Đau đầu Migraine là tình trạng đau nửa đầu thành từng cơn, có thể kèm theo buồn nôn, nôn mửa. Đây là bệnh lý phổ biến, thường gặp nhất ở nữ giới. Cùng tìm hiểu về bệnh lý này qua bài viết dưới đây nhé!
1Đau đầu Migraine là gì?
Migraine là bệnh đau nửa đầu nguyên phát, diễn ra thành từng cơn. Mỗi cơn đau đầu có thể kéo dài từ 4 - 72 tiếng hoặc lâu hơn nếu bệnh ở mức độ nghiêm trọng.
Đau đầu Migraine là bệnh lý phổ biến hiện nay với tỷ lệ mắc bệnh khoảng 6% ở nam giới và 18% ở nữ giới. Bệnh thường khởi phát từ tuổi dậy thì và tăng dần qua các năm tiếp theo chủ yếu rơi vào độ tuổi 30-39 và có thể giảm sau 50 tuổi.[1][2]
Migraine là chứng đau nửa đầu thành từng cơn
2Phân loại đau đầu Migraine
Tùy theo tính chất cơn đau và yếu tố khởi phát mà đau đầu Migraine có thể được chia thành 2 nhóm chính gồm:
Đau đầu Migraine không tiền triệu
Đau đầu Migraine không tiền triệu là những cơn đau xảy ra đột ngột, không có triệu chứng gì trước cơn đau, đau nhói hoặc đau theo mạch đập, cường độ tăng dần và tăng nhanh. Khi nghỉ ngơi trong phòng tối và yên tĩnh, cơn đau có thể giảm.
Đau đầu Migraine có tiền triệu
Với đau đầu Migraine có tiền triệu, bệnh nhân sẽ xuất hiện những triệu chứng báo hiệu có thể từ 24 - 48 giờ trước khi cơn đau đầu diễn ra. Các biểu hiện tiền triệu chung bao gồm:
- Thay đổi tâm trạng: hồi hộp, lo lắng, cáu gắt hoặc buồn bã.
- Rối loạn giấc ngủ: khó ngủ, mất ngủ hoặc ngủ không sâu giấc.
- Mệt mỏi, giảm khả năng tập trung.[3][2]
- Có thể tăng ngáp nhiều, tăng cảm giác đói bụng, thèm ăn, táo bón, cứng cổ.
Hiện nay, đau đầu Migraine có tiền triệu được chia thành 4 loại chính với các biểu hiện ban đầu khác nhau như:[2]
- Đau đầu Migraine mạn tính: cơn đau đầu hay gặp ở 1 bên, đôi khi xuất hiện đồng thời cả 2 bên. Triệu chứng đau đầu thường không rõ ràng nhưng kéo dài ít nhất 15 ngày, trong ít nhất ba tháng.
- Đau nửa đầu liệt nửa người: trước khi xuất hiện cơn đau, người bệnh sẽ gặp tình trạng yếu hoặc liệt nửa người, hoặc một số triệu chứng khác như tê bì, khó nói, bất thường tầm nhìn, sốt, lừ đừ, hôn mê, co giật.
- Đau nửa đầu thân não: triệu chứng tiền triệu của loại đau đầu này thường liên quan đến thân não khiến người bệnh bị chóng mặt, rối loạn thăng bằng, ù tai, song thị.
- Đau nửa đầu võng mạc: với loại đau đầu Migraine này, người bệnh có thể gặp các triệu chứng tiền triệu như một bên mắt nhìn thấy ánh sáng nhấp nháy liên tục hoặc giảm, mất thị giác.
Ngáp ngủ là một trong những triệu chứng tiền triệu của đau đầu Migraine
3Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ
Hiện nay, nguyên nhân gây ra đau đầu Migraine vẫn chưa được biết rõ hoàn toàn. Tuy nhiên, bệnh có liên quan chặt chẽ đến những bất thường của hệ thần kinh cũng như yếu tố di truyền như:
- Di truyền: đau đầu Migraine được chứng minh là bệnh có tính di truyền. Điều này có nghĩa là bạn sẽ có nguy cơ bị bệnh cao hơn nếu bố mẹ hoặc anh chị em ruột cũng có tiền sử bệnh lý này.
