Người bị bướu cổ kiêng ăn gì? 13 thực phẩm dinh dưỡng nên ăn và kiêng

Bướu cổ là bệnh tuyến giáp phổ biến thường do chế độ ăn thiếu i-ốt gây nên. Chế độ ăn uống khoa học đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị bệnh. Hãy cùng tìm hiểu bệnh bướu cổ nên kiêng ăn gì qua bài viết sau đây nhé!

Tuyến giáp bị kích thích bởi những yếu tố bên trong (tuyến yên) và bên ngoài, là nguyên nhân gây bướu cổ

1Vai trò của dinh dưỡng đối với người bị bướu cổ?

Dinh dưỡng đóng một vai trò rất quan trọng đối với những bệnh nhân mắc bướu cổ, bên cạnh việc điều trị bằng thuốc thì thay đổi chế độ ăn uống cũng có những tác động đáng kể đến tình trạng của bệnh nhân.

Thiếu i-ốt, protein, năng lượng là nguyên nhân gây bệnh bướu cổ và khiến bệnh tiến triển nặng. Vì vậy, việc xây dựng một chế độ ăn uống cân bằng được các dưỡng chất trên sẽ giúp hỗ trợ điều trị bệnh hiệu quả và ngăn ngừa bệnh tái phát.

2Bướu cổ kiêng ăn gì?

Thực phẩm chứa Goitrogens

Goitrogens là chất có thể gây ảnh hưởng đến chức năng tuyến giáp nếu tiêu thụ lượng lớn do nó tác động lên quá trình sản xuất hormone tuyến giáp.

Đối với những người có vấn đề về tuyến giáp, việc tiêu thụ quá nhiều thực phẩm chứa goitrogens có thể làm suy giảm chức năng tuyến giáp do:

• Giảm hấp thu i-ốt: Goitrogens có thể ngăn cản sự hấp thụ i-ốt của tuyến giáp, làm giảm sản xuất hormone tuyến giáp.
• Sự cản trở TPO: Enzyme peroxidase (TPO) tham gia vào quá trình gắn i-ốt vào acid amin tyrosine. I-ốt và tyrosin cùng nhau tạo ra hormone tuyến giáp. Goitrogens gây cản trở TPO, từ đó làm giảm hormone tuyến giáp.
• Giảm nồng độ hormone TSH: Goitrogens có thể tác động vào hormone kích thích tuyến giáp (TSH), TSH là hormone quan trọng giúp tuyến giáp sản xuất hormone.

Tuy nhiên, với lượng tiêu dùng thông thường trong bữa ăn, các loại rau có chứa goitrogens cho thấy lợi ích tích cực cho sức khỏe và không ảnh hưởng đáng kể đến chức năng tuyến giáp.

Thực phẩm chứa goitrogens thường gặp như:

• Bắp cải brussels.
• Cải búp.
• Cải xoăn (cải kale).
• Bông cải xanh.
• Bông cải trắng.
• Bắp cải.
• Trái cây và các loại củ chứa tinh bột: Măng, khoai mì, ngô, hạt lanh, hạt kê, đậu phộng, hạt lê, dâu tây, khoai lang.
• Thực phẩm từ đậu nành: Đậu phụ, sữa đậu nành.

Thực phẩm chứa goitrogens gây ảnh hưởng chức năng sản xuất hormon của tuyến giáp

Thực phẩm chứa quá nhiều i-ốt

Mặc dù nguyên nhân chính gây bệnh bướu là do sự thiếu hụt i-ốt, nhưng nếu bổ sung quá nhiều i-ốt, làm dư thừa lượng i-ốt trong cơ thể cũng sẽ gây ra những tác động tiêu cực đối với sức khỏe. Ăn quá nhiều thực phẩm giàu i-ốt có thể dẫn đến cường giáp hoặc làm bệnh nặng hơn trong một số trường hợp.

Liều lượng i-ốt hàng ngày theo khuyến cáo là khoảng 150mcg. Các loại thực phẩm giàu i-ốt bao gồm:

• Cá nước mặn.
• Rong biển.
• Tôm.
• Cua.
• Sữa.
• Trứng.
• Phô mai.
• Muối i-ốt.

Tiêu thụ quá nhiều i-ốt có thể dẫn đến tình trạng cường giáp

Thực phẩm béo, chiên rán

Chất béo đã được cho là làm giảm khả năng hấp thụ các thuốc được sử dụng để thay thế hormone tuyến giáp của cơ thể. Bên cạnh đó, chất béo cũng có thể cản trở khả năng sản xuất hormone của tuyến giáp.

