Viêm phế quản: Triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

Viêm phế quản là bệnh lý đường hô hấp thường có xu hướng gia tăng vào những thời điểm giao mùa. Cùng tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu, biến chứng và những vấn đề liên quan tới viêm phế quản qua bài viết dưới đây nhé!

1Viêm phế quản là gì?

Viêm phế quản là tình trạng viêm nhiễm của lớp niêm mạc bên trong ống phế quản, những ống dẫn không khí tới phổi. Người bệnh thường gặp triệu chứng ho dai dẳng và ho có đờm.

Viêm phế quản được chia thành 2 loại:

• Viêm phế quản cấp tính: thường diễn ra trong thời gian ngắn, chủ yếu do cảm lạnh hoặc do nhiễm trùng đường hô hấp.
• Viêm phế quản mạn tính: là tình trạng viêm nhiễm kéo dài nhiều tháng hoặc nhiều năm, thường gặp ở người hút thuốc lá hoặc sống trong môi trường ô nhiễm không khí.[1]

Viêm phế quản là tình trạng niêm mạc phế quản trong phổi bị viêm

2Triệu chứng viêm phế quản

Triệu chứng viêm phế quản ở người lớn

Người lớn bị viêm phế quản cấp tính sẽ xuất hiện tình trạng ho (ho khan hoặc ho có đờm) trong khoảng 2-3 tuần. Một số triệu chứng đi kèm với triệu chứng ho như:

• Khó thở.
• Thở khò khè (thường hiếm gặp).
• Đau ngực do ho thường xuyên.
• Nghẹt mũi, chảy nước mũi.
• Đau đầu.
• Sốt.
• Nhức mỏi toàn thân.
• Mệt mỏi.[2]

Triệu chứng viêm phế quản ở trẻ em

Các triệu chứng ở trẻ em thường kéo dài từ 7-14 ngày, tuy nhiên tình trạng ho có thể tồn tại từ 3-4 tuần. Các triệu chứng mà trẻ em thường gặp nhất có thể kể đến như:

• Ho khan hoặc ho có đờm.
• Nôn.