- Độ tuổi: đau đầu Migraine có thể gặp ở mọi lứa tuổi. Tuy nhiên, bệnh thường khởi phát ở giai đoạn dậy thì, diễn biến nặng và thường xuyên ở tuổi 30 và có thể giảm dần khi về già.
- Giới tính: nữ giới là nhóm đối tượng có nguy cơ bị đau đầu Migraine cao, có thể gấp 3 lần so với nam giới.
- Nội tiết tố: sự thay đổi của nội tiết tố trong cơ thể cũng là một trong những yếu tố dẫn đến đau đầu Migraine. Cơn đau có thể xuất hiện trước hoặc trong chu kỳ kinh nguyệt, khi mang thai hoặc tiền mãn kinh ở nữ giới.[4]
Đau đầu Migraine là bệnh lý thường gặp ở nữ giới
4Tác nhân kích hoạt cơn đau nửa đầu
Những bệnh nhân đã từng có tiền sử bị đau đầu Migraine có thể khởi phát cơn đau dưới tác động của một số yếu tố như:[2][4]
- Rối loạn nội tiết tố nữ: chiếm khoảng 65%, thường liên quan đến sự suy giảm nồng độ estrogen. Do đó, đau đầu có thể thay đổi theo chu kỳ kinh nguyệt, mang thai hoặc dùng thuốc tránh thai.
- Căng thẳng, stress: là nguyên nhân phổ biến dẫn đến đau đầu Migraine, chiếm 80%.
- Rượu, bia, thuốc lá: sử dụng quá nhiều các chất kích thích thần kinh cũng có thể khiến bạn khởi phát cơn đau đầu Migraine.
- Hoạt động thể chất: việc lao động gắng sức cũng có thể dẫn đến chứng đau nửa đầu này.
- Kích thích cảm giác: đau đầu Migraine có thể liên quan đến ánh đèn nhấp nháy (38%), mùi hương lạ (44%) hoặc sau khi nghe một âm thanh quá lớn.
- Thay đổi giấc ngủ: tình trạng rối loạn giấc ngủ cũng có thể gây ra cơn đau đầu Migraine ở 50% người bệnh.
- Thức ăn: chế độ ăn uống không khoa học, thường xuyên bỏ bữa hoặc sử dụng các loại thực phẩm được ủ, lên men lâu năm như phô mai, thịt xông khói cũng có thể liên quan đến bệnh.
- Thay đổi thời tiết: thời tiết chuyển lạnh đột ngột hoặc di chuyển đến vùng có áp suất thấp như núi cao có thể là nguyên nhân của 53% các đợt khởi phát đau đầu Migraine.
Stress là một trong những yếu tố khởi phát cơn đau đầu Migraine
5Triệu chứng
Triệu chứng điển hình của đau đầu Migraine là cơn đau nửa đầu, người bệnh có thể cảm nhận rõ tiếng mạch đập, kèm theo buồn nôn, nôn mửa hoặc tăng nhạy cảm với môi trường.
Cơn đau đầu Migraine thường trải qua 4 giai đoạn với các triệu chứng khác nhau gồm:[2][4]
Giai đoạn tiền triệu (prodrome)
Giai đoạn này thường có ở khoảng 77% bệnh nhân, xảy ra khoảng 24 - 48h trước cơn Migraine.
Những tiền triệu phổ biến là:
- Ngáp nhiều.
- Thay đổi cảm xúc: cảm thấy hạnh phúc, cảm thấy buồn bã - trầm cảm.
- Thèm ăn.
- Táo bón.
- Cứng cổ.
Giai đoạn aura
Khoảng 25% bệnh nhân có trải qua giai đoạn aura, giai đoạn này có thể xuất hiện trước cơn đau đầu hoặc cùng lúc với cơn đau. Người bệnh thường có biểu hiện tăng cảm giác ở một vài cơ quan như:
- Aura âm thanh: nghe thấy tiếng chuông reo trong 1 bên tai hoặc sợ những âm thanh cường độ cao như tiếng nói chuyện ồn ào, tiếng máy móc.