Một số chuyên gia chăm sóc sức khỏe khuyên bạn nên cắt bỏ tất cả các loại thực phẩm chiên rán và giảm lượng chất béo từ các nguồn như bơ, sốt mayonnaise, bơ thực vật và thịt mỡ.[2]

Thực phẩm chiên rán là nguyên nhân dẫn đến sự thất bại trong điều trị bướu cổ

Thực phẩm chứa gluten

Gluten là một loại protein trong lúa mì và các loại ngũ cốc như lúa mạch, yến mạch. Gluten gây ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, cụ thể là gây ra các triệu chứng viêm đường ruột như tiêu chảy, đau bụng,...

Phân tử hormone tuyến giáp có cấu trúc tương tự như một protein trong gluten. Vì vậy, khi ăn thực phẩm chứa gluten, hệ miễn dịch có thể nhầm lẫn và tấn công các phân tử hormone tuyến giáp, gây rối loạn chức năng của cơ thể.

Nghiên cứu cho thấy rằng, việc loại bỏ gluten khỏi chế độ ăn uống sẽ giúp cải thiện chức năng tuyến giáp và tình trạng viêm.[3]

Bạn nên kiểm tra bao bì của một số loại thực phẩm sau để xem thành phần gluten bên trong:

• Lúa mì.
• Lúa mạch.
• Nấm men bia.
• Mạch nha.
• Lúa mạch đen.

Thực phẩm chứa gluten có thể gây nên bệnh tuyến giáp tự miễn

Thực phẩm chứa caffeine

Các loại thực phẩm hay đồ uống có chứa caffeine như cà phê, trà, soda và sô cô la có thể làm nặng thêm các triệu chứng cường giáp. Caffeine kích thích tuyến giáp và làm tiết quá nhiều hormone, khiến cho quá trình trao đổi chất của cơ thể hoạt động mạnh hơn, từ đó dẫn đến lo lắng, căng thẳng và tăng nhịp tim.

Bạn nên hạn chế sử dụng các loại thực phẩm và đồ uống có chứa caffeine. Hãy thay thế bằng các loại sinh tố hoặc nước ép trái cây.

Caffeine kích thích hoạt động tiết hormon của tuyến giáp có thể dẫn đến cường giáp

Thực phẩm đóng gói

Ngày nay, trong hầu hết các thực phẩm đóng gói đều chứa một lượng lớn natri. Đây là một thành phần không có lợi cho bệnh nhân mắc bệnh suy giáp. Tuyến giáp hoạt động kém có thể gia tăng nguy cơ bị cao huyết áp. Do đó, việc tiêu thụ quá mức natri có thể làm nặng thêm tình trạng này.

Nếu muốn tiêu thụ các thực phẩm đóng gói, bạn cần đọc kỹ bảng thành phần trước khi sử dụng. người có nguy cơ tăng huyết áp chỉ nên sử dụng ít hơn 6g natri mỗi ngày.

Bệnh nhân suy giáp nếu tiêu thụ quá nhiều thực phẩm đóng hộp có nguy cơ cao bị tăng huyết áp

Rượu bia

Uống rượu làm giảm đáng kể nồng độ hormon tuyến giáp và gây độc cho tuyến giáp, ức chế việc sản xuất và sử dụng hormone này trong các hoạt động chức năng của cơ thể. Người bị suy giáp nên ngừng uống rượu hoàn toàn.

Rượu bia có thể gây độc cho tuyến giáp

Đồ ngọt

Nếu bạn đang gặp phải tình trạng suy giáp, quá trình chuyển hoá và trao đổi chất trong cơ thể bạn sẽ bị chậm lại. Bạn dễ bị tăng cân mất kiểm soát nếu không có chế độ ăn cân bằng.

Đặc biệt, đồ ngọt như bánh kẹo chứa rất nhiều đường và calo nhưng không cung cấp bất kỳ giá trị dinh dưỡng nào. Điều này càng làm bạn khó kiểm soát cân nặng khi đang bị suy giáp. Tốt nhất, bạn nên giảm hoặc loại bỏ đồ ngọt khỏi khẩu phần ăn.

Tiêu thụ quá nhiều đồ ngọt có thể dẫn đến tăng cân mất kiểm soát

Các loại rau họ cải

Nếu bạn là một người đang bị thiếu i-ốt thì việc ăn các loại rau họ cải có thể làm cản trở quá trình sản xuất hormon tuyến giáp.

Theo các chuyên gia về dinh dưỡng, việc bổ sung các loại rau họ cải là cần thiết cho cơ thể chúng ta vì chúng có rất nhiều dưỡng chất có giá trị dinh dưỡng cao. Các loại rau họ cải như bông cải xanh, bắp cải chứa rất nhiều chất xơ cùng các chất dinh dưỡng khác.

Do đó, nếu bạn được chẩn đoán mắc các bệnh lý về tuyến giáp thì có thể giảm nhẹ các tác hại của chúng lên tuyến giáp bằng cách chế biến chúng. Phương pháp nấu chín có thể làm giảm tác dụng gây hại của các loại rau họ cải đối với tuyến giáp.

