Hẹp môn vị là tình trạng bệnh lý tại đường tiêu hoá. Hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân gây bệnh, dấu hiệu nhận biết và cách điều trị hẹp môn vị sao cho hiệu quả nhé!
1Hẹp môn vị là gì?
Môn vị là bộ phận nằm ở cuối dạ dày, nơi tiếp nối với hành tá tràng, là van giữ thức ăn trong dạ dày, khi thức ăn đủ điều kiện để chuyển xuống ruột non, cơ vòng môn vị sẽ mở ra để quá trình vận chuyển này được diễn ra, tiếp tục quá trình tiêu hoá thức ăn.
Hẹp môn vị là tình trạng tắc nghẽn hay trì trệ quá trình lưu thông thức ăn và dịch dạ dày xuống tá tràng. Cơ môn vị vì một lý do nào đó (chẳng hạn như bệnh lý) dày lên và to bất thường, cản trở đường đi của thức ăn.
Tình trạng này đưa đến hậu quả là dạ dày bị giãn to, dịch và thức ăn ứ đọng ở dạ dày rất lâu, cần phải điều trị kịp thời nếu không có thể gây nguy hiểm cho người bệnh.
Hẹp môn vị là sự tắc nghẽn hay trì trệ quá trình lưu thông thức ăn
Hẹp môn vị
2Nguyên nhân gây ra hẹp môn vị
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến bệnh lý hẹp môn vị, tuỳ vào độ tuổi và đối tượng mà nguyên nhân gây bệnh cũng khác nhau.
Nguyên nhân ác tính
- Ung thư hang vị được coi là nguyên nhân thường gặp nhất trong hẹp môn vị. Sự phát triển của những khối u ác tính đã cản trở, làm hẹp lòng môn vị dẫn đến thức ăn và dịch vị rất khó hoặc không thể đi qua để xuống ruột.
- Các nguyên nhân ác tính khác hiếm gặp, gồm lymphoma dạ dày, ung thư nhú Vater, ung thư túi mật hoặc đường mật xâm lấn, ung thư tá tràng, u thần kinh nội tiết ở dạ dày, ung thư nơi khác xâm lấn, di căn đến vùng dạ dày tá tràng.
Nguyên nhân lành tính
- Loét dạ dày tá tràng: Trước đây, loét dạ dày tá tràng là nguyên nhân chủ yếu, do những ổ loét to, xơ chai gây biến dạng và dần dần chít hẹp lòng môn vị. Hiện nay, hẹp môn vị do loét đã giảm do những hiểu biết mới về cơ chế bệnh sinh cũng như quan điểm điều trị loét.
- Viêm tụy: viêm tụy mạn, viêm tụy cấp nặng có thể gây hẹp tá tràng. Phản ứng viêm và xơ hóa quanh tụy, nang giả tuỵ (biến chứng của viêm tụy cấp) có thể gây hẹp hang vị - tá tràng.
- Uống nhầm hóa chất: Vô tình hay chủ ý uống các hóa chất như kiềm hay acid sẽ gây tốn thương tại vùng môn vị và sau đó sẽ hình thành xơ sẹo tại nơi tổn thương. Sự hình thành xơ sẹo này vô tình lại là nguyên nhân gây hẹp môn vị.
- Ngoài ra trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ còn gặp phải tình trạng có thể có sự xuất hiện của những polyp gần vùng hang môn vị, màng ngăn giữa môn vị và hang vị.
Bẩm sinh
- Tụy hình nhẫn: thường kèm dị tật bẩm sinh khác, đây là nguyên nhân hiếm gặp, chiếm tỉ lệ khoảng 0,005 - 0,015%. Nguyên nhân của tình trạng này chưa rõ. Đây là một dạng u tụy lành tính tuy nhiên nếu không được điều trị có thể gây hẹp môn vị, tắc ruột hoặc kèm tắc mật.
- Xoắn dạ dày: hiếm gặp, là tình trạng xoắn bất thường của một phần dạ dày quanh phần dạ dày còn lại, gây tắc lối ra dạ dày và có nguy cơ hoại tử ruột do thiếu máu. Nguyên nhân của tình trạng này có thể do khiếm khuyết cơ hoành (bẩm sinh hoặc sau chấn thương) và bất thường các dây chằng cố định dạ dày.
3Triệu chứng của hẹp môn vị
Triệu chứng biểu hiện đa dạng, tuỳ vào giai đoạn của bệnh mà mức độ và tính chất các triệu chứng sẽ khác nhau.
- Giai đoạn đầu: Thường có triệu chứng đau bụng dữ dội vùng thượng vị. Bệnh nhân còn có cảm giác đầy bụng, ậm ạch, khó tiêu.
- Giai đoạn tiến triển: thường đau sau bữa ăn 2 - 3 giờ, đau từng cơn liên tiếp, thường xuyên có cảm giác chướng bụng. Bệnh nhân nôn ra thức ăn của ngày hôm trước. Cơ thể có biểu hiện suy sụp rõ rệt: mất nước, mất cân bằng điện giải, người gầy còm, mắt trũng, da khô, nhăn nheo.