- Aura thị giác: tầm nhìn của bệnh nhân có thể bị thay đổi, hình ảnh bị mờ, méo mó hoặc không rõ ràng.
- Aura xúc giác: Rối loạn cảm giác (đau, nóng, dị cảm).
Yếu cơ là biểu hiện migraine hiếm gặp, được phân vào loại migraine liệt nửa người
Giai đoạn tấn công
Ở giai đoạn tấn công, người bệnh sẽ xuất hiện cơn đau đầu Migraine điển hình. Cơn đau có thể kéo dài trong khoảng từ 4 đến 72 tiếng đồng hồ hoặc lâu hơn.
Giai đoạn sau cơn đau
Khi các triệu chứng đau đầu điển hình giảm đi, người bệnh sẽ chuyển sang giai đoạn hồi phục sau cơn đau với các triệu chứng:
- Mệt mỏi.
- Đau nhức cổ gáy.
- Giảm khả năng tập trung.
- Một số ít trường hợp hưng cảm.
6Biến chứng nguy hiểm
Đau đầu Migraine là bệnh lành tính, song nếu không điều trị bệnh kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng như:[3]
- Ảnh hưởng nghiêm trọng chất lượng cuộc sống, công việc.
- Ảnh hưởng tâm trạng, gây trầm cảm, rối loạn giấc ngủ.
7Cách chẩn đoán đau nửa đầu Migraine
Các bác sĩ có thể chẩn đoán đau nửa đầu Migraine dựa trên việc thăm khám lâm sàng và các xét nghiệm bổ trợ như:
Triệu chứng lâm sàng
Theo phân loại quốc tế về rối loạn đau đầu (ICHD-3) thì bệnh đau nửa đầu Migraine có thể được chẩn đoán nếu trên lâm sàng phát hiện các triệu chứng sau:
- Bệnh nhân đã từng bị ít nhất 5 cơn đau đầu 1 bên dữ dội.
- Cơn đau với triệu chứng điển hình như: đau xuất hiện ở nửa đầu, cảm nhận được nhịp mạch đập, đau tăng khi vận động mạnh.
- Đau đầu kèm theo buồn nôn, nôn, sợ âm thanh lớn, tăng nhạy cảm với ánh sáng hoặc yếu cơ.
- Cơn đau đầu dữ dội kéo dài trong khoảng 4 - 72 giờ.
- Có thể xuất hiện các triệu chứng tiền triệu của đau nửa đầu Migraine từ 5 phút trở lên.[3]
Cơn đau đầu Migraine thường xảy ra ở nửa đầu
Cận lâm sàng
Bên cạnh việc thăm khám lâm sàng, các bác sĩ có thể sử dụng một số kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh để loại trừ các tổn thương tại nhu mô não. Từ đó, chẩn đoán xác định đau nửa đầu Migraine như:
- Chụp MRI: hay chụp cộng hưởng từ mô phỏng tương đối cấu trúc não bộ. Vì thế, bác sĩ có thể loại trừ đau đầu do khối u não, tai biến mạch máu não hoặc nhiễm trùng thần kinh trung ương.
- Chụp CT: phương pháp chụp cắt lớp vi tính cho phép bác sĩ phát hiện các tổn thương tụ máu, chảy máu.[5]
Chụp CT có thể giúp chẩn đoán bệnh đau đầu Migraine
8Khi nào cần gặp bác sĩ?
Dấu hiệu cần gặp bác sĩ
Bạn nên đến gặp bác sĩ sớm nếu có những triệu chứng nghi ngờ của bệnh đau đầu Migraine để được điều trị sớm. Một số biểu hiện cần đến gặp bác sĩ bao gồm:
- Đột ngột xuất hiện cơn đau nửa đầu dữ dội.
- Đau tăng dần theo thời gian, có thể kéo dài đến hàng tuần.
- Đau đầu sau xúc động mạnh, lao động gắng sức hoặc chấn thương vùng đầu.
