8 nguyên nhân đau bụng kinh dữ dội và cách chữa trị tại nhà

Đau bụng kinh là một hiện tượng mà rất nhiều phụ nữ gặp phải, làm ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng cuộc sống. Hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân đau bụng kinh và những cách khắc phục an toàn tại nhà để cải thiện tình trạng này nhé!

1Phân biệt đau bụng kinh với những đau bụng vùng dưới khác

Đau bụng có nhiều nguyên nhân và vị trí đau cũng khác nhau ở từng trường hợp. Đặc biệt là những cơn đau ở vùng bụng dưới có thể liên quan đến các cơ quan trong khoang bụng dưới như ruột non, đại tràng, ruột thừa, buồng trứng, tử cung, niệu quản,.... Vì thế, các cơn đau rất khó để phân biệt.

Đau bụng kinh là tình trạng xuất hiện những cơn đau co thắt, đau quặn hoặc chuột rút ở vùng bụng dưới, thường xảy ra trước và trong kỳ kinh nguyệt của phụ nữ, gây ra rất nhiều khó chịu và ảnh hưởng đến các hoạt động trong ngày.

Một số triệu chứng điển hình của đau bụng kinh như:

• Đau nhói hoặc đau quặn ở bụng dưới, cơn đau có lúc dữ dội.
• Cơn đau bắt đầu từ 1 - 3 ngày trước kỳ kinh, đạt đỉnh điểm 24 giờ sau khi bắt đầu kỳ kinh và giảm dần sau 2 - 3 ngày.
• Đau âm ỉ, liên tục.
• Cơn đau lan xuống lưng dưới và đùi.
• Một số triệu chứng khác đi kèm như buồn nôn, phân lỏng, đau đầu, chóng mặt,…[1][2]

Đau bụng kinh thường xảy ra trong thời gian hành kinh của phụ nữ

2Nguyên nhân đau bụng kinh

Đau bụng kinh nguyên phát

Trong kỳ kinh nguyệt, tử cung tiến hành co bóp để đẩy lớp niêm mạc ra ngoài. Việc này làm tăng sản xuất prostaglandin liên quan đến cảm giác đau và viêm kích hoạt các cơn co thắt cơ tử cung.

Khi có những cơn co thắt tử cung mạnh, việc cung cấp máu cho tử cung bị ngừng lại trong giây lát, các mô sẽ giải phóng ra prostaglandin. Điều này khiến cho cơ ở tử cung co bóp nhiều và mạnh hơn, do đó làm tăng mức độ đau trong thời điểm này. [3], [4]

Việc tăng sản xuất prostaglandin gây đau và viêm kích hoạt các cơn co thắt cơ tử cung

Lạc nội mạc tử cung

Lạc nội mạc tử cung là tình trạng các tế bào nội mạc tử cung không chỉ phát triển ở tử cung mà còn phát triển bên ngoài tử cung, phổ biến nhất là trên ống dẫn trứng, buồng trứng hoặc mô lót vùng chậu,… gây đau đớn dữ dội ở vùng chậu.

Các niêm mạc tử cung lạc chỗ này cũng tương tự như niêm mạc tử cung bình thường, chúng cũng phát triển dưới tác động của hormon và cũng gây chảy máu mỗi khi hành kinh. Chính điều này gây ra đau, đặc biệt nhất là trong kỳ kinh nguyệt.

Lạc nội mạc tử cung có thể gây những đau đớn dữ dội ở vùng chậu

Bệnh tuyến cơ tử cung

Bệnh tuyến cơ tử cung (Adenomyosis) là tình trạng mà các mô lót tử cung hiện diện bên trong thành cơ của tử cung, có thể ảnh hưởng đến một phần hay toàn bộ tử cung. Điều này làm cho thành tử cung dày lên gấp 2 - 3 lần so với bình thường, gây ra cảm giác đau trước khi hành kinh.[5][6]

Adenomyosis có thể gây ra tình trạng đau bụng kinh dữ dội

U xơ tử cung

U xơ tử cung là sự xuất hiện của những khối u không phải ung thư nằm trong cơ tử cung. Chúng có kích thước thay đổi tùy từng người, từ rất nhỏ đến rất lớn. Những khối u này có thể gây ra cảm giác đau.

