3 giai đoạn sốt xuất huyết, giai đoạn nào nguy hiểm nhất?

Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm phổ biến do virus Dengue gây nên. Người bệnh sốt xuất huyết thường có triệu chứng khác nhau tùy thuộc vào từng giai đoạn của bệnh. Cùng tìm hiểu về các giai đoạn của bệnh sốt xuất huyết qua bài viết dưới đây nhé!

1Sốt xuất huyết là gì?

Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính có thể gây nguy hiểm cho tính mạng của người bệnh nếu không được theo dõi và điều trị kịp thời. Bệnh do virus Dengue gây ra và được lây truyền từ người sang người qua trung gian muỗi Aedes aegypti.

Bệnh sốt xuất huyết có thể phát triển thành dịch nếu không kiểm soát tốt, bệnh xảy ra quanh năm nhưng thường bùng phát mạnh trong mùa mưa (từ khoảng tháng 6 - 10 hằng năm). Bệnh sốt xuất huyết có thể nguy hiểm cho người bệnh bởi một số biến chứng như:

• Tổn thương cơ quan: viêm gan nặng, viêm cơ tim, viêm não,...
• Chảy máu cơ quan: xuất huyết tiêu hóa, tiểu ra máu, xuất huyết não.
• Cô đặc máu gây giảm thể tích tuần hoàn: bệnh nhân có tình trạng thoát nước nhiều ra khỏi thành mạch khiến giảm khối lượng tuần hoàn gây sốc giảm thể tích, tắc mạch, trụy mạch.

Sốt xuất huyết được lây truyền chủ yếu qua con đường muỗi Aedes aegypti

2Các giai đoạn sốt xuất huyết

Sốt xuất huyết có biểu hiện rất đa dạng và khác nhau tùy theo từng giai đoạn. Việc xác định giai đoạn bệnh có ý nghĩa quan trọng trong việc theo dõi, điều trị và đánh giá nguy cơ xuất huyết các biến chứng của bệnh.

Các triệu chứng của bệnh xuất sốt huyết theo từng giai đoạn gồm:[1]

Giai đoạn sốt

Giai đoạn sốt thường kéo dài từ 2 - 7 ngày. Đây là giai đoạn đầu tiên với các triệu chứng điển hình và hiếm khi gây ra biến chứng nguy hiểm. Người bệnh có thể sốt cao (39 – 40 độ) đột ngột kèm theo một số những biểu hiện sau:

• Đau đầu dữ dội.
• Đau sau hốc mắt.
• Đau cơ và khớp toàn thân.
• Buồn nôn, ăn uống không ngon.
• Phát ban trên da, đỏ mặt
• Bầm máu.
• Chảy máu cam hoặc nướu răng.
• Tiểu ra máu.[2]

Một số dấu hiệu cảnh báo bệnh có nguy cơ tiến triển xấu thành sốt xuất huyết nặng ở cuối giai đoạn sốt gồm:

• Nôn mửa kéo dài.
• Đau tức bụng hạ sườn phải, thượng vị dữ dội.
• Người bệnh li bì, hôn mê.
• Gan to, lách to.

Việc điều trị giai đoạn sốt chủ yếu điều trị triệu chứng và hỗ trợ dinh dưỡng cho bệnh nhân, cụ thể như sau:

• Thuốc hạ sốt: chỉ dùng paracetamol đơn chất để hạ sốt, liều dùng 10 - 15 mg/kg cân nặng, cách nhau mỗi 4 đến 6 giờ. Không nên dùng aspirin vì có thể làm tăng nguy cơ xuất huyết.
• Lau người bằng nước ấm để giúp hạ nhiệt cơ thể hiệu quả.
• Bù nước và điện giải với nước lọc hoặc dung dịch oresol, ưu tiên dùng đường uống. Tránh sử dụng nước có ga, cà phê, trà

Hỗ trợ dinh dưỡng: bệnh nhân nên được cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng và năng lượng cần thiết. Đồ ăn cần được chế biến ở dạng mềm lỏng, dễ hấp thu. Tránh thức ăn có màu sẫm, đỏ, đen như: huyết (tiết), củ dền