- Đau đầu kèm theo nôn mửa, tăng cảm giác, sốt, cứng cổ hoặc có cơn co giật.[6]
Nơi khám bệnh
Nếu gặp các dấu hiệu như trên, bạn có thể đến ngay các cơ sở y tế gần nhất, các phòng khám hay bệnh viện chuyên khoa Nội, Thần kinh. Hoặc bất kỳ bệnh viện đa khoa nào tại địa phương để được thăm khám kịp thời.
Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:
- Tại Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Nhân Dân 115, Bệnh viện Đại học Y dược Tp. Hồ Chí Minh.
- Tại Hà Nội: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Xanh Pôn, Bệnh viện Quân đội Trung ương 108.
9Đau đầu Migraine điều trị như thế nào?
Đau đầu Migraine là bệnh lý mạn tính, không thể chữa khỏi. Tuy nhiên, bác sĩ có thể điều trị nhằm làm giảm triệu chứng và cải thiện bệnh. Từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống của bệnh nhân như:[5][3]
Điều trị cơn đau cấp tính
Điều trị giảm và cắt cơn đau nửa đầu cấp tính là điều cần thiết cho bệnh nhân. Bác sĩ có thể sử dụng một số thuốc sau:
- Thuốc giảm đau NSAIDs: ibuprofen, naproxen, paracetamol, aspirin, diclofenac.
- Triptans: sumatriptan, zolmitriptan, almotriptan.
- Thuốc chống nôn: chlorpromazine hoặc prochlorperazine.
- Thuốc kháng peptide liên quan đến calcitonin: rimegepant hoặc ubrogepant.
- Thuốc đồng vận thụ thể serotonin 1F: lasmiditan.
- Thuốc Dexamethasone.
Điều trị dự phòng
Phương pháp điều trị dự phòng nhằm giảm số cơn đau đầu Migraine, hạn chế mức độ nghiêm trọng của bệnh và giảm thời gian của một cơn đau đầu. Biện pháp này thường được chỉ định với:
- Các bệnh nhân bị đau đầu thường xuyên hoặc kéo dài.
- Điều trị cắt cơn đau cấp tính không hiệu quả.
- Đau đầu Migraine có tiền triệu thể thân não, liệt nửa người.
- Bệnh nhân có biến chứng của đau đầu Migraine.
Điều trị tại nhà
Bên cạnh việc dùng thuốc, người bệnh có thể hạn chế cơn đau đầu Migraine thông qua một số biện pháp điều trị tại nhà như: Thư giãn cơ thể, nhắm mắt nghỉ ngơi, hít thở sâu, đều đặn hoặc tránh âm thanh, ánh sáng.
Chườm vải mát có thể giúp điều trị cơn đau đầu Migraine tại nhà
Phương pháp điều trị thay thế
Cùng với đó, người bị đau đầu Migraine có thể kết hợp thêm các biện pháp hỗ trợ giảm tình trạng bệnh như:
Người bệnh có thể tập yoga giúp cải thiện đau đầu Migraine
10Biện pháp phòng ngừa
Hiện nay, vẫn chưa có một phương pháp nào được chứng minh có thể phòng ngừa hoàn toàn được bệnh đau đầu Migraine. Tuy nhiên, bạn có thể làm giảm xuất hiện các cơn đau đầu bằng việc áp dụng các biện pháp sau:
- Hạn chế căng thẳng quá mức trong công việc và cuộc sống.
- Thường xuyên tập luyện thể dục thể thao.
- Xây dựng thói quen ăn uống khoa học.
- Tạo môi trường đảm bảo giấc ngủ.[2]
Ngủ đủ giấc có thể giúp hạn chế xuất hiện các cơn đau đầu Migraine
Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn có thêm những kiến thức bổ ích về bệnh đau đầu Migraine. Bạn hãy kịp thời đến gặp bác sĩ khi có những triệu chứng nghi ngờ bệnh đau đầu Migraine để được chẩn đoán và điều trị sớm nhé!
Nguồn tham khảo
Xem thêm 
