Đa nang buồng trứng kiêng ăn gì, nên ăn gì để nhanh khỏi?

Đa nang buồng trứng là một trong những hội chứng rối loạn nội tiết ở phụ nữ. Tuy nhiên, nếu có một chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt phù hợp có thể giúp kiểm soát tình trạng bệnh tiến triển nặng hơn. Hãy cùng tìm hiểu đa nang buồng trứng kiêng ăn gì để mang lại chế độ điều trị hiệu quả qua bài viết dưới đây nhé.

1Tổng quan về chế độ dinh dưỡng cho người đa nang buồng trứng

Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) là một vấn đề liên quan đến hormone ảnh hưởng đến 5-10% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản và vị thành niên. Hội chứng này được xác định bằng sự tồn tại của ít nhất 2 trong 3 tiêu chí sau:

• Cơ thể sản xuất ra quá mức lượng hormone androgen.
• Chu kỳ rụng trứng bất thường.
• Siêu âm phát hiện buồng trứng có nhiều nang.

Phụ nữ bị buồng trứng đa nang thường mất cân bằng nội tiết tố và xảy ra các vấn đề về trao đổi chất, ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể và ngoại hình. Buồng trứng đa nang cũng là một nguyên nhân dẫn đến vô sinh phổ biến ở nữ nhưng có thể điều trị được.[1]

Khi mắc hội chứng đa nang buồng trứng, phụ nữ thường có các triệu chứng như:[2]

• Kinh nguyệt bất thường (kéo dài hoặc tắc kinh thường xuyên).
• Nồng độ androgen cao có thể dẫn đến tình trạng lông mặt và lông cơ thể quá nhiều, mụn trứng cá.
• Buồng trứng đa nang.

Các triệu chứng này của đa nang buồng trứng thường nghiêm trọng hơn ở những người béo phì và có thể dẫn đến nhiều nguy cơ về sức khỏe nếu không được kiểm soát gồm:[2]

• Tiểu đường thai kỳ hoặc tăng huyết áp thai kỳ.
• Sảy thai hoặc sinh non.
• Bệnh tim.
• Cholesterol máu cao.
• Trầm cảm lo âu.
• Ung thư niêm mạc tử cung.

Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) là vấn đề liên quan đến hormone ở phụ nữ

2Dinh dưỡng ảnh hưởng thế nào đến tình trạng bệnh

Đa nang buồng trứng thường liên quan đến mức độ hormone bất thường trong cơ thể, đặc biệt là mức insulin cao trong tình trạng béo phì hoặc thừa cân. Điều này dẫn đến việc tăng sản xuất và hoạt động của các hormone khác như testosterone.

Do đó, việc xây dựng thực đơn cho người bị đa nang buồng trứng cần tuân thủ các nguyên tắc:[3]

• Không nên cố ăn quá nhiều nhưng vẫn đảm bảo đủ về số lượng và chất lượng.
• Hạn chế các loại chất béo, hàm lượng chất béo chỉ nên chiếm từ 20 - 30% tổng lượng calo tiêu thụ.
• Uống nhiều nước.
• Tránh xa những chất kích thích như rượu bia, đồ cay nóng, nhiều dầu mỡ.

Xây dựng chế độ dinh dưỡng là điều cần thiết giúp cải thiện tình trạng đa nang buồng trứng

3Bị đa nang buồng trứng nên ăn gì?

Thức ăn tự nhiên chưa qua chế biến

Thức ăn đã qua chế biến khi tiêu thụ có thể làm thay đổi và mất cân bằng nồng độ hormone trong cơ thể. Do đó, tiêu thụ thức ăn tự nhiên, chưa qua chế biến có thể giúp kiểm soát các hormone như insulin, cortisol, testosterone, progesterone, estrogen và tuyến giáp. Điều này giúp làm giảm các triệu chứng của hội chứng đa nang buồng trứng.

Tiêu thụ thức ăn tự nhiên, chưa qua chế biến giúp kiểm soát hormone, giảm các triệu chứng của PCOS

Đậu nành

Một nghiên cứu năm 2016 cho thấy sử dụng isoflavone đậu nành giúp cải thiện các dấu hiệu kháng insulin, tình trạng nội tiết tố, triglyceride và các dấu hiệu sinh học của stress oxy hóa ở phụ nữ mắc PCOS.[4]

Nghiên cứu khác năm 2007 cũng cho thấy bổ sung phytoestrogen từ đậu nành giúp cải thiện nồng độ cholesterol toàn phần, làm giảm cholesterol lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL).[5]

Isoflavone đậu nành giúp cải thiện các dấu hiệu kháng insulin và stress oxy hóa ở phụ nữ mắc PCOS