Tuỳ vào tình trạng, kích thước và số lượng khối u sẽ có những biểu hiện tình trạng bệnh lý khác nhau, phổ biến như:

• Rối loạn kinh nguyệt kèm theo rong kinh kéo dài.
• Khi các khối u phát triển đến kích thước lớn có thể gây đau bụng dưới giống như đau bụng kinh, khiến nhiều chị em phụ nữ nhầm lẫn.
• Viêm nhiễm vùng kín làm xuất hiện khí hư. Tình trạng xảy ra khi u đã phát triển và lây lan sang các bộ phận khác.

U xơ tử cung là một dạng u lành tính của tử cung

Bị viêm vùng chậu

Viêm vùng chậu là một bệnh lý nhiễm trùng cơ quan sinh sản ở phụ nữ, gây ra bởi các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục. Bệnh không có triệu chứng rõ ràng hoặc nhẹ như đau phần dưới bụng như đau bụng kinh, khiến chị em dễ nhầm lẫn hay dịch tiết âm đạo bất thường.

Vi khuẩn khi di chuyển từ âm đạo đến cổ tử cung, ống dẫn trứng và buồng trứng có thể gây viêm nhiễm hoặc áp-xe. Nếu không được điều trị kịp thời sẽ gây nhiều biến chứng như vô sinh, mang thai ngoài tử cung, đau vùng chậu mạn tính.

Viêm vùng chậu là một bệnh nhiễm trùng của cơ quan sinh sản nữ

Hẹp cổ tử cung

Ở một số phụ nữ thường gặp tình trạng tắc hoặc độ mở của lỗ trong cổ tử cung khá nhỏ. Điều này, làm cản trở dòng chảy kinh nguyệt, gia tăng áp lực và gây tình trạng đau bụng mỗi khi hành kinh. Đồng thời, tình trạng hẹp cổ tử cung có nguy cơ gây vô sinh (tuy nhiên tỷ lệ khá thấp).

Hẹp cổ tử cung gây đau bụng kinh và ảnh hưởng đến khả năng sinh sản ở nữ giới

Khiếm khuyết tử cung

Một số khiếm khuyết của tử cung hoặc tử cung bất thường như: tử cung đôi, tử cung có vách ngăn, tử cung một sừng,… có thể gây vô sinh, đau bụng kinh và tình trạng đau khi quan hệ.

Tử cung có vách ngăn là loại bất thường ở tử cung phổ biến nhất

Do tác động của dụng cụ tránh thai

Đau bụng kinh là một trong những tác dụng phụ thường gặp khi đặt vòng tránh thai. Khi đó, cơn đau sẽ kéo dài khoảng 7 - 10 ngày.

Tuy nhiên, có thể gặp trường hợp vòng tránh thai bị lệch hoặc vòng không hợp cơ địa, xuất hiện các dấu hiệu như khí hư bất thường, chảy máu âm đạo hoặc những cơn đau lúc dữ dội, lúc âm ỉ.

Nếu có các vấn đề như trên, hãy nhanh chóng tới gặp bác sĩ để kiểm tra, xác định nguyên nhân để khắc phục kịp thời.

