệnh viện Tai Mũi Họng, bệnh viện Chợ Rẫy, bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM.
- Tại Hà Nội: bệnh viện Tai Mũi Họng Trung Ương, bệnh viện Bạch Mai, bệnh viện Đại học Y Hà Nội.
7Các phương pháp điều trị nấm thanh quản
Điều trị tại chỗ
Người bệnh nấm thanh quản cần được bóc tách và gỡ bỏ màng giả ở thanh quản để loại trừ nhanh tác nhân gây bệnh nhằm giảm liều thuốc, thời gian điều trị và phục hồi nhanh khả năng phát âm.
Bên cạnh đó, có thể chấm thuốc kháng sinh kháng nấm tại chỗ. Tuy nhiên, thao tác này thường khó thực hiện trên các bệnh nhân có phản xạ thanh quản nhiều.
Điều trị toàn thân
Sử dụng kháng sinh kháng nấm đường uống có hiệu quả đối với những trường hợp nấm thanh quản đơn thuần.
Đối với viêm thanh quản do Aspergillus: Dùng Itraconazole 200mg/ngày, thời gian trung bình 2-6 tuần. Kiểm tra tiến triển bệnh hàng tuần để quyết định thời gian điều trị.
Đối với viêm thanh quản do Candida: Có thể dùng Itraconazole đường uống như điều trị nấm Aspergillus. Cũng có thể dùng Fluconazol 150mg (viên) trong 2 ngày đầu, một viên 150mg cho các tuần tiếp theo, với thời gian điều trị trung bình 2-4 tuần.
Nên xét nghiệm men gan sau mỗi 2 tuần điều trị, nếu men gan tăng thì cần dùng thêm thuốc fortec hoặc eganin. Nếu men gan tăng cao thì phải ngừng thuốc kháng sinh chống nấm, hội chẩn với chuyên gia tiêu hóa để điều trị tiếp.
Sử dụng kháng sinh kháng nấm sẽ giúp điều trị nấm thanh quản
8Biện pháp phòng ngừa nấm thanh quản
Một số biện pháp giúp bạn phòng ngừa nấm thanh quản hiệu quả bao gồm:
- Tránh lạm dụng thuốc kháng sinh và corticoid.
- Thực hiện vệ sinh môi trường sống và môi trường làm việc.
- Hạn chế hút thuốc lá và tiêu thụ rượu bia.
- Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh.
- Thường xuyên tập thể dục, giúp nâng cao sức đề kháng và bảo vệ cơ thể khỏi nguy cơ mắc bệnh.
Nên hạn chế hút thuốc lá để phòng ngừa nấm thanh quản
Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những kiến thức liên quan đến bệnh nấm thanh quản. Nếu thấy bài viết hay và hữu ích, hãy chia sẻ cho người thân và bạn bè nhé!