Vitamin

Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong quá trình sinh sản thông qua việc thay đổi độ nhạy cũng như tín hiệu hormone kích thích nang trứng và sản xuất progesterone ở người. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc bổ sung vitamin D cho phụ nữ mắc PCOS giúp cải thiện tình trạng kinh nguyệt đều đặn sau 3 tháng. Đồng thời cũng giúp cải thiện khả năng sinh sản và tỷ lệ mang thai trong quá trình hỗ trợ sinh sản.[6]

Vitamin B nói chung cũng là một trong những chất bổ sung tốt cho phụ nữ mắc hội chứng đa nang buồng trứng. Vitamin B6, vitamin B9 và vitamin B12 hỗ trợ cân bằng nội tiết tố bằng cách giảm viêm, phá vỡ axit amin homocysteine thường tăng cao ở phụ nữ bị PCOS. Hơn nữa, vitamin B12 và folate còn giúp chống lại tình trạng kháng insulin, vitamin B6 hỗ trợ điều hòa tâm trạng, mang lại cảm giác hạnh phúc và mãn nguyện.

Bổ sung vitamin D giúp cải thiện tình trạng kinh nguyệt cho phụ nữ mắc PCOS

Khoáng chất

Theo nghiên cứu gần đây, 70 - 95% những người béo phì được chẩn đoán mắc PCOS có tình trạng kháng insulin, trong khi 30 - 75% những người gầy mắc PCOS cũng bị kháng insulin. Hơn nữa, những bệnh nhân kháng insulin đều bị thiếu hụt magie.[7]

Vì vậy, hãy cân nhắc bổ sung magie thông qua các loại thực phẩm như rau bina, hạt điều, hạnh nhân, hạt bí ngô và ngũ cốc nguyên hạt,... khi có triệu chứng bị PCOS.

Ngoài ra, phụ nữ mắc PCOS còn có thể có xu hướng thiếu kẽm và nồng độ trong máu thấp hơn so với những người bình thường. Do đó, bổ sung kẽm có thể giúp tăng cường độ nhạy insulin, khả năng kiểm soát glucose và cải thiện các triệu chứng do đa nang buồng trứng như khả năng rụng trứng, chứng rậm lông, tâm trạng và hỗ trợ sức khỏe tuyến giáp.

Bổ sung magie thông qua thực phẩm hỗ trợ cải thiện các triệu chứng của đa nang buồng trứng

Chất xơ

Rau bina, cải xoăn, cải xanh và các loại rau lá xanh đậm có nhiều chất xơ có thể làm chậm tốc độ tiêu hóa, giúp kiểm soát lượng đường trong máu và giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2. Thêm vào đó, những loại thực phẩm này cũng có thể cải thiện tâm trạng thông qua tăng cường sản xuất serotonin, dopamine trong não và chống viêm - một tình trạng phổ biến ở những người mắc PCOS.

Các loại rau củ quả giàu chất chống oxy hóa như ớt chuông, khoai lang, rau lang, củ dền,... có thể giúp kiểm soát PCOS. Đặc biệt, các loại quả mọng như việt quất, dâu tây,... cũng là một nguồn chất chống oxy hóa mạnh mẽ giúp chống viêm và lành mạnh đối với những người mắc hội chứng buồng trứng đa nang.[8]

Chất xơ giúp làm chậm tốc độ tiêu hóa, kiểm soát đường huyết và tình trạng viêm ở những người mắc PCOS

Thực phẩm giàu chất béo tốt

Chất béo lành mạnh là nguồn axit béo thiết yếu giúp duy trì thành tế bào, cân bằng lượng đường trong máu và hormone trong cơ thể. Do đó, sự thiếu hụt chất béo tốt có thể là một yếu tố gây mất cân bằng hormone như PCOS.

Vì thế, những người mắc hội chứng đa nang buồng trứng có thể bổ sung chất béo có lợi từ các nguồn thực phẩm như cá hồi, cá thu, quả hạch, bơ, dầu oliu,…

Những người mắc hội chứng đa nang buồng trứng nên bổ sung chất béo lành mạnh từ thực phẩm

Thực phẩm chứa chất kháng viêm

Một chế độ ăn uống chứa thực phẩm kháng viêm như quả mọng, cá béo, rau lá xanh, dầu ô liu nguyên chất,... có thể giúp giảm thiểu các dấu hiệu liên quan đến PCOS như lượng đường trong máu cao, mất cân bằng nội tiết tố và nguy cơ tim mạch.

