Viêm da cơ và viêm đa cơ: Nguyên nhân, dấu hiệu, biến chứng, điều trị

Viêm đa cơ và viêm da cơ được còn gọi chung là bệnh viêm cơ tự miễn, là một loại bệnh tự miễn hiếm gặp. Bệnh gây ra các triệu chứng mạn tính liên quan đến hoạt động của các bó cơ vân kèm theo khả năng tổn thương ở da. Hãy cùng nhau tìm hiểu thông tin về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị bệnh viêm đa cơ qua bài viết dưới đây nhé!

1 Viêm da cơ và đa cơ là gì?

Viêm da cơ và viêm đa cơ đều được gọi chung với tên gọi là viêm cơ tự miễn (Autoimmune Myositis), được đặc trưng bởi sự viêm. Nếu bệnh chỉ có triệu chứng ở cơ thì là viêm đa cơ và nếu có triệu chứng ở cơ kèm theo tổn thương da thì gọi là viêm da cơ.

Viêm da cơ và viêm đa cơ thường nhầm lẫn với hoại tử cơ miễn dịch và viêm cơ thể vùi. Hai nhóm bệnh này khác nhau hoàn toàn về mặt mô bệnh học

Đặc điểm đặc trưng của bệnh lý này là sự yếu cơ đối xứng (tay phải bị yếu cơ thì vùng đối bên tức tay trái cũng bị yếu cùng vị trí). Đôi khi bệnh sẽ ảnh hưởng đến trương lực cơ thậm chí là teo cơ kèm theo đau cơ, tuy nhiên tình trạng này tương đối ít gặp.

Đặc trưng trên da là tổn thương hồng ban, viêm sưng đỏ da, đôi khi có loét lan tỏa, nhạy cảm với ánh nắng mặt trời, bong tróc da đầu, thay đổi móng tay, phù tím quanh mí mắt.

Viêm đa cơ

Viêm đa cơ là bệnh lý viêm sưng cơ khiến cho cơ yếu đi. Tình trạng này thường xảy ra ở các nhóm cơ ở phần thân và nhóm cơ gần phần thân nhất. Vì vậy, người bệnh viêm đa cơ sẽ gặp khó khăn khi thực hiện động tác ngồi, leo cầu thang, nhặt đồ vật hoặc giơ tay qua đầu.

Bệnh thường gặp ở người trên 18 tuổi và phổ biến ở phụ nữ. Khi bệnh trở nặng hơn, tình trạng viêm có thể ảnh hưởng luôn cả các cơ nằm xa thân. [1]

Viêm da cơ

Viêm da cơ là tình trạng viêm sưng hiếm gặp ở da được đi kèm với sự yếu đi của cơ và phát ban trên da. Viêm da cơ hay gặp ở nữ giới trưởng thành, ít gặp ở trẻ em. Bệnh chỉ có thể điều trị theo triệu chứng như giảm thiểu tình trạng phát ban. [2]

Viêm da cơ và viêm đa cơ đều được gọi chung với tên gọi là viêm cơ tự miễn

2 Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây viêm cơ tự miễn

Viêm cơ tự miễn là một bệnh tự miễn, hệ miễn dịch của người bệnh tự tấn công các mô cơ và da của mình. Nguyên nhân chính của bệnh chưa được xác định cụ thể.[3]

Một số bệnh đồng mắc có thể gặp như:

• Bệnh Lupus ban đỏ.
• Viêm khớp dạng thấp.
• Bệnh xơ cứng.
• Hội chứng Sjogren: Là bệnh tự miễn của hệ miễn dịch đối với tuyến lệ và tuyến nước bọt làm giảm bài tiết nước mắt và nước bọt.
• Nhiễm HIV/AIDS.
• Bệnh liên quan đến hô hấp.
• Giới tính: Bệnh hay gặp ở nữ hơn nam giới.

Lupus ban đỏ được cho là yếu tố nguy cơ của viêm đa cơ

3 Triệu chứng viêm da cơ và viêm đa cơ

Một số triệu chứng của bệnh viêm da cơ và viêm đa cơ bao gồm: [4]

• Yếu cơ: Đây là triệu chứng phổ biến nhất. Các cơ liên quan thường là những cơ gần thân nhất và tình trạng yếu dần khởi phát trong vòng vài tuần đến vài tháng, số ít bệnh nhân có thể biểu hiện yếu cơ cấp tính.
• Khó khăn trong các hành động như đứng dậy khỏi ghế, leo cầu thang, nâng vật, đứng dậy sau khi nằm xuống...
• Khó nuốt do yếu cơ thực quản.
• Đau cơ: Thường ở mức nhẹ - trung bình, khó phát hiện.
• Mệt mỏi.
• Khó thở do bệnh ảnh hưởng liên quan đến tim và phổi.
• Phát ban đỏ hoặc tím quanh mắt.
• Nổi mẩn đỏ loang lổ trên các khớp ngón tay, khuỷu tay, đầu gối, phát ban đỏ ở cổ và phía trên ngực.
• Sốt.
• Sụt cân.
• Vôi hóa: Sờ vào thấy các cục cứng dưới da do lắng đọng canxi.
• Da có vảy, thô ráp, khô, bong tróc da đầu, rụng tóc.