Đặt vòng tránh thai có thể gây đau bụng kinh trong thời gian đầu

Chế độ ăn uống, sinh hoạt không hợp lý

Chế độ ăn uống, sinh hoạt không hợp lý cũng có thể dẫn đến những cơn đau trong kì kinh nguyệt. Một số thói quen ăn uống cần tránh trong kỳ kinh nguyệt như uống ít nước, ăn nhiều đồ lạnh, đồ có tính hàn, không giữ ấm bụng,…

Ăn nhiều đồ lạnh có thể gây đau bụng kinh

3Cách giảm đau bụng kinh hiệu quả

Chườm nóng

Nhiệt độ ấm nóng có thể làm giảm đáng kể cơn đau bụng kinh của phụ nữ. Hơi nóng từ đệm sưởi, Túi chườm nóng,… có thể giúp cơ bắp được thư giãn, cải thiện lưu lượng máu và giảm căng thẳng, từ đó xoa dịu cơn đau bụng kinh hiệu quả.

Nhiệt độ ấm, nóng có thể làm giảm cơn đau bụng kinh

Tập yoga

Việc tập yoga thường xuyên có thể cải thiện tình trạng đau bụng kinh, dù là những bài tập với mục đích luyện tập cơ bắp hay thư giãn cơ thể. Tuy nhiên trong kỳ kinh nguyệt, bạn không nên tập các động tác có tư thế đảo ngược có thể ảnh hưởng tới dòng chảy tự nhiên trong cơ thể.

Tập yoga thường xuyên có thể cải thiện tình trạng đau bụng kinh

Châm cứu

Châm cứu có thể giúp lưu thông dòng máu chảy đến các cơ quan trong cơ thể, từ đó giảm bớt tình trạng đau bụng kinh, giảm viêm và thư giãn hệ thần kinh. Ngoài ra trong y học cổ truyền, biện pháp này được cho là giúp cân bằng năng lượng trong cơ thể, từ đó hỗ trợ kích thích khả năng tự chữa lành của cơ thể.

Châm cứu giúp lưu thông các dòng máu trong cơ thể

Uống trà thảo mộc

Một số loại trà thảo mộc như trà hoa cúc, trà bạc hà, trà gừng, trà thì là,… có thể làm giảm tình trạng co thắt tử cung, từ đó giúp cải thiện các cơn đau bụng kinh, làm dịu cơ thể nhờ vào đặc tính chống viêm và các hợp chất chống co thắt.

Trà thảo mộc có thể làm giảm cơn co thắt tử cung

Uống nhiều nước

Uống nhiều nước có thể làm giảm tình trạng đầy hơi trong kỳ kinh nguyệt, từ đó giảm sự khó chịu và các cơn đau bụng kinh. Việc uống nước nóng, nước ấm sẽ giúp gia tăng hiệu quả trong việc giảm các cơn đau bụng kinh, hỗ trợ tăng lưu lượng máu đi khắp nơi trong cơ thể và thư giãn cơ bắp.

Uống nhiều nước có thể làm giảm tình trạng đầy hơi trong kỳ kinh nguyệt

Xây dựng chế độ ăn uống khoa học

Một chế độ ăn ít chất béo bão hoà có thể làm giảm tình trạng đau bụng kinh ở phụ nữ. Bạn nên thay thế các chất béo bão hoà trong thức ăn bằng chất béo không bão hoà như dầu oliu, chất béo có trong cá hay các loại hạt.

Các thực phẩm nhiều đường, chất béo chuyển hoá và muối có thể gây triệu chứng đầy hơi, viêm nhiễm, làm tình trạng đau cơ và đau bụng kinh trở nên tồi tệ hơn. Vì thế bạn nên lưu ý tránh tiêu thụ nhóm thực phẩm này

Một số loại thực phẩm có khả năng chống viêm như cà chua, dứa, nghệ, gừng, tỏi, rau xanh, óc chó, cá hồi có thể giúp thúc đẩy lưu lượng máu, thư giãn tử cung và giảm tình trạng viêm.

Việc bổ sung vitamin D, omega-3, vitamin E, magie, cũng có thể giảm tình trạng viêm và đau bụng kinh ở phụ nữ. Magie có thể được tìm thấy trong hạnh nhân, đậu đen, rau bina, sữa chua, bơ đậu phộng,...