Nghiên cứu năm 2015 nhận thấy trọng lượng cơ thể giảm trung bình 7% và có cải thiện về các dấu hiệu viêm, mức huyết áp, chu kỳ kinh nguyệt và lượng đường trong máu ở những người mắc PCOS. Đồng thời, tỷ lệ mang thai cũng được báo cáo tăng 12% trong 12 tuần tham gia nghiên cứu.[9]

Chế độ ăn uống chứa thực phẩm kháng viêm giúp giảm thiểu các dấu hiệu liên quan đến PCOS

Probiotic

Đường ruột đóng một vai trò quan trọng trong việc kiểm soát chứng viêm, cân bằng nội tiết tố và thúc đẩy sức khỏe tổng thể. Do đó, bổ sung probiotic từ các thực phẩm như sữa chua, kim chi, nấm sữa kefir,... có thể tối ưu hóa sức khỏe đường ruột ở bệnh nhân PCOS. Từ đó, giúp giảm viêm, bình thường hóa chu kỳ kinh nguyệt, giảm mức androgen và cải thiện tình trạng kháng insulin.

Bổ sung probiotic giúp tối ưu hóa sức khỏe đường ruột ở bệnh nhân PCOS

Thực phẩm có GI thấp

Chỉ số đường huyết glycemic (GI) là một bảng xếp hạng của carbohydrate theo mức độ tăng dần lượng đường trong máu sau khi ăn. Khi cơ thể tiêu hóa thực phẩm có nguồn GI thấp không làm cho nồng độ insulin tăng cao hoặc nhanh như các thực phẩm khác, tốt cho những người mắc PCOS.

Bạn có thể tiêu thụ các thực phẩm có GI thấp như các loại ngũ cốc chưa qua chế biến, yến mạch, các loại đậu, quả hạch,...

Thực phẩm có GI thấp không làm tăng nồng độ insulin, tốt cho những người mắc PCOS

Thực phẩm giàu protein

Đối với phụ nữ mắc bệnh buồng trứng đa nang (PCOS), tăng lượng protein trong chế độ ăn có thể giúp kiểm soát cân nặng và ngăn ngừa biến chứng như tiền tiểu đường, tiểu đường loại 2,...

Hơn nữa, ngoài việc cung cấp calo cho cơ thể, xây dựng các khối xương, cơ, da và máu, protein còn giúp hỗ trợ tiêu hóa và trao đổi chất, đóng vai trò quan trọng cho quá trình tổng hợp hormone bị rối loạn trong PCOS gồm estrogen, testosterone và insulin.[10]

Protein đóng vai trò quan trọng cho quá trình tổng hợp hormone bị rối loạn trong PCOS

Thực phẩm bổ sung omega-3

Omega 3 có đặc tính chống viêm có thể giúp điều trị các tình trạng viêm và tự miễn. Một nghiên cứu năm 2018 cho thấy đối với những phụ nữ mắc PCOS, omega 3 có thể hữu ích trong việc chống lại tình trạng kháng insulin và điều trị nồng độ cholesterol toàn phần (TC) cao trong máu.[11]

Do đó, tiêu thụ thực phẩm chứa omega 3 như cá (đặc biệt là cá hồi, cá thu và cá trích), các loại hạt (quả óc chó, hạt lanh và hạt chia) và dầu thực vật (như dầu hạt cải, dầu hạt lanh và dầu óc chó),... rất tốt cho những người mắc hội chứng đa nang buồng trứng.

Omega 3 hữu ích trong việc chống lại tình trạng kháng insulin ở phụ nữ mắc đa nang buồng trứng

4Bị đa nang buồng trứng kiêng ăn gì để nhanh hết bệnh?

Carbohydrate tinh chế

Carbohydrate tinh chế từ các nguồn thực phẩm như bánh mì, gạo, mì ống,... thường được loại bỏ chất xơ và có thể tác động đến lượng đường trong máu. Do đó, tiêu thụ thực phẩm này thường xuyên có thể gây ra tình trạng viêm nhiễm và làm trầm trọng thêm tình trạng kháng insulin cũng như các triệu chứng của PCOS.

Tiêu thụ carbohydrate tinh chế gây ra tình trạng viêm, làm trầm trọng thêm các triệu chứng của PCOS

Đồ chiên xào, nhiều dầu mỡ

Đồ chiên xào, nhiều dầu mỡ thường chứa chất béo bão hòa hoặc hydro hóa những chất béo không lành mạnh. Từ đó khi tiêu thụ có thể làm tăng sản xuất estrogen khiến các triệu chứng PCOS trầm trọng hơn và tăng cân.[12]

Tiêu thụ đồ chiên xào, nhiều dầu mỡ làm tình trạng đa nang buồng trứng trầm trọng và tăng cân

Thịt qua chế biến

Thịt đã qua chế biến ướp muối, lên men, hun khói,... thường chứa nhiều chất bảo quản, muối và các chất không lành mạnh như chất béo chuyển hóa, chất tạo ngọt nhân tạo,... Điều này có thể dẫn đến sự gia tăng của cholesterol xấu và ảnh hưởng đến huyết áp khi tiêu thụ.

