Viêm gan mạn tính: Nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và cách điều trị

Một trong những yếu tố gây nên tình trạng suy gan, ung thư gan là viêm gan diễn ra trong thời gian dài. Cùng tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu, cách điều trị và phòng ngừa viêm gan mạn tính trong bài viết dưới đây nhé!

1Viêm gan mạn tính là gì?

Viêm gan mạn tính là tình trạng viêm gan liên tục kéo dài trong ít nhất 6 tháng. Tình trạng này có thể gây tổn thương gan ở mức độ nhẹ hoặc nghiêm trọng hơn khiến nhiều tế bào gan bị phá hủy. Nguyên nhân chủ yếu là do virus viêm gan B, virus viêm gan C hay hậu quả của việc sử dụng bia rượu thường xuyên.

Bệnh diễn ra trong thời gian dài nên giai đoạn đầu thường không xuất hiện triệu chứng. Trong một số trường hợp có thể xuất hiện các triệu chứng mơ hồ và không đặc hiệu như mệt mỏi, chán ăn.[1]

Viêm gan mạn tính là tình trạng viêm gan kéo dài trên 6 tháng

2Nguyên nhân gây bệnh viêm gan mạn tính

Có rất nhiều nguyên nhân gây nên tình trạng viêm gan diễn ra trong thời gian dài như:

• Viêm gan C: đây là nguyên nhân chủ yếu dẫn tới tình trạng viêm gan mạn (chiếm 60 - 70%). Khoảng 75% người mắc viêm gan C diễn tiến thành viêm gan mạn.
• Viêm gan B: mặc dù là viêm gan hay gặp ở Việt Nam nhưng virus viêm gan B chỉ chiếm 5 - 10% người bệnh. Lưu ý rằng virus viêm gan D sống nhờ ADN của viêm gan B nên có thể đồng mắc cả viêm gan D trong bệnh này.
• Viêm gan A: lây nhiễm qua đường ăn uống, hầu hết tự hồi phục hoàn toàn, ít khi gây viêm gan mạn.
• Lạm dụng rượu bia: các chất trong rượu bia khi chuyển hóa qua gan sẽ gây những tác động xấu phá hủy các tế bào của cơ quan này.
• Viêm gan do mắc gan nhiễm mỡ không do rượu: tích tụ quá nhiều các chất béo trong gan như cholesterol sẽ ảnh hưởng đến hoạt động của gan, gây phá hủy các tế bào và gây viêm gan.
• Viêm gan mạn do thuốc: một số loại thuốc được đào thải qua gan sẽ gây tác động không tốt đến tế bào trong gan. Một trong những loại thuốc có thể kể đến là amiodarone, isoniazid, methotrexate, methyldopa.
• Viêm gan tự miễn: các tế bào miễn dịch trong cơ thể nhầm lẫn tế bào gan với tế bào lạ nên tấn công chúng gây nên tình trạng viêm.
• Nguyên nhân ít gặp khác: thiếu hụt alpha-1 antitrypsin, viêm đường mật nguyên phát, tích tụ nhiều sắt trong gan.[2]

Viêm gan B là một trong những nguyên nhân gây nên viêm gan mạn tính

3Triệu chứng

Khi gan bắt đầu bị viêm, các triệu chứng thường diễn ra không đặc trưng và rất dễ nhầm lẫn với những bệnh khác:

• Sốt nhẹ.
• Mệt mỏi không rõ lý do.
• Đau âm ỉ vùng bụng trên.
• Chán ăn, ăn không ngon miệng.

Khi gan bị suy giảm chức năng có thể dẫn đến các triệu chứng rầm rộ như:

• Cổ trướng (bụng to lên, chứa nhiều dịch).
• Lách to.
• Nước tiểu sẫm màu, phân bạc màu.
• Vàng da, vàng mắt.
• Chảy máu khó cầm.
• Rối loạn tri giác: lơ mơ, lú lẫn, hôn mê (hội chứng não gan).

Viêm gan mạn tính có thể gây nên đau bụng âm ỉ

4Biến chứng nguy hiểm

Nếu tình trạng viêm mạn kéo dài mà không được điều trị có thể dẫn tới các biến chứng nguy hiểm như:

• Xơ gan: khi gan bị viêm sẽ kích thích quá trình xơ hóa các tế bào gan. Các tế bào nhu mô gan sẽ được thay thế bằng sợi collagen nên không thể thực hiện những chức năng của gan như bình thường.
• Suy gan mạn tính: tế bào gan bị hủy hoại trong thời gian dài khiến cho gan không còn thực hiện được chức năng của mình.
• Xuất huyết tiêu hóa: gan bị suy giảm chức năng gây tăng áp lực tĩnh mạch cửa khiến mạch máu ở vùng thực quản vỡ ra gây nên xuất huyết.
• Ung thư gan: do tình trạng viêm kéo dài gây ảnh hưởng đến quá trình thay thế các tế bào gan bình thường.

Viêm gan mạn tính có thể gây nên ung thư gan

5Cách chẩn đoán

Lâm sàng

Bác sĩ khai thác những triệu chứng người bệnh gặp phải như mệt mỏi, vàng da, vàng mắt. Đồng thời khai thác tiền sử sử dụng thuốc, sử dụng rượu bia, và các các bệnh lý nền của người bệnh.

Cận lâm sàng

Bác sĩ dựa vào tình trạng lâm sàng của người bệnh để đưa ra các chỉ định cận lâm sàng hỗ trợ chẩn đoán như:

• Xét nghiệm máu: đánh giá các chỉ số men gan (AST, ALT, GGT), các chỉ số đông máu (prothombin, INR, APTT), albumin.
• Chẩn đoán hình ảnh: siêu âm, siêu âm đàn hồi gan, chụp cắt lớp vi tính (CT - scanner), chụp cộng hưởng từ (MRI) đánh giá sơ bộ cấu trúc nhu mô gan.
• Sinh thiết gan: là phương pháp lấy mảnh nhỏ của mô vùng gan để sinh thiết chẩn đoán ung thư gan. Tuy nhiên phương pháp này chỉ được ứng dụng khi các phương pháp khác không thể khẳng định được chẩn đoán.