Nếu bạn chỉ sử dụng 142g các loại rau họ cải mỗi ngày thì chúng không gây tác dụng phụ đối với chức năng tuyến giáp.[4]

Mỗi ngày, bạn chỉ nên sử dụng 142g các loại rau họ cải đã được nấu chín

3Bướu cổ ăn gì?

Sữa chua không đường

Nguồn vitamin D dồi dào trong sữa chua có thể giúp điều hoà hệ thống miễn dịch, ngăn ngừa phát triển bệnh tuyến giáp tự miễn cũng như giảm thiểu nguy cơ béo phì ở bệnh nhân. Bên cạnh đó, vitamin D còn là một chất tham gia vào quá trình chống viêm của cơ thể, do đó có thể ngăn ngừa tình trạng viêm tuyến giáp xảy ra.

Các sản phẩm từ sữa là một nguồn thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao, giúp đáp ứng tốt nhu cầu i-ốt của cơ thể, cần thiết cho hoạt động của tuyến giáp. Đồng thời nguồn lợi khuẩn có trong sữa chua giúp cân bằng được hệ vi sinh đường ruột, cải thiện đường ruột bị rối loạn do tuyến giáp gây ra.[5]

Sữa chua chứa nhiều vitamin D, giúp điều hoà hệ miễn dịch hiệu quả

Trái cây (Táo, lê, cam và quýt)

Táo, lê, mận và trái cây họ cam quýt rất giàu pectin, giúp giải độc cơ thể khỏi thủy ngân - một trong những kim loại quan trọng nhất có liên quan đến các vấn đề về tuyến giáp.

Quả hạch và hạt

Hạt điều, hạnh nhân và hạt bí ngô là những loại hạt thường được sử dụng cho bệnh nhân tuyến giáp vì giàu kẽm. Kẽm giúp duy trì hệ thống miễn dịch và tuyến giáp khỏe mạnh.

Quả hạch và hạt giàu kẽm giúp duy trì tuyến giáp khỏe mạnh

Các loại đậu

Các loại đậu rất giàu protein, kẽm và chất xơ. Các chất này vừa giúp điều hòa hoạt động của tuyến giáp vừa cải thiện hệ thống tiêu hóa, đặc biệt là tăng cường nhu động ruột và ngăn ngừa táo bón.

Trong đó, đậu gà là một trong những thực phẩm tốt nhất cho các vấn đề về tuyến giáp vì có hàm lượng kẽm lớn giúp điều hoà quá trình sản xuất hormon tuyến giáp.

Bệnh nhân bướu cổ nên bổ sung các loại đậu vào chế độ ăn để bổ sung nhiều dưỡng chất

Quả bơ

Bơ có hàm lượng lớn các chất chống oxy hóa, chất béo, chất xơ và các chất dinh dưỡng thiết yếu. Vì vậy, bơ được xem là thực phẩm cần thiết cho những người có tuyến giáp hoạt động mất cân bằng. Hơn nữa, bơ còn có lượng đường khá thấp và không gây tăng cân.

Bơ là một thực phẩm bổ dưỡng và không gây tăng cân

Thực phẩm chứa sắt

Sắt là một thành phần chính cho các hoạt động quan trọng của cơ thể, bao gồm cả sự ổn định của tuyến giáp. Khoáng chất này đóng vai trò quan trọng trong việc vận chuyển oxy từ tế bào hồng cầu đến mọi cơ quan trong cơ thể bạn.

Hàm lượng sắt thấp có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc cường giáp. Bổ sung sắt trong chế độ ăn uống của bạn bằng cách tiêu thụ các loại thực phẩm sau:

• Đậu khô.
• Rau có lá màu xanh.
• Đậu lăng.
• Thịt trắng (thịt gà, thịt gà tây).
• Thịt đỏ.
• Ngũ cốc nguyên hạt.

Thực phẩm chứa selen

Thực phẩm giàu selen có thể giúp cân bằng lượng hormone tuyến giáp và giúp bảo vệ tuyến giáp. Selen giúp ngăn ngừa tổn thương tế bào và giữ cho tuyến giáp cũng như các mô khác của bạn khỏe mạnh. Nguồn thực phẩm tốt của selen bao gồm:

• Hạt chia.
• Nấm, trà.
• Thịt đỏ (bò, cừu).
• Gạo, yến mạch.
• Thịt trắng (thịt gà, thịt gà tây).
• Hạt hướng dương.
• Thực phẩm chứa kẽm

Selen là nguyên tố bảo vệ các tế bào tuyến giáp

Thực phẩm chứa kẽm

Kẽm là một nguyên tố khác cần thiết cho quá trình tổng hợp hormone tuyến giáp, hỗ trợ quá trình sản xuất hormone T3, T4 và hormone kích thích tuyến giáp (TSH). Sự thiếu hụt kẽm có thể dẫn đến suy giáp, mặc khác suy giáp cũng có thể dẫn đến thiếu kẽm, vì hormone tuyến giáp cần thiết cho sự hấp thụ kẽm. Khi điều trị các bệnh lý về tuyến giáp như bướu cổ, việc bổ sung kẽm cũng rất quan trọng.