Sốt cao đột ngột, kèm đau mỏi cơ toàn thân là biểu hiện chính của bệnh sốt xuất huyết

Giai đoạn nặng nguy kịch (giai đoạn nguy hiểm)

Triệu chứng

Bệnh nhân thường bước vào giai đoạn nguy hiểm, khoảng ngày thứ 3 -7 của bệnh. Trong giai đoạn này, bệnh nhân thường có biểu hiện hạ sốt và kéo dài 24 - 48 giờ.

Đây là lúc các biểu hiện thoát huyết tương nghiêm trọng dần dần xuất hiện, gây ra nhiều biến chứng:

• Tình trạng thoát huyết tương nghiêm trọng do tăng tính thấm thành mạch: có thể gây tràn dịch màng phổi, cổ trướng, hạ huyết áp hoặc sốc dẫn đến tử vong.
• Bệnh nhân cũng có thể xuất hiện các biểu hiện xuất huyết nghiêm trọng, bao gồm nôn trớ, phân có máu hoặc rong kinh, đặc biệt khi bị sốc kéo dài.
• Một vài biểu hiện tổn thương cơ quan ít gặp hơn nhưng cũng vô cùng nguy hiểm như viêm gan, viêm cơ tim, viêm tụy và viêm não.[2]

Giai đoạn nặng, người bệnh cần nhập viện điều trị:

• Bù dịch bằng đường truyền tĩnh mạch theo phác đồ Bộ Y Tế khi có dấu hiệu cảnh báo và sốc sốt xuất huyết dengue.
• Truyền máu hoặc các chế phẩm máu khác như (huyết tương tươi đông lạnh, kết tủa lạnh, tiểu cầu đậm đặc).

Ở giai đoạn nguy hiểm, bệnh nhân sốt xuất huyết có thể bị tràn dịch màng phổi

Giai đoạn phục hồi

Sau khi vượt qua được giai đoạn nguy hiểm, bệnh nhân sẽ chuyển sang giai đoạn phục hồi, thường vào ngày thứ 7 - 10 của bệnh.

Ở giai đoạn này, tình trạng bệnh nhân đã được cải thiện, huyết áp cùng các chỉ số máu ổn định và có thể đi tiểu hơn do quá trình tái hấp thu dịch. Các nốt ban phục hồi có thể xuất hiện và kèm theo ngứa da

Việc điều trị ở giai đoạn hồi phục gồm:

• Điều trị ngứa toàn thân bằng một số loại thuốc kháng dị ứng histamin.
• Chú ý việc quá tải dịch do tái hấp thu gây phù phổi, suy tim ứ huyết.[1][3]

Người bệnh có thể phát ban và kèm ngứa ở giai đoạn hồi phục

3Giai đoạn nguy hiểm nhất của sốt xuất huyết

Giai đoạn nguy hiểm nhất của bệnh sốt xuất huyết là khoảng thời gian từ 24 - 48 giờ sau khi người bệnh hạ sốt (thường vào ngày thứ 3 - 7 của bệnh). Đây là thời điểm bệnh nhân dễ xảy ra biến chứng thoát huyết tương và xuất huyết gây đe dọa đến tính mạng.

Vì thế, bệnh nhân cần được theo dõi chặt chẽ các biểu hiện cảnh báo sốt xuất huyết nặng để nhập viện kịp thời gồm:

• Đau bụng nhiều, dữ dội và liên tục hoặc tăng cảm giác đau vùng gan.
• Nôn ói nhiều, hơn 3 lần trong 1 giờ hoặc 4 lần trong 6 giờ.
• Có biểu hiện xuất huyết: bầm máu trên da, chảy máu chân răng, chảy máu mũi hoặc nướu, nôn ra máu hoặc có máu trong phân, ra máu âm đạo bất thường.
• Khó thở, suy hô hấp.
• Tiểu ít hơn.
• Vật vã, li bì, hôn mê.[4]

Nôn mửa nhiều là một trong những dấu hiệu cảnh báo sốt xuất huyết nguy hiểm

4Khi nào cần gặp bác sĩ?