Dùng thuốc giảm đau

Việc sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn như ibuprofen hay naproxen natri với liều lượng phù hợp có thể làm giảm lượng prostaglandin trong cơ thể, từ đó giúp kiểm soát cơn đau của kỳ kinh nguyệt.

Tuy nhiên, chỉ nên dùng thuốc khi cảm thấy cơn đau dữ dội, vì mặc dù mang lại hiệu quả giảm đau nhanh nhưng loại thuốc này vẫn mang một số tác dụng phụ nguy hiểm cần lưu ý.

Không nên lạm dụng thuốc giảm đau để kiểm soát các cơn đau bụng kinh

Dùng thuốc tránh thai

Các liệu pháp tránh thai như thuốc tránh thai đường uống, tiêm, miếng dán trên da hoặc cấy vào cơ thể, vòng tránh thai,… có chứa hormone ngăn cản sự rụng trứng, kiểm soát nội tiết tố trong cơ thể, làm giảm mức độ nghiêm trọng của các cơn đau bụng kinh. [7]

Hormone ngăn rụng trứng trong thuốc tránh thai giúp giảm cơn đau bụng kinh

4Các biện pháp phòng ngừa đau bụng kinh

Hạn chế vận động mạnh trước chu kỳ kinh

Bạn nên dành nhiều thời gian để nghỉ ngơi, tránh các hoạt động quá sức trong kỳ kinh nguyệt. Bạn có thể thay thế bằng những hoạt động thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, đi xe đạp, yoga. Đồng thời, việc tránh stress, tránh xúc động và tránh quan hệ tình dục cũng là những cách góp phần làm giảm các cơn đau bụng kinh.

Vận động nhẹ giúp giảm các cơn đau bụng kinh

Giữ ấm cơ thể

Trong kỳ kinh nguyệt, bạn cần đảm bảo việc giữ gìn vệ sinh cơ thể nhằm đề phòng nguy cơ nhiễm khuẩn đường âm đạo. Đồng thời, bạn cần luôn giữ ấm cơ thể để giúp máu lưu thông dễ dàng và giảm tình trạng đau bụng kinh.

Bên cạnh đấy, bạn nên tắm bằng nước ấm hoà thêm một ít muối vào chậu hay bồn tắm. Những điều này sẽ giúp thư giãn các cơ, đặc biệt là cơ vùng chậu, vùng bụng, qua đó làm dịu cơn đau bụng kinh hiệu quả.

Tắm nước ấm có thể làm hạn chế cơn đau bụng kinh

Đảm bảo chất lượng giấc ngủ

Việc thay đổi nội tiết và những cơn đau trong kỳ kinh nguyệt khiến cơ thể phụ nữ luôn cảm thấy khó chịu, mệt mỏi, từ đó ảnh hưởng tới cả giấc ngủ. Vì thế bạn cần đảm bảo ngủ ngon và ngủ đủ giấc.

Bạn nên ngủ tối thiểu 8 tiếng mỗi ngày và có thể tăng cường thêm một giấc ngủ ngắn vào buổi trưa. Ngoài ra, khi nằm ngủ ở tư thế bào thai giúp cơ bụng được dãn ra và giảm cảm giác đau bụng kinh.

Tư thế bào thai giúp cơ bụng giãn ra và giảm đau bụng kinh

Dinh dưỡng hợp lý

Một chế độ dinh dưỡng lành mạnh, đủ chất, ít dầu mỡ, giàu chất xơ, ăn nhiều rau củ quả vì chứa nhiều vitamin, trong đó có vitamin E, vitamin B1, vitamin B6, magie, kẽm và omega 3,… giúp giảm hormone gây đau bụng kinh, làm giãn cơ, giảm các triệu chứng viêm.

Trong kỳ kinh nguyệt, bạn nên uống nhiều nước ấm, nước ép trái cây, không nên uống cà phê, rượu bia vì có thể gây tình trạng kích thích đường tiêu hóa làm cơn đau trầm trọng thêm. Bạn cũng nên hạn chế đồ mặn, cay, nóng vì các thực phẩm này dễ gây táo bón, làm cho tình trạng đau bụng nặng thêm.

