Cơn thiếu máu não thoáng qua có thể gây ra các triệu chứng như đau đầu, yếu hoặc tê bì tay chân tương tự như đột quỵ. Đây có thể là dấu hiệu báo trước một cơn đột quỵ thực sự trong tương lai. Cùng tìm hiểu về cơn thiếu máu não thoáng qua với bài viết dưới đây nhé!
1Cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) là gì?
Cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) là tình trạng tắc nghẽn tạm thời một số mạch máu trong não liên quan đến mảng xơ vữa hoặc cục máu đông. Người bệnh thường có biểu hiện tương tự cơn đột quỵ nhưng kéo dài trong một khoảng thời gian ngắn từ vài phút đến vài giờ và không vượt quá 24 giờ.
Do đó, cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) thường được xem là một dạng đột quỵ nhẹ và là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ đột quỵ thực sự trong tương lai.[1]
Cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) là tình trạng tắc nghẽn tạm thời một số mạch máu trong não
2Đối tượng nguy cơ mắc bệnh
Cơn thiếu máu não thoáng qua có thể xảy ra đối với bất cứ ai, ở mọi lứa tuổi và giới tính nhưng phổ biến nhất là người cao tuổi. Ngoài ra, bạn sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nếu xuất hiện các yếu tố sau:
3Nguyên nhân gây cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA)
Nguyên nhân chính của cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) là do sự gián đoạn tạm thời của dòng máu cung cấp cho 1 phần nhu mô não khiến các tế bào não tại khu vực này bị tổn thương. Từ đó, gây ra các triệu chứng tương tự với đột quỵ nhưng chỉ diễn ra trong thời gian ngắn và có thể tự hồi phục.
Các nguyên nhân phổ biến gây ra bệnh lý này bao gồm:
- Xơ vữa động mạch: sự tích tự của các mảng cholesterol có thể làm hẹp lòng mạch, giảm tưới máu nhu mô não tạm thời.
- Cục máu đông: các cục máu đông gây ra cơn thiếu máu não thoáng qua thường có kích thước nhỏ, có thể được hình thành tại chỗ hoặc di chuyển từ tim, chân, phổi lên não và gây ra gián đoạn cấp máu.
- Giảm tưới máu não thoáng qua: thường liên quan đến tình trạng mất máu, mất nước cấp tính gây hạ huyết áp.
- Tiền sử bệnh lý tim mạch: các bệnh lý van tim, suy tim hoặc nhồi máu cơ tim cũng có thể là nguyên nhân gây ra cơn thiếu máu não thoáng qua.[3][4]
Xơ vữa động mạch là nguyên nhân dẫn đến cơn thiếu máu não thoáng qua
4Triệu chứng nhận biết cơn thiếu máu não thoáng qua
Các triệu chứng của cơn thiếu máu não thoáng qua thường khá tương đồng với biểu hiện của đột quỵ nhưng thường diễn ra đột ngột trong khoảng thời gian ngắn. Các triệu chứng của cơn thiếu máu não thoáng qua thường được viết tắt theo cụm từ FAST, bao gồm
- Khuôn mặt (FACE): tê bì hoặc liệt một bên mặt khiến cơ mặt 1 bên sụp xuống, không thể cười hoặc nhắm mắt. Một số bệnh nhân có thể thấy chóng mặt, lú lẫn, nhìn mờ 1 bên mắt…
- Tay (ARMS): yếu liệt một nửa người dẫn đến người bệnh bị tê bì tay chân, không cầm nắm hoặc nhấc tay, di chuyển 1 bên người.
- Lời nói (SPEECH): người bệnh có cơn thiếu máu não thoáng qua có thể xuất hiện triệu chứng nói ngọng, ú ớ hoặc nói nội dung không liên quan, không chính xác do tổn thương vùng não chi phối ngôn ngữ.
- Thời gian (TIME): đa số các triệu chứng sẽ biến mất trong vòng 1 giờ đầu và số ít trường hợp có thể kéo dài đến 24 giờ.[1][3]
Liệt một bên mặt đột ngột có thể là biểu hiện của cơn thiếu máu não thoáng qua
5Chẩn đoán cơn thiếu máu não thoáng qua
Việc chẩn đoán cơn thiếu máu não thoáng qua là rất quan trọng vì giúp phát hiện được yếu tố nguy cơ và dự báo sớm khả năng đột quỵ trong tương lai. Do đó, bác sĩ thường kết hợp nhiều kỹ thuật khác nhau để chẩn đoán bệnh như:
- Hỏi tiền sử, bệnh sử: bác sĩ sẽ khai thác các thông tin về thói quen sinh hoạt và tình trạng mắc bệnh lý mạn tính nhằm đánh giá yếu tố nguy cơ. Ngoài ra, bác sĩ cũng sẽ theo dõi các diễn biến và thời gian của các biểu hiện nhằm chẩn đoán phân biệt bệnh.