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính, có khả năng diễn tiến nặng và đe dọa đến tính mạng. Vì vậy, bạn không được chủ quan, cần đến ngay các cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời, khi bị sốt và có bất kỳ một trong các dấu hiệu sau:

• Đau bụng dữ dội.
• Nôn mửa.
• Khó thở.
• Chảy máu cam, chảy máu nướu, dịch nôn hoặc phân.
  [5]

Bệnh nhân sốt xuất huyết có chảy máu nướu nên đến bệnh viện sớm

Chẩn đoán bệnh sốt xuất huyết

Khi nghi ngờ bị sốt xuất huyết, bác sĩ sẽ đề nghị người bệnh thực hiện các xét nghiệm máu để chẩn đoán và theo dõi điều trị. Tùy theo thời điểm xuất hiện triệu chứng mà bác sĩ sẽ lựa chọn các loại xét nghiệm khác nhau.

Những xét nghiệm cần thiết được sử dụng để chẩn đoán bệnh sốt xuất huyết bao gồm:

Xét nghiệm kháng nguyên NS1:

• Xét nghiệm này thường được thực hiện cho bệnh nhân nghi mắc bệnh từ ngày thứ 1 đến ngày thứ 7.
• Phương pháp có thể được thực hiện nhanh chóng, không cần nhiều thiết bị kỹ thuật phức tạp nhưng vẫn mang lại độ chính xác cao.

Xét nghiệm ELISA hoặc test nhanh tìm kháng thể IgM, IgG từ ngày thứ 5 của bệnh nếu NS1 âm tính.

• Bản chất của phương pháp này là xác định xem có sự có mặt của kháng thể chống lại virus gây bệnh sốt xuất huyết hay không.
• Trong đó, sự hiện diện của IgM là dấu hiệu của việc vừa nhiễm bệnh và sự hiện diện kháng thể IgG là dấu hiệu của bệnh nhiễm trong quá khứ.

Xét nghiệm PCR, phân lập vi rút: người bệnh sẽ được lấy máu trong giai đoạn sốt, đây là xét nghiệm có độ chính xác cao. Tuy nhiên, do giá thành cao và điều kiện thực hiện ở tuyến cơ sở còn hạn chế, nên chưa được áp dụng đại trà.

Ngoài những phương pháp xét nghiệm cần thiết đã được nêu ở trên thì tùy theo kết quả, tình hình của người bệnh mà các bác sĩ sẽ tiếp tục cho làm những xét nghiệm bổ sung khác nhau như: tổng phân tích tế bào máu, xét nghiệm chức năng thận, xét nghiệm men gan, siêu âm ổ bụng, chụp x-quang ngực,…để đánh giá toàn diện sức khoẻ và tầm soát sớm các biến chứng nguy hiểm của bệnh.

Xét nghiệm kháng thể có thể giúp chẩn đoán bệnh sốt xuất huyết

Các bệnh viện điều trị sốt xuất huyết uy tín

Nếu gặp các dấu hiệu như trên, bạn có thể đến ngay các cơ sở y tế gần nhất, các bệnh viện chuyên khoa Truyền nhiễm, Nội tổng quát. Hoặc bất kỳ bệnh viện đa khoa nào tại địa phương để được thăm khám kịp thời.

Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:

• Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh Viện Bệnh Nhiệt đới, Bệnh Viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh...
• Hà Nội: Bệnh Viện Bệnh Nhiệt Đới Trung Ương, Bệnh viện Đa Khoa Xanh Pôn, Bệnh viện Thanh Nhàn, Bệnh viện Đa Khoa Hà Đông...

Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính, có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Vì vậy, nhận biết được đâu là giai đoạn nguy hiểm có thể giúp ích được cho bạn rất nhiều. Bạn hãy chia sẻ bài viết này cho mọi người xung quanh cùng biết nhé!