6Khi nào cần gặp bác sĩ

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Do viêm gan mạn tính thường diễn biến âm thầm nên khi xuất hiện tình trạng mệt mỏi và chán ăn trong thời gian dài, người bệnh nên đến các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị.

Khi xuất hiện những dấu hiệu đặc trưng hơn như vàng da, vàng mắt, phân bạc màu, cổ trướng hay đau bụng vùng gan, người bệnh nên nhanh chóng đến các cơ sở y tế để được chẩn đoán kịp thời.

Khi có dấu hiệu cổ trướng nên đến các cơ sở y tế để được thăm khám

Nơi khám chữa viêm gan mạn tính

Khi xuất hiện những dấu hiệu của viêm gan mạn tính, người bệnh nên đến các cơ sở y tế gần nhất, các phòng khám hay bệnh viện chuyên khoa Tiêu hóa - Gan mật hoặc bất kỳ bệnh viện đa khoa nào để được thăm khám kịp thời.

Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:

• Tại Thành phố Hồ Chí Minh: Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, Bệnh viện Đại học Y dược TP. HCM.
• Tại Hà Nội: Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Viện Tim mạch - bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Quân đội Trung Ương 108.

7Các phương pháp chữa bệnh viêm gan mạn tính

Mục tiêu của điều trị viêm gan mạn tính xoay quanh điều trị nguyên nhân gây ra bệnh và điều trị các biến chứng của bệnh nếu có.

Điều trị nguyên nhân

Với tình trạng viêm gan B mạn tính, có kết quả xét nghiệm tải lượng virus cao, người bệnh có thể được chỉ định dùng thuốc kháng virus. Thuốc này chỉ có tác dụng kìm hãm sự phát triển của virus chứ không thể tiêu diệt hoàn toàn căn nguyên này.

Với tình trạng viêm gan C, người bệnh sẽ được chỉ định dùng thuốc kháng virus trong 8 - 24 tuần để tiêu diệt hoàn toàn virus, ngăn cản quá trình viêm gan và xơ gan.

Với viêm gan mạn do rượu, cách tốt nhất là ngưng hoàn toàn việc uống rượu. Điều này giúp ngăn ngừa bệnh tiến triển và giúp hồi phục chức năng gan một phần.

Với tình trạng gan nhiễm mỡ không do rượu, người bệnh phải tiến hành điều trị tất cả các bệnh lý nền đi kèm như:

• Duy trì BMI cân đối dao động từ 18 - 22 kg/m².
• Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh: ăn nhiều rau xanh, hoa quả, giảm chất béo bão hòa,...
• Điều trị các bệnh lý nền như đái tháo đường, mỡ máu.
• Không sử dụng thuốc gây độc cho gan.

Với bệnh viêm gan tự miễn, thông thường bác sĩ sẽ kết hợp sử dụng corticosteroid với các thuốc ức chế miễn dịch như azathioprine, mycophenolate mofetil để giảm tình trạng viêm, giảm các triệu chứng người bệnh gặp phải. Các loại thuốc này có thể phải sử dụng suốt đời nên cần theo dõi các tác dụng phụ của thuốc thường xuyên để kịp thời xử trí.[3]

Điều trị biến chứng

Khi bệnh nhân gặp phải những biến chứng của viêm gan mạn, bác sĩ sẽ có các điều trị thích hợp để cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

• Viêm gan cổ trướng: giảm lượng muối trong chế độ ăn, sử dụng thuốc lợi tiểu, chọc tháo dịch ổ bụng.
• Suy gan: điều trị triệu chứng, hỗ trợ gan phục hồi. Nếu tình trạng suy gan nặng có thể cân nhắc phẫu thuật.
• Ung thư gan: đánh giá giai đoạn, tình trạng tổn thương gan để có phương pháp phẫu thuật, hóa xạ trị thích hợp.

Trong trường hợp suy gan nặng, bác sĩ có thể cân nhắc đến phẫu thuật ghép gan

8Biện pháp phòng ngừa viêm gan mạn tính

Để giảm tình trạng viêm gan mạn tính, bạn có thể tham khảo những gợi ý sau:

• Không nên sử dụng quá nhiều rượu, hạn chế uống bia rượu nhất có thể.
• Xây dựng chế độ ăn uống hợp lý: hạn chế đồ ăn chiên xào rán, tăng cường rau xanh và hoa quả, đa dạng thành phần ngũ cốc nguyên hạt.
• Khám sức khỏe 6 tháng/lần để phát hiện ra các bệnh lý nguy hiểm.
• Tiêm vaccine viêm gan đầy đủ.
• Không dùng chung đồ dùng cá nhân như bàn chải đánh răng, dao cạo râu.
• Nếu mẹ mắc viêm gan B, C nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trong thai kỳ.
• Quan hệ tình dục an toàn, sử dụng bao cao su khi quan hệ.
• Tầm soát các bệnh lý di truyền nếu gia đình có người mắc những bệnh lý này.

Tiêm vaccine giúp phòng ngừa một số tình trạng viêm gan

Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những kiến thức cơ bản về viêm gan mạn tính. Đây là bệnh lý diễn biến âm thầm nên bạn cần duy trì thói quen đi khám bệnh định kỳ để phát hiện sớm tình trạng này. Nếu thấy bài viết hay, hãy chia sẻ cho người thân và bạn bè nhé!