Tình trạng cholesterol cao có liên quan chặt chẽ đến các bệnh lý về tim mạch như xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim… Cùng tìm hiểu về chủ đề cholesterol cao qua bài viết dưới đây nhé!
1Cholesterol cao là gì?
Cholesterol là một dạng của chất béo tồn tại trong cơ thể do gan sản xuất. Chúng đóng vai trò quan trọng đối với việc hình thành màng tế bào, vitamin D và một số loại hormone.
Vì cholesterol không tan được trong nước nên để di chuyển trong máu, chúng được vận chuyển dưới dạng lipoprotein. Dựa vào thành phần cấu tạo của hợp chất này mà cholesterol được chia thành 2 nhóm chính:
- Lipoprotein trọng lượng phân tử thấp: hay LDL - cholesterol có thể gây rối loạn mỡ máu và hình thành ra các mảng xơ vữa trên thành mạch. Trong đa số trường hợp có thể hiểu nôm na là “cholesterol xấu".
- Lipoprotein trọng lượng phân tử cao: hay HDL - cholesterol có vai trò thu gom chất béo dư thừa trong cơ thể và đưa về gan để phân hủy. Có thể tạm hiểu là “cholesterol tốt".
Cholesterol cao là tình trạng trong máu có chứa quá nhiều LDL - cholesterol hay triglyceride. Người bệnh mắc cholesterol cao thường có nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch gây ảnh hưởng đến sức khỏe.[1], [2]
Cholesterol cao có thể dẫn đến tăng lắng đọng cholesterol ở thành mạch máu
2Nguyên nhân khiến cholesterol cao
Cholesterol trong máu cao có thể xảy ra do tác động của nhiều nguyên nhân khác nhau như yếu tố di truyền hoặc chế độ dinh dưỡng. Một số nguyên nhân thường gặp của bệnh cholesterol cao gồm:
Do di truyền
Tình trạng cholesterol cao có thể liên quan đến di truyền. Bệnh lý này xảy ra do một số lỗi trong hệ gen khiến cơ thể gặp khó khăn trong việc loại bỏ cholesterol xấu ra khỏi máu. Phần lớn bệnh nhân có cholesterol cao do di truyền thường có người thân cũng mắc bệnh lý này.[3]
Do lối sống
Lối sống không hợp lý là nguyên nhân chính gây ra tình trạng cholesterol cao ở nhiều bệnh nhân. Các yếu tố thường gặp gồm:[4]
- Chế độ ăn nhiều chất béo bão hòa như đồ ăn chiên rán, thực phẩm chế biến sẵn, mỡ heo, mỡ bò.
- Hút thuốc lá.
- Lạm dụng thức uống có cồn.
- Ít hoạt động thể chất.
- Căng thẳng kéo dài, suy giảm chất lượng giấc ngủ.
Ăn nhiều thực phẩm chiên rán có thể gây bệnh cholesterol máu cao
Bệnh lý
Ngoài nguyên nhân ăn uống và di truyền, một số bệnh lý gây mất cân bằng trao đổi chất trong cơ thể cũng có thể dẫn đến tình trạng cholesterol cao như:[5]
Bệnh thận mạn tính có thể là nguyên nhân gây cholesterol cao
3Biến chứng của cholesterol cao
Tăng cholesterol nói chung và tăng cholesterol xấu nói riêng ở người trẻ ít gây biến chứng nguy hiểm. Tuy nhiên, một số ít người trẻ tuổi và phần lớn người cao tuổi mắc cholesterol cao có thể gặp các biến chứng sau:
- Viêm tụy cấp: là một biến chứng cấp tính có nguy cơ tử vong, có nguy cơ mắc phải khi lượng triglyceride tăng cao hơn ngưỡng bình thường từ 4-6 lần.
- Đau ngực: Trên bệnh nhân lớn tuổi, nhiều yếu tố nguy cơ (hút thuốc lá, nam giới) do cholesterol tích tụ trong lòng mạch gây xơ vữa và hẹp lòng động mạch có thể dẫn đến đau tức ngực thành cơn hoặc nặng ngực.
- Đau tim: nếu mảng xơ vữa tại động mạch vành bị nứt vỡ có thể gây ra nhồi máu cơ tim cấp. Người bệnh có biểu hiện đau tim sau xương ức, đau lan lên vai và cánh tay hoặc rối loạn nhịp tim.