Không nên sử dụng rượu, bia trong kỳ kinh nguyệt

Một số biện pháp khác giúp phòng ngừa đau bụng kinh

Đau bụng kinh có thể được phòng ngừa nhờ việc thay đổi những thói quen hằng ngày:

• Vệ sinh vùng kín đúng cách và thường xuyên tránh viêm nhiễm, quan hệ tình dục an toàn và lành mạnh, áp dụng biện pháp tránh thai an toàn.
• Tránh stress về tinh thần và thể chất: hạn chế tối đa tình trạng sang chấn tâm lý, làm việc căng thẳng, quá sức,…
• Điều trị các bệnh phụ khoa, bệnh lây truyền qua đường tình dục, u lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung,…
• Hãy gặp bác sĩ để khám và điều trị trong trường hợp bị rối loạn kinh nguyệt.
• Bổ sung dinh dưỡng hợp lý, tập thể dục thường xuyên, giữ mức cân nặng ổn định, không hút thuốc lá.

Giữ gìn vệ sinh vùng kín có thể giúp phòng ngừa đau bụng kinh

5Khi nào cần gặp bác sĩ?

Dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Hãy tới gặp bác sĩ ngay khi nhận thấy cơ thể có một trong những dấu hiệu như:

• Đau bụng kinh làm gián đoạn cuộc sống mỗi tháng.
• Các triệu chứng trở nên trầm trọng hơn theo thời gian.
• Sau 25 tuổi mới có những cơn đau bụng kinh dữ dội.

Hãy tới gặp bác sĩ khi có những cơn đau bất thường trong kỳ kinh nguyệt

Các xét nghiệm

Một số xét nghiệm cần được thực hiện nhằm loại trừ những nguyên nhân liên quan tới các rối loạn phụ khoa hay bất thường về cấu trúc.

• Xét nghiệm thử thai: Xét nghiệm thử thai nên được thực hiện ở tất cả phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ khi gặp tình trạng đau vùng chậu. Nếu nghi ngờ có bệnh viêm vùng khung chậu, thì cần thực hiện soi dịch cổ tử cung.
• Siêu âm vùng chậu: Siêu âm vùng chậu là phương pháp có độ nhạy cao đối với các bất thường ở vùng chậu như u nang buồng trứng, u xơ tử cung, bệnh lạc nội mạc tử cung,… và có thể xác định vị trí bất thường của vòng tránh thai.
• Chụp X-quang tử cung-vòi trứng hoặc siêu âm bơm nước buồng tử cung: để xác định polyp nội mạc tử cung, u xơ dưới niêm mạc hoặc các bất thường bẩm sinh. Có thể cần phải chụp MRI để mô tả đầy đủ các dị tật bẩm sinh.
• Nội soi ổ bụng: trong trường hợp bác sĩ nghi ngờ bệnh lạc nội mạc tử cung.

Siêu âm phụ khoa có thể phát hiện được nhiều bệnh tại cơ quan sinh sản

Các bệnh viện chuyên khoa phụ sản uy tín

• Thành phố Hồ Chí Minh: Bệnh viện Từ Dũ, Bệnh viện Mekong, Bệnh viện Hùng Vương,...
• Hà Nội: Bệnh viện Phụ sản Trung Ương, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội, Bệnh viện Bạch Mai,...

Bài viết trên đã cung cấp những thông tin về nguyên nhân có thể gây ra cơn đau bụng kinh dữ dội và một số cách khắc phục tại nhà an toàn. Ngoài ra, bạn cũng nên giữ vệ sinh vùng kín và đến thăm khám bác sĩ nếu gặp những biểu hiện bất thường nhằm giúp "cô bé" luôn khoẻ mạnh nhé!