Không nên tiêu thụ thịt đã qua chế biến khi mắc hội chứng đa nang buồng trứng

Sữa

Tốt nhất những người mắc hội chứng đa nang buồng trứng hoặc có nồng độ testosterone, androgen trong cơ thể cao nên tránh các sản phẩm từ sữa. Lý do vì hầu hết các loại sữa tách kem có khả năng làm tăng nồng độ insulin và androgen, dẫn đến mất cân bằng hơn nữa trong cơ thể.[13]

Những người mắc hội chứng đa nang buồng trứng nên tránh các sản phẩm từ sữa

Chất béo không lành mạnh

Tiêu thụ chế độ ăn nhiều chất béo không lành mạnh có thể gây ra tình trạng kháng insulin. Từ đó dẫn đến tăng tổng hợp và giảm phân hủy chất béo.

Ngoài ra, đồ ăn nhiều chất béo không lành mạnh có thể có tác động tiêu cực đến số lượng và chất lượng nang trứng đang phát triển, khiến suy giảm khả năng sinh sản.[14]

Tiêu thụ chế độ ăn nhiều chất béo không lành mạnh có thể gây ra tình trạng kháng insulin

Thức uống có gas

Thức uống có gas như coca, pepsi, soda, sting,... thường chứa nhiều đường nên khi tiêu thụ có thể khiến lượng insulin trong cơ thể tăng đột biến. Do đó, những người mắc PCOS nên tránh nước có gas, nước trái cây có đường. Thay vào đó, bạn có thể lựa chọn nước tinh khiết, nước trái cây tươi không thêm đường và không chất tạo ngọt.

Những người mắc PCOS nên tránh nước có gas, nước trái cây có đường

Cà phê

Nồng độ cafein trong máu cao làm cho các triệu chứng PCOS trở nên tồi tệ hơn bằng cách tăng hormone gây căng thẳng cortisol, từ đó làm tăng insulin, ức chế sản xuất progesterone. Hơn nữa, tiêu thụ cà phê thường gây lợi tiểu khiến mất nhiều vitamin tan trong nước như B2, ​​B3, B5 và B6 có tác dụng kiểm soát cân nặng.[15]

Nồng độ cafein trong máu cao làm cho các triệu chứng PCOS trở nên tồi tệ

Rượu

Tiêu thụ rượu quá mức có thể làm giảm độ nhạy insulin, tăng bài tiết glucagon và các hormone khác. Từ đó gây rối loạn kiểm soát lượng đường trong máu.

Hơn nữa, uống nhiều rượu có thể ảnh hưởng đến yếu tố liên quan đến khả năng sinh sản như kinh nguyệt không đều, bất thường về rụng trứng và mãn kinh sớm, khiến cơ thể khó thụ thai hơn. Bên cạnh đó, uống rượu còn có thể làm tăng nồng độ estrogen trong cơ thể, mất cân bằng tỷ lệ giữa estrogen và progesterone. Điều này làm cho các triệu chứng của hội chứng đa nang buồng trứng trở nên tồi tệ hơn.

Ngoài ra, đa nang buồng trứng có liên quan đến tình trạng viêm toàn thân mức độ thấp. Những người mắc PCOS sau khi uống rượu có thể dẫn đến rối loạn vi khuẩn đường ruột hoặc phá vỡ sự cân bằng của hệ vi sinh đường ruột. Từ đó dẫn đến khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng kém, làm trầm trọng thêm tình trạng đầy hơi - một vấn đề phổ biến mà phụ nữ mắc PCOS thường gặp.

Uống rượu làm tăng nồng độ estrogen trong cơ thể, khiến các triệu chứng của PCOS trở nên tồi tệ hơn

Thịt đỏ

Mặc dù thịt đỏ có thể mang lại nhiều lợi ích cho cơ thể khi tiêu thụ nhưng loại thịt này được chứng minh gây ra phản ứng viêm, không tốt cho những người mắc hội chứng đa nang buồng trứng. Do đó, bạn hãy chọn cá hoặc thịt trắng và chỉ nên ăn thịt đỏ 2 - 3 lần/tuần.[16]

Thịt đỏ gây ra phản ứng viêm, không tốt cho những người mắc hội chứng đa nang buồng trứng

Thực phẩm nhiều đường

Bạn nên hạn chế tiêu thụ thực phẩm có đường để tránh làm lượng đường trong máu tăng. Từ đó có thể kiểm soát và hạn chế làm trầm trọng thêm các triệu chứng PCOS như mệt mỏi, đói liên tục, tăng cân và nhiều triệu chứng khác.[16]

Tiêu thụ thực phẩm nhiều đường làm trầm trọng thêm các triệu chứng PCOS

Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn đọc thêm những thông tin về đa nang buồng trứng và chế độ dinh dưỡng khi mắc hội chứng này. Hãy chia sẻ bài viết này đến mọi người nếu bạn thấy hữu ích nhé!