Tăng thân nhiệt là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Tăng thân nhiệt là triệu chứng có thể gặp khi cơ thể sống trong môi trường nắng nóng quá lâu, mất nước hoặc mắc bệnh lý. Cùng tìm hiểu nguyên nhân thường gặp gây ra tình trạng tăng thân nhiệt qua bài viết dưới đây nhé!

1Tăng thân nhiệt là gì?

Tăng thân nhiệt là tình trạng nhiệt độ cơ thể tăng cao hơn so với ngưỡng bình thường (từ 36,5 - 37 độ C).

Tăng thân nhiệt có phải sốt không?

Khi sốt, biểu hiện chính của cơ thể là tăng thân nhiệt để loại bỏ các tác nhân có hại đến cơ thể. Tuy nhiên, tăng thân nhiệt không chỉ bao gồm hiện tượng sốt mà nó có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau như tăng chuyển hóa, tăng hấp thụ nhiệt từ môi trường…

Tăng thân nhiệt có thể do nhiều nguyên nhân ngoài sốt

Tăng thân nhiệt ác tính

Tăng thân nhiệt ác tính là một bệnh do thuốc gây ra, tác động trên những người có bệnh lý cơ, người bệnh thường dễ bị ảnh hưởng từ nhiều yếu tố và gây ra tăng thân nhiệt. Tình trạng này thường xảy ra khi:

• Sử dụng thuốc an thần, thuốc gây mê.
• Trong hoặc sau phẫu thuật.
• Phản ứng với các thuốc sử dụng lần đầu tiên.

Các loại tăng thân nhiệt

Tăng thân nhiệt có nhiều dạng khác nhau, liên quan đến triệu chứng kèm theo của bệnh như:

• Chuột rút do nhiệt.
• Kiệt sức do nhiệt.
• Phát ban nhiệt.
• Ứng suất nhiệt: do làm việc dưới trời nắng nóng kéo dài.
• Say nắng.[1][2]

Bạn có thể bị tăng thân nhiệt nếu ở môi trường quá nóng

2Nguyên nhân gây tăng thân nhiệt

Quá trình điều hòa thân nhiệt giúp duy trì nhiệt độ hằng định cho cơ thể giúp quá trình trao đổi chất diễn ra thuận lợi, Tuy nhiên, có rất nhiều yếu tố có thể làm ảnh hưởng đến quá trình này và gây ra tình trạng tăng thân nhiệt như:

• Nghề nghiệp: thân nhiệt của cơ thể sẽ cao hơn khi bạn làm việc thường xuyên và liên tục dưới trời nắng nóng. Tình trạng này thường gặp trong 1 số nghề như: xây dựng, nhân viên môi trường, vận động viên…
• Tuổi: trẻ nhỏ thường có thân nhiệt cao hơn so với người trưởng thành.
• Bệnh lý: một số bệnh có thể làm rối loạn điều hòa nhiệt gây tăng thân nhiệt thường gặp như đái tháo đường, bệnh tim phổi, béo phì, cường giáp hoặc sa sút trí tuệ.
• Sử dụng chất gây nghiện: các chất kích thích có thể làm ảnh hưởng đến hệ giao cảm và trung tâm điều nhiệt và gây ra tăng thân nhiệt như bia rượu, caffein hoặc cocain…
• Sử dụng thuốc: một số các thuốc liên quan đến bài tiết muối nước có thể khiến cơ thể mất nước, giảm tiết mồ hôi cũng có thể là nguyên nhân gây tăng thân nhiệt như thuốc lợi tiểu…[1]

Cường giáp là bệnh lý có thể gây ra tăng thân nhiệt

3Các triệu chứng khi bị tăng thân nhiệt

Khi tăng thân nhiệt có thể khiến quá trình trao đổi chất của cơ thể bị ảnh hưởng và kéo theo các triệu chứng bất thường ở các bộ phận khác như:

• Nhịp tim nhanh.
• Thở nhanh, thở hổn hển.
• Da nóng, đỏ bừng.
• Tăng toát mồ hôi.
• Đau nhức đầu, chóng mặt.
• Nhức mỏi mắt.
• Hạ huyết áp.
• Giảm hoặc mất thăng bằng.
• Cơ thể mệt mỏi, sút cân nhanh.
• Co giật, thâm chí hôn mê.[2]

Người bệnh tăng thân nhiệt thường có cảm giác nóng bừng

4Chẩn đoán khi bị tăng thân nhiệt

Để chẩn đoán nguyên nhân gây tăng thân nhiệt, bên cạnh việc khai thác tiền sử và diễn biến của người bệnh, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám kết hợp với một số biện pháp cận lâm sàng như:

Xét nghiệm công thức máu

Xét nghiệm máu có thể giúp bác sĩ đánh giá tình trạng viêm nhiễm trong cơ thể gây ra hiện tượng sốt (phản ứng tăng thân nhiệt để chống lại vi khuẩn có hại). Ngoài ra, bác sĩ cũng sử dụng xét nghiệm máu nhằm:

• Đánh giá tình trạng mất nước, điện giải.
• Định lượng nồng độ men creatine kinase phản ánh tiêu cơ vân.
• Định lượng các hormon tuyến giáp nhằm chẩn đoán nguyên nhân cường giáp.