- Khám lâm sàng: giúp bác sĩ đánh giá vùng não có tổn thương do cơn thiếu máu não thoáng qua cũng như tiên lượng bệnh.
- Chụp cộng hưởng từ não: đây là phương pháp giúp đánh giá sớm các tổn thương thiếu máu tại tế bào não. Đồng thời giúp bác sĩ phân biệt tình trạng đột quỵ (nhồi máu não hoặc xuất huyết não) để đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.[2]
Chụp cộng hưởng từ não có thể giúp bác sĩ chẩn đoán cơn thiếu máu não thoáng qua
6Khi nào cần gặp bác sĩ
Khi có các dấu hiệu sau
Vì các triệu chứng của cơn thiếu máu não thoáng qua là khá giống với đột quỵ. Vì thế, ngay khi xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ dưới đây, bạn nên đi khám sớm tại bệnh viện để được chẩn đoán bệnh kịp thời:
- Tê bì, yếu liệt một nửa người.
- Liệt mặt khiến người bệnh khó nuốt, khó nhắm mắt.
- Nhìn mờ đột ngột.
- Khó nói hoặc trả lời nội dung không liên quan.
- Rối loạn thăng bằng, khó cầm nắm đồ vật.[4]
Nơi khám chữa bệnh
Khi xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ cơn thiếu máu não thoáng qua, bạn nên đến khám sớm tại khoa Thần kinh của các bệnh viện địa phương hoặc tham khảo một số địa chỉ uy tín sau:
- Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Thống Nhất, Bệnh viện Đại học Y dược Tp. Hồ Chí Minh…
- Hà Nội: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Xanh Pôn, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108…
7Điều trị cơn thiếu máu não thoáng qua
Cơn thiếu máu não thoáng qua thường có thể tự hồi phục sau 1 thời gian ngắn. Tuy nhiên, mục tiêu điều trị chính của bệnh là ngăn ngừa cơn đột quỵ thực sự trong tương lai. Vì thế, bác sĩ sẽ dựa vào nguyên nhân gây bệnh để đưa ra các phương án điều trị phù hợp cho từng bệnh nhân, bao gồm:
Điều trị bằng thuốc
- Thuốc chống kết tập tiểu cầu (aspirin) hoặc chống đông: giúp hạn chế nguy cơ hình thành cục máu đông gây tắc mạch.
- Thuốc hạ huyết áp: nhằm kiểm soát huyết áp ở mức ổn định, tránh vỡ mạch máu gây xuất huyết não.
- Thuốc kiểm soát đường huyết.
- Thuốc điều trị rối loạn mỡ máu: giúp giảm tích tụ và đào thải cholesterol trong thành mạch từ đó hạn chế nguy cơ đột quỵ.
Thay đổi lối sống: nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống và loại bỏ các yếu tố nguy cơ của bệnh.
Phẫu thuật: thường được áp dụng với những bệnh nhân có tổn thương tại mạch máu não mà các can thiệp nội khoa không cải thiện được. Khi đó, bác sĩ có thể tiến hành phẫu thuật loại bỏ mảng xơ vữa tại động mạch cảnh hoặc đặt stent trong lòng mạch.[3]
Điều trị bằng thuốc có thể giúp kiểm soát các yếu tố nguy cơ gây cơn thiếu máu não thoáng qua
8Phòng ngừa cơn thiếu máu não thoáng qua
Phần lớn các biện pháp giúp phòng ngừa cơn thiếu máu não thoáng qua hiện nay thường tập trung vào việc thay đổi lối sống và kiểm soát các yếu tố nguy cơ của bệnh. Vì thế, bạn có thể áp dụng một số biện pháp phòng bệnh sau:
- Bỏ hút thuốc lá, rượu bia.
- Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, khoa học, hạn chế đồ chiên rán dầu mỡ và tăng cường bổ sung rau xanh, chất xơ.
- Tích cực tham gia các hoạt động thể chất để tăng cường sức khỏe, cải thiện cân nặng.
- Giảm cân an toàn đối với người thừa cân, béo phì.
- Kiểm soát các bệnh lý mạn tính như tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu theo phác đồ điều trị của bác sĩ chuyên khoa.[3][4]
Bạn nên bổ sung nhiều rau xanh, chất xơ để ngừa ngừa cơn thiếu máu não thoáng qua
Hy vọng bài viết trên đã đem đến cho bạn nhiều kiến thức bổ ích về cơn thiếu máu não thoáng qua. Bạn hãy đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và điều trị kịp thời nếu phát hiện ra các triệu chứng nghi ngờ bệnh nhé!
Nguồn tham khảo
Xem thêm 
