Suy buồng trứng sớm: Dấu hiệu, nguyên nhân và cách điều trị

Suy buồng trứng sớm là một bệnh lý phụ khoa hiếm gặp. Chức năng buồng trứng giảm gây ra tình trạng mất kinh sớm và vô sinh ở phụ nữ trẻ tuổi. Hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn về các dấu hiệu, nguyên nhân và cách điều trị suy buồng trứng sớm qua bài viết dưới đây nhé!

1Suy buồng trứng sớm là gì?

Suy buồng trứng sớm hay còn gọi là suy buồng trứng nguyên phát (POI) xảy ra khi buồng trứng của người phụ nữ bị suy giảm chứng năng trước 40 tuổi.[1]

Suy giảm buồng trứng có thể xuất hiện một cách đột ngột hoặc từ từ sau một thời gian dài kinh nguyệt không đều.

Cần phân biệt suy buồng trứng sớm và mãn kinh sớm, vì khi mãn kinh sớm thì kinh nguyệt sẽ dừng trước tuổi 40, trong khi đó người bị suy buồng trứng sớm thỉnh thoảng vẫn có kinh nguyệt và còn cơ hội thụ thai (5 - 10% trường hợp suy buồng trứng sớm có khả năng mang thai tự nhiên).[2]

Suy buồng trứng sớm xảy ra khi buồng trứng suy giảm chứng năng trước 40 tuổi

2Nguyên nhân gây suy buồng trứng sớm

Hầu hết các trường hợp suy buồng trứng sớm đều chưa thể xác định được nguyên nhân. Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy POI có liên quan đến các bất thường của nang trứng.

Nang trứng là túi nhỏ chứa đựng trứng để giúp trứng phát triển và trưởng thành. Nang trứng ngừng hoạt động hoặc hoạt động bất thường cũng có thể gây ra POI.

Ngoài ra, còn có một số nguyên nhân gây ra suy buồng trứng sớm khác:

• Rối loạn di truyền như hội chứng Fragile X và hội chứng Turner.
• Số lượng nang trứng ít.
• Các bệnh tự miễn, bao gồm viêm tuyến giáp và bệnh Addison.
• Hóa trị hoặc xạ trị.
• Rối loạn chuyển hóa.
• Các chất độc như khói thuốc lá, hóa chất và thuốc trừ sâu.[1]

Suy buồng trứng sớm có liên quan đến các bất thường của nang trứng

3Ai có nguy cơ bị suy buồng trứng sớm?

Một số yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng mắc bệnh suy buồng trứng sớm ở phụ nữ:

• Tiền sử gia đình: người có mẹ hoặc chị gái mắc bệnh POI có nhiều khả năng mắc bệnh này hơn.
• Yếu tố di truyền: sự biến đổi về gen hoặc nhiễm sắc thể như hội chứng Fragile X, hội chứng Turner khiến phụ nữ có nguy cơ mắc POI cao hơn.
• Các bệnh lý: chẳng hạn như bệnh tự miễn và nhiễm virus.
• Các phương pháp điều trị ung thư như hóa trị hoặc xạ trị.
• Độ tuổi: bệnh POI phổ biến hơn ở độ tuổi 35 - 40.[1]
• Phẫu thuật buồng trứng: những người từng can thiệp phẫu thuật tại buồng trứng có nguy cơ cao mắc POI.[3]

Người có mẹ hoặc chị gái mắc bệnh POI có nhiều khả năng mắc bệnh này hơn

4Dấu hiệu suy buồng trứng sớm

Những người bị suy buồng trứng sớm thường không nhận ra các dấu hiệu của bệnh. Đa số người bệnh đi khám bác sĩ vì gặp khó khăn khi mong muốn có thai.

Triệu chứng phổ biến nhất của suy buồng trứng sớm là mất kinh hoặc kinh nguyệt không đều. Ngoài ra, còn một số dấu hiệu POI khác gần giống như triệu chứng của mãn kinh bao gồm:

• Nóng bừng.
• Đổ mồ hôi đêm.
• Lo lắng, trầm cảm hoặc thay đổi tâm trạng.
• Giảm tập trung hoặc giảm trí nhớ.
• Giảm ham muốn tình dục.
• Khó ngủ.
• Khô âm đạo, gây ra đau khi quan hệ tình dục.[4]

Triệu chứng của suy buồng trứng sớm là mất kinh hoặc kinh nguyệt không đều

5Biến chứng của suy buồng trứng sớm

Hiếm muộn, vô sinh

Vô sinh xảy ra ở những người bị suy buồng trứng sớm có biểu hiện mất kinh hoàn toàn vì nguồn cung cấp trứng của cơ thể cạn kiệt.