Điện tâm đồ

Bác sĩ có thể chỉ định cho bệnh nhân làm thêm phương pháp điện tâm đồ trong trường hợp nghi ngờ tăng thân nhiệt làm ảnh hưởng đến chức năng tim mạch như:

• Rối loạn nhịp tim.
• Tim đập nhanh.

Bác sĩ có thể dùng điện tâm đồ để đánh giá ảnh hưởng của tăng thân nhiệt

Phân tích nước tiểu

Các xét nghiệm tổng phân tích nước tiểu cũng giúp bác sĩ chẩn đoán các nguyên nhân gây tăng thân nhiệt như:

• Nhiễm trùng đường tiết niệu.
• Bệnh lý tổn thương tại thận.[1]

5Khi nào cần gặp bác sĩ

Khi có các dấu hiệu sau

Các trường hợp tăng thân nhiệt do môi trường, nghề nghiệp hoặc tuổi tác có thể tự điều chỉnh thông qua việc làm mát nhiệt độ xung quanh cơ thể. Tuy nhiên, bạn nên đến khám bác sĩ sớm nếu xuất hiện triệu chứng sau:

• Tăng thân nhiệt kéo dài.
• Thở nhanh, nhịp tim không đều.
• Kèm theo triệu chứng đau liên tục ở bất cứ cơ quan nào trong cơ thể.
• Tiểu buốt, tiểu rắt.
• Sờ thấy hạch ở nách, bẹn…

Tăng thân nhiệt kèm theo nhịp thở nhanh cần đến gặp bác sĩ sớm

Nơi khám chữa bệnh

Khi có các triệu chứng tăng thân nhiệt nghi ngờ do nguyên nhân bệnh lý, bạn nên thăm khám tại các cơ sở y tế gần nhất. Ngoài ra, bạn có thể tham khảo một số bệnh viện sau:

• Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Thống Nhất, Bệnh viện Đại học Y dược Tp. Hồ Chí Minh…
• Hà Nội: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Quân đội Trung ương 108, Bệnh viện Xanh Pôn…

6Cách điều trị tăng thân nhiệt

Tùy vào từng nguyên nhân và thể tăng thân nhiệt mà các điều trị bệnh có thể khác nhau. Một số các điều trị tăng thân nhiệt phổ biến gồm:

• Nguyên nhân từ môi trường, nghề nghiệp: rời khỏi nơi có nhiệt độ quá cao, nghỉ ngơi và cởi bớt quần áo bên ngoài. Đồng thời, bạn nên uống bổ sung nước điện giải hoặc chanh muối để bổ sung các ion cho cơ thể.
• Say nắng: đưa bệnh nhân vào nơi thoáng mát, làm dịu nhiệt độ cơ thể bằng quạt không khí, nước mát. Lưu ý, không được tự ý để người bệnh sử dụng bất cứ thuốc gì cho đến khi chuyên gia y tế đến.[2]7

Nghỉ ngơi nơi thoáng mát có thể giúp điều trị tăng thân nhiệt

7Biện pháp phòng ngừa

Tăng thân nhiệt là triệu chứng thường gặp, nhất là trong mùa hè nắng nóng. Vì thế, bạn nên áp dụng một số biện pháp đơn giản sau để hạn chế tăng thân nhiệt như:

• Không làm việc trong môi trường nhiệt độ cao trong khoảng thời gian dài, đặc biệt là giữa trưa và đầu buổi chiều.
• Không nên để trẻ em hoặc người cao tuổi trong không gian hẹp, kín và nóng nực như ô tô, nhà mái tôn.
• Mặc quần áo thoáng khí, đội nón (mũ) rộng vành, che chắn cẩn thận khi ra ngoài trời.
• Lựa chọn thời gian hợp lý để tập luyện thể dục thể thao như sáng sớm hoặc chiều tối.
• Thường xuyên uống nước và bổ sung điện giải hàng ngày.[2]

Bổ sung điện giải thường xuyên có thể giúp hạn chế tăng thân nhiệt

Hy vọng bài viết trên đã đem đến cho bạn nhiều kiến thức bổ ích về triệu chứng tăng thân nhiệt. Bạn nên áp dụng các biện pháp chống tăng thân nhiệt nói trên để đảm bảo sức khỏe tốt trong mùa hè nắng nóng nhé!