- Giai đoạn cuối: Bệnh nhân luôn có cảm giác đầy bụng, chướng bụng, ậm ạch, khó chịu, ăn uống khó tiêu. Đau liên tục, âm ỉ, ở giai đoạn này thì bệnh nhân nôn ít hơn, nhưng mỗi lần nôn ra rất nhiều dịch ứ đọng, chất nôn có mùi hôi; tình trạng toàn thân suy sụp một cách rõ rệt.
Nôn mửa là triệu chứng điển hình của hẹp môn vị
4Biến chứng của hẹp môn vị
Mất nước và mất các chất điện giải: Thức ăn và dịch vị dạ dày không thể xuống ruột non, khi tích tụ lâu ở dạ dày sẽ gây kích thích nôn mửa. Cần can thiệp kịp thời để tránh mất nước, mất cân bằng điện giải, suy kiệt cơ thể.
Suy nhược cơ thể: Hẹp môn vị khiến hoạt động tiêu hóa bị gián đoạn, cơ thể không hấp thu được dinh dưỡng kèm theo tình trạng nôn ói làm cho cơ thể bệnh nhân mất dịch và điện giải sụt cân, suy nhược nghiêm trọng.
Hẹp môn vị có thể gây ra suy nhược cơ thể
5Cách chẩn đoán hẹp môn vị
Thăm khám lâm sàng
Các bác sĩ sẽ tiến hành hỏi về các triệu chứng của bệnh nhân trong thời gian gần đây cũng như tiến hành thăm khám vùng bụng để tim các khối u có thể xuất hiện.
Đồng thời bác sĩ sẽ hỏi thăm về tình trạng nôn ói của bệnh nhân để từ đó xem xét bù dịch và điện giải cho bệnh nhân nếu nhận thấy các dấu hiệu mất nước và rối loạn điện giải.
Xét nghiệm
X-quang: rất hữu ích cho việc chẩn đoán. Hình ảnh trên X quang có thể thấy:
- Ống môn vị chít hẹp lại thành một đường nhỏ, khúc khuỷu, bờ không đều.
- Vùng hang vị có hình khuyết rõ rệt.
Nội soi: Nội soi dạ dày - tá tràng bằng ống soi mềm thấy thức ăn còn đọng lại ở dạ dày.
6Khi nào cần gặp bác sĩ
Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ
Các triệu chứng thường gặp của bệnh nhân bị hẹp môn vị khi đến thăm khám là:
- Cảm giác khó tiêu, đầy bụng, ì ạch trong thời gian dài.
- Nôn mửa (nôn vọt, thường xuyên nôn sau khi ăn, có thể chất nôn lẫn máu)
- Biểu hiện mất nước.
Nơi khám chữa hẹp môn vị
Nếu gặp các dấu hiệu nêu trên, bạn nên đến ngay các cơ sở y tế gần nhất hoặc các bệnh viện đa khoa tại địa phương để được thăm khám.
Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và điều trị kịp thời:
- Tại Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Đại học Y dược, Bệnh viện Nhân dân 115, Bệnh viện Bình dân...
- Tại Hà Nội: Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Bệnh viện Bạch Mai...
Khi có các dấu hiệu nghi ngờ, hãy đến cơ sở khám chữa bệnh uy tín để thăm khám và điều trị kịp thời
7Các liệu pháp điều trị hẹp môn vị
Hẹp môn vị chủ yếu được điều trị bằng phẫu thuật, lưu ý trước khi mổ, bệnh nhân cần được bổ sung nước và điện giải, nâng cao thể trạng cơ thể, truyền đạm và máu nếu cần. Phẫu thuật giúp giải quyết tình trạng hẹp môn vị đồng thời điều trị nguyên nhân gây hẹp môn vị.
Nếu là ung thư dạ dày, tuỳ theo giai đoạn, kích thước và vị trí khối u, bác sĩ sẽ chỉ định phương án cắt bỏ phù hợp. Phẫu thuật nối vị tràng (chỉ giải quyết được vấn đề hẹp môn vị, không giải quyết được nguyên nhân gây hẹp, nhất là ung thư dạ dày) chỉ định cho những trường hợp:
- Hẹp môn vị giai đoạn muộn, người già và suy kiệt cơ thể
- Loét tá tràng ở sâu mà không thể cắt dạ dày được.
Điều trị hẹp môn vị bằng phẫu thuật đang là phương pháp được dùng phổ biến hiện nay
8Biện pháp phòng ngừa hẹp môn vị
Hiện tại chưa có một biện pháp cụ thể nào để phòng tránh hẹp môn vị, tuy nhiên bạn cũng có thể thực hiện một số cách sau để giảm nguy cơ mắc bệnh:
- Loét dạ dày tá tràng là nguyên nhân gây hẹp môn vị nhiều nhất, vì vậy hãy: ăn uống điều độ, ăn chậm, nhai kỹ, hạn chế các thức ăn có vị chua dễ gây viêm loét dạ dày, hạn chế hoặc bỏ hẳn hút thuốc, uống rượu, cà phê.
- Thăm khám sức khỏe định kỳ để kịp thời phát hiện và điều trị các căn bệnh: ung thư dạ dày, polyp dạ dày, phì đại môn vị, lao phổi, giang mai, ung thư đầu tụy… là các nguyên nhân gây hẹp môn vị.
Bài viết trên đã chia sẻ những thông tin hữu ích về nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và cách điều trị hẹp môn vị hiệu quả. Hãy chia sẻ bài viết này tới bạn bè và người thân nhé!