Trong một số trường hợp hiếm gặp, phụ nữ suy buồng trứng sớm có kinh nguyệt nhưng không đều thì vẫn có cơ hội thụ thai, tuy nhiên tỷ lệ này rất thấp.[3]

Suy buồng trứng sớm thường dẫn đến vô sinh, hiếm muộn

Loãng xương

Khi buồng trứng suy giảm chức năng, lượng hormone estrogen trong cơ thể sẽ hạ xuống thấp. Vì hormone estrogen giúp xương chắc khỏe nên khi thiếu estrogen sẽ dẫn đến tình trạng loãng xương, xương trở nên yếu, giòn và dễ gãy hơn.[3]

Khi thiếu estrogen do suy buồng trứng sớm sẽ dẫn đến tình trạng loãng xương

Stress và trầm cảm

Cũng liên quan đến tình trạng nồng độ estrogen thấp do suy chức năng buồng trứng, một số người trở nên trầm cảm hoặc lo lắng quá mức. Rối loạn tâm lý này cũng có thể là hậu quả của áp lực không thể sinh con.[3]

Trầm cảm có thể là hậu quả của áp lực không thể sinh con do suy buồng trứng sớm

Ảnh hưởng tim mạch

Hormone estrogen cũng có vai trò trong điều hòa các chất béo như cholesterol trong máu. Khi thiếu hụt estrogen dễ dẫn đến tình trạng xơ vữa động mạch.

Hơn nữa, estrogen có liên quan chặt chẽ với nồng độ fibrinogen - chất tham gia quá trình đông máu. Nguy cơ hình thành cục máu đông gây tắc mạch cao khi thiếu hụt estrogen. Từ đó có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim, tai biến, đột quỵ.

Suy buồng trứng sớm làm tăng nguy mức mắc bệnh tim mạch

6Cách chẩn đoán suy buồng trứng sớm

Khám lâm sàng

Các bác sĩ có thể nghi ngờ người bệnh bị suy buồng trứng sớm nếu người bệnh mất kinh hoặc kinh nguyệt không đều, khó có thai ở độ tuổi trước 40. Ngoài ra, bác sĩ sẽ khai thác thêm các triệu chứng khác của POI như nóng bừng, ra mồ hôi đêm, lo lắng.

Bác sĩ có thể đề nghị người bệnh thử thai để loại trừ khả năng mất kinh do có thai mà người bệnh không biết. Nếu thử thai âm tính, bác sĩ sẽ cho người bệnh tiến hành một số xét nghiệm khác.

Thử thai để loại trừ khả năng có thai trước khi chẩn đoán suy buồng trứng sớm

Xét nghiệm máu

• Đo nồng độ hormone: bao gồm hormone kích thích nang trứng (FSH), một loại estrogen gọi là estradiol và hormone kích thích sản xuất sữa mẹ (prolactin).
• Xét nghiệm Karyotype: phân tích karyotype để tìm những thay đổi bất thường trong nhiễm sắc thể.[3]

Xét nghiệm Karyotype và nồng độ hormone giúp chẩn đoán suy buồng trứng sớm

7Khi nào cần gặp bác sĩ?

Dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Một số phụ nữ trẻ có thể gặp tình trạng rối loạn kinh nguyệt và sẽ trở lại bình thường sau vài tháng. Tuy nhiên, nếu kinh nguyệt không đều và mất kinh kéo dài thì cần được các bác sĩ thăm khám để chẩn đoán và điều trị.

Kinh nguyệt không đều và mất kinh kéo dài thì cần được các bác sĩ thăm khám

Nơi khám bệnh

Nếu gặp các dấu hiệu như trên, bạn có thể đến ngay các cơ sở y tế gần nhất, các bệnh viện chuyên khoa Sản phụ khoa. Hoặc bất kỳ bệnh viện đa khoa nào tại địa phương để được thăm khám kịp thời.

Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:

• Tại TP. HCM: Bệnh viện Từ Dũ, Bệnh viện Đại học Y Dược TP. HCM, Bệnh viện Hùng Vương.
• Tại Hà Nội: Bệnh viện phụ sản Trung ương, Bệnh viện phụ sản Hà Nội, Khoa Phụ sản - Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện đại học Y Hà Nội.

8Cách điều trị suy buồng trứng sớm

Liệu pháp hormone

Liệu pháp bổ sung hormone có thể giúp ngăn ngừa tình trạng loãng xương và giảm các triệu chứng như bốc hỏa, ra mồ hôi về đêm, lo lắng, giảm ham muốn tình dục.

• Với những phụ nữ còn tử cung, cần bổ sung hormone progesterone kết hợp với estrogen để bảo vệ niêm mạc tử cung khỏi những thay đổi có thể dẫn đến ung thư.
• Với những phụ nữ đã phẫu thuật cắt tử cung thì chỉ cần bổ sung estrogen mà không cần kết hợp thêm progesterone.

Bổ sung hormone có thể giúp kinh nguyệt trở lại nhưng không thể khôi phục chức năng buồng trứng.

Tùy thuộc vào sức khỏe và nhu cầu của từng người mà có thể quyết định thời gian ngừng bổ sung hormone. Thường nên ngừng sử dụng hormone ở khoảng 50 hoặc 51 tuổi - độ tuổi trung bình của thời kỳ mãn kinh tự nhiên.

Ở phụ nữ lớn tuổi, việc điều trị bằng estrogen cộng với progesterone lâu dài có liên quan đến nguy cơ mắc bệnh tim, mạch máu và ung thư vú. Vậy nên, cần cân nhắc khi sử dụng hormone kéo dài sau tuổi 50.[3]

Bổ sung Vitamin D và Canxi

Vitamin D và canxi là chìa khóa để ngăn ngừa loãng xương. Tuy nhiên, hai chất này thường không được cung cấp đủ chỉ qua chế độ ăn uống hoặc ánh nắng mặt trời.

Trước khi quyết định bổ sung vitamin D và canxi, người bệnh có thể được đề nghị đo mật độ xương để kiểm tra tình trạng chắc khỏe của xương.

• Đối với phụ nữ từ 19 - 50 tuổi: liều khuyên dùng là 1000mg canxi mỗi ngày thông qua chế độ ăn hoặc thực phẩm chức năng.
• Đối với phụ nữ từ 51 tuổi trở lên: liều khuyên dùng là 1200mg canxi mỗi ngày.

Hiện tại chưa có liều lượng vitamin D hàng ngày lý tưởng, tuy nhiên nên khởi đầu khoảng 800 - 1000 IU vitamin D mỗi ngày.

Nếu nồng độ vitamin D trong máu quá thấp, bác sĩ có thể kê liều lượng cao hơn tùy vào tình trạng.[3]

Bổ sung hormone giúp ngăn ngừa loãng xương và giảm các triệu chứng

Giải quyết tình trạng hiếm muộn, vô sinh

Chưa có một phương pháp điều trị nào được chứng minh là có thể khôi phục khả năng sinh sản của phụ nữ bị suy buồng trứng sớm. Trong trường hợp này, người bệnh có thể thảo luận với bác sĩ để thực hiện phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm.

Trứng của người hiến tặng sẽ thụ tinh với tinh trùng tạo thành phôi, sau đó phôi sẽ được chuyển vào tử cung của người mẹ để tiếp tục phát triển.[3]

Thụ tinh ống nghiệm là giải pháp giúp người suy buồng trứng có con

9Biện pháp phòng ngừa

Hiện không có biện pháp để phòng ngừa bệnh suy buồng trứng sớm. Tuy nhiên, đối với những người có nguy cơ mắc POI cao có thể được tư vấn để thực hiện các biện pháp trữ đông trứng nếu mong muốn có con.

Người có nguy cơ mắc POI cao có thể thực hiện các biện pháp trữ đông trứng

Suy buồng trứng sớm là một bệnh lý không thể hồi phục, vì vậy nếu bạn có nguy cơ cao mắc POI thì hãy chủ động sử dụng các biện pháp hỗ trợ sinh sản sớm trước khi buồng trứng cạn kiệt. Chia sẻ bài viết này đến những người xung quanh nếu bạn thấy bài viết hữu ích nhé!