- Đột quỵ: khi mảng xơ vữa xuất hiện ở động mạch não hoặc di chuyển từ vùng khác lên gây bít tắc lòng mạch có thể dẫn đến nhồi máu não (một dạng của đột quỵ).[5]
Cholesterol cao nếu không được điều trị sớm có thể dẫn đến biến chứng đau ngực
4Nên khi kiểm tra cholesterol bao lâu một lần?
Nên khi kiểm tra cholesterol bao lâu một lần?
Cholesterol cao là bệnh lý không có dấu hiệu đặc trưng nên nhiều người thường không phát hiện sớm bệnh cho đến khi biến chứng đau tim, đột quỵ xảy ra. Vì thế mọi người nên đi kiểm tra cholesterol định kỳ để được điều trị bệnh kịp thời:
- Thăm khám lâm sàng: bác sĩ sẽ đánh giá các yếu tố nguy cơ dẫn đến cholesterol cao của người bệnh như chỉ số khối cơ thể BMI, thói quen ăn uống, tiền sử bệnh lý và các loại thuốc đang sử dụng.
- Xét nghiệm cholesterol trong máu: có giá trị cao trong chẩn đoán bệnh.[5]
Xét nghiệm máu giúp định lượng nồng độ cholesterol để chẩn đoán bệnh
Địa chỉ xét nghiệm cholesterol uy tín
Nếu gặp các dấu hiệu như trên, bạn có thể đến ngay các cơ sở y tế gần nhất, các bệnh viện chuyên khoa Nội. Hoặc bất kỳ bệnh viện đa khoa nào tại địa phương để được thăm khám kịp thời.
Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:
- Tại Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Nhân dân 115, Bệnh viện Thống Nhất.
- Tại Hà Nội: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Quân đội Trung ương 108, Bệnh viện E Trung ương.
5Cách chẩn đoán cholesterol cao
Dựa vào kết quả định lượng các thành phần lipid trong máu, bác sĩ có thể chẩn đoán cholesterol cao khi kết quả là:
- Nồng độ cholesterol toàn phần trên 240mg/dL.
- Nồng độ LDL - cholesterol trên 160mg/dL.
- Nồng độ HDL - cholesterol dưới 40mg/dL (ở nam) và dưới 50mg/dL (ở nữ).
- Nồng độ triglyceride trên 200mg/dL.[6][1]
6Cách điều trị cholesterol cao
Để điều trị cholesterol máu cao, bác sĩ cần tiến hành điều chỉnh lipid máu về giới hạn bình thường. Một số phương pháp phổ biến hiện nay gồm:[6]
Điều chỉnh lối sống
- Giữ BMI chuẩn.
- Kiêng hút thuốc lá và đồ uống có cồn.
- Tránh stress.
- Đảm bảo ngủ từ 7 - 8 tiếng mỗi ngày.
- Tích cực hoạt động thể lực mức độ trung bình ít nhất 45 phút/ngày trong 7 ngày mỗi tuần.
Dùng thuốc
Biện pháp dùng thuốc cần kết hợp với chế độ sống lành mạnh. Bác sĩ có thể chỉ định một số nhóm thuốc có khả năng điều chỉnh rối loạn mỡ máu tùy vào tình trạng của từng bệnh nhân như:
- Nhóm statin.
- Thuốc ức chế hấp thu cholesterol.
- Acid bempedoic.
- Nhựa gắn acid mật.
- Thuốc ức chế PCSK9.
Kiêng uống rượu bia là một trong những phương pháp điều trị cholesterol máu cao
7Biện pháp phòng ngừa và giảm cholesterol máu
Cholesterol máu cao không được điều trị sẽ dẫn đến nhiều bệnh lý nguy hiểm, ảnh hưởng đến xấu đến sức khỏe. Tuy nhiên, bạn có thể phòng ngừa bệnh với một số biện pháp sau:
- Xây dựng chế độ sống lành mạnh, tăng cường ăn rau xanh, chất xơ và hạn chế chất béo bão hòa.
- Thực hiện giảm cân đúng cách đối với người thừa cân, béo phì.
- Tham gia nhiều hoạt động thể dục thể thao để nâng cao sức khỏe.
- Thăm khám sức khỏe định kỳ mỗi 6 tháng 1 lần để phát hiện bệnh sớm nhất.[5]
Giảm cân khoa học có thể giúp bạn phòng ngừa bệnh cholesterol cao
Hy vọng bài viết trên đã đem đến cho bạn những kiến thức bổ ích về bệnh cholesterol cao. Bạn hãy ăn uống lành mạnh, tập thể thao thường xuyên để phòng ngừa bệnh nhé!
Nguồn tham khảo
Xem thêm 