Biểu hiện chính của bệnh là tình trạng yếu cơ

4 Biến chứng viêm da cơ và viêm đa cơ

Các biến chứng có thể xảy ra của viêm da cơ bao gồm:

• Khó nuốt: Nếu các cơ trong thực quản bị ảnh hưởng có thể dẫn đến khó khăn khi nuốt, dẫn đến sụt cân và suy dinh dưỡng.
• Vấn đề về hô hấp: Nếu tình trạng này ảnh hưởng đến cơ ngực, bạn có thể gặp các vấn đề về hô hấp như khó thở, viêm phổi.
• Lắng đọng canxi: Xảy ra ở cơ, da và các mô liên kết khi bệnh tiến triển. Tình trạng này phổ biến hơn ở trẻ em bị viêm da cơ.
• Bệnh tim mạch: Viêm da cơ có thể gây viêm cơ tim, nhồi máu cơ tim, rối loạn nhịp tim...
• Tiến triển thành bệnh ung thư: Viêm da cơ ở người lớn có liên quan đến việc tăng khả năng phát triển ung thư, đặc biệt là ung thư buồng trứng hay gặp nhất là ung thư phổi.

Viêm đa cơ hay gây lắng đọng canxi đối với người bệnh

5Chẩn đoán viêm da cơ và viêm đa cơ

Khám lâm sàng

Việc chẩn đoán bệnh thường bắt đầu bằng việc khám và xét nghiệm máu của bác sĩ. Bác sĩ sẽ chẩn đoán dựa theo các tiêu chuẩn như là:

• Yếu cơ gần cơ thể có dạng đối xứng hay không.
• Phát ban điển hình của viêm da cơ: Hồng ban, nhạy cảm với ánh nắng, dạng chữ V trước ngực hoặc bả vai hai bên.

Các phương pháp cận lâm sàng

• Xét nghiệm máu tìm kiếm huyết thanh men cơ.
• Điện cơ đồ (EMG).
• Tìm thấy dấu hiệu đặc trưng bất thường khi sinh thiết da và cơ.
• Chụp X-quang để tìm tổn thương phổi kẽ.
• Chụp cắt lớp vi tính CT - scan tìm kiếm các dấu hiệu tổn thương ác tính của viêm đa cơ.

Xét nghiệm máu tìm kiếm huyết thanh men cơ

6 Khi nào cần gặp bác sĩ

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Viêm cơ tự miễn là một căn bệnh gây nhiều di chứng ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh. Hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị nếu cảm thấy cơ thể bạn bị yếu cơ hoặc phát ban không rõ nguyên nhân.

Địa chỉ khám bệnh uy tín

Nếu gặp các dấu hiệu nêu trên bạn có thể đến ngay các cơ sở y tế gần nhất, các phòng khám chuyên khoa cơ xương khớp hoặc bất kỳ bệnh viện đa khoa nào để được thăm khám và điều trị. Tham khảo một số bệnh viện uy tín và nổi tiếng như:

• TP. HCM: Bệnh viện Nhân dân 115, bệnh viện Bệnh Nhiệt đới, bệnh viện Đại học Y dược, bệnh viện Chợ Rẫy, bệnh viện Nguyễn Tri Phương.
• Tại Hà Nội: Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, bệnh viện Đại học Y Hà Nội, bệnh viện Bạch Mai, bệnh viện E Hà Nội, Viện Y học cổ truyền Trung ương.

7 Điều trị viêm da cơ và viêm đa cơ

Dùng thuốc

Viêm cơ tự miễn là căn bệnh không có cách chữa trị, nhưng một số thuốc có thể giúp giảm các triệu chứng:

• Nhóm thuốc steroid là nhóm thuốc được sử dụng đầu tay.
• Một số thuốc ức chế miễn dịch điều trị tự miễn cũng có thể sử dụng để điều trị thay thế cho steroid như methotrexate, azathioprine và mycophenolate mofetil.
• Nhóm globulin miễn dịch tiêm tĩnh mạch cho thấy tính an toàn và hiệu quả điều trị bệnh cơ tự miễn có yếu tố anti-HMG-CoA reductase.
• Liều điều trị phải được giảm dần khi nhận thấy người bệnh có đáp ứng tốt với thuốc.

Các phương pháp khác

Bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân thực hiện thêm một số phương pháp khác bên cạnh việc dùng thuốc chẳng hạn như:

• Vật lý trị liệu và phục hồi chức năng phù hợp dưới sự hướng dẫn của bác sĩ: Các phương pháp vật lý trị liệu được chứng minh là cải thiện sức mạnh cơ bắp và giảm khuyết tật, ngay cả ở những bệnh nhân bị bệnh viêm cơ cấp tính.
• Tránh ánh sáng mặt trời, sử dụng kem chống nắng trong viêm da cơ.
• Các biện pháp phòng ngừa hít sặc ở bệnh nhân có tổn thương vùng hầu họng.
• Phẫu thuật loại bỏ tình trạng ứ đọng canxi hay vôi hóa.

Có thể dùng thuốc điều trị để giảm các triệu chứng bệnh viêm đa cơ

Hy vọng bài viết trên đã cung cấp những thông tin hữu ích về nguyên nhân, dấu hiệu, triệu chứng của bệnh viêm da cơ và viêm đa cơ. Nếu cảm thấy bài viết hay và bổ ích thì hãy chia sẻ đến những người thân yêu của mình nhé!