Trong một nghiên cứu trên hai nữ sinh đại học trong tình trạng thiếu hụt kẽm, các nhà nghiên cứu đã yêu cầu những người phụ nữ này bổ sung kẽm trong bốn tháng. Kết quả, cả hai nữ sinh này đều cho thấy sự cải thiện về tất cả các mức độ đối với tuyến giáp (đặc biệt là T3) cũng như tỷ lệ trao đổi chất khi nghỉ ngơi. Một nghiên cứu khác cho thấy dùng riêng kẽm hoặc kết hợp với selen có thể cải thiện chức năng tuyến giáp ở những phụ nữ bị suy giáp [6].

Canxi và vitamin D

Bệnh lý cường giáp khiến cho xương trở nên yếu và giòn do mật độ xương bị giảm. Để phục hồi xương thì việc bổ sung canxi và vitamin là rất cần thiết. Vitamin D và canxi là những thành phần cần thiết để giúp cơ thể xây dựng hệ xương khỏe mạnh, ngăn ngừa loãng xương. Các loại thực phẩm giàu canxi bao gồm:

• Rau chân vịt (cải bó xôi), cải bẹ xanh, cải xoăn.
• Đậu trắng, đậu bắp.
• Sữa hạnh nhân.

Chất béo lành mạnh

Chất béo lành mạnh và phần lớn chưa qua chế biến có thể giúp giảm các tình trạng viêm. Điều này giúp bảo vệ sức khỏe tuyến giáp và cân bằng hormone tuyến giáp. Đồng thời, các chất béo lành mạnh như dầu ô liu có khả năng giảm mắc cường giảm do tự miễn vì điều hoà hệ miễn dịch ngăn chặn các phản ứng viêm xảy ra. Chất béo lành mạnh bao gồm:

• Dầu hạt lanh.
• Dầu ô liu.
• Dầu bơ.
• Dầu dừa.
• Dầu hướng dương.

Nguồn chất béo lành mạnh góp phần vào việc điều hoà hệ miễn dịch

4Một số lưu ý khi bị bướu cổ

Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh

Việc lựa chọn đúng cách các loại thực phẩm và có một chế độ dinh dưỡng phù hợp đóng một vai trò quan trọng trong điều trị bướu cổ. Chế độ ăn ảnh hưởng rất lớn đến quá trình điều trị, nên lựa chọn các thực phẩm giàu i-ốt. Bên cạnh đó, cần bổ sung thêm các dưỡng chất khác như sắt, selen, canxi và vitamin D để cân bằng hoạt động tiết hormon của tuyến giáp.

Chế độ ăn có những tác động lớn đến hiệu quả điều trị bướu cổ

Không tự ý dùng thuốc hoặc đắp thuốc

Trong quá trình theo dõi, bạn không nên tác động xâm lấn, tự ý dùng thuốc khi chưa có chỉ định hay đắp các loại thuốc không rõ nguồn gốc. Vì việc làm này có thể khiến tình trạng bệnh của bạn tiến triển nặng.

Tự ý đắp thuốc có thể dẫn đến áp xe bướu cổ

Tránh căng thẳng và mệt mỏi

Bệnh bướu cổ có nguy cơ phát triển theo chiều hướng xấu khi bệnh nhân quá căng thẳng, mệt mỏi và làm việc quá sức. Do đó, cần thư giãn, tránh mệt mỏi và nghỉ ngơi đủ để quá trình điều trị diễn ra thuận lợi hơn.

Thiền là phương pháp trị liệu giúp thư giãn, giảm căng thẳng hiệu quả nhất

Thường xuyên đến thăm khám bác sĩ

Việc điều trị bướu cổ không thể tức thời, cần phải tuân thủ theo lịch tái khám của bác sĩ để theo dõi kịp thời tiến triển của bệnh và có những xử trí kịp thời.

Hãy tuân thủ lịch tái khám định kỳ để theo dõi kịp thời tiến triển bệnh

Hy vọng bài viết sẽ cung cấp cho bạn thêm những thông tin về các loại thực phẩm mà người bị bệnh bướu cổ nên kiêng và có thể bổ sung. Nếu thấy hay và hữu ích hãy chia sẻ cho người thân và bạn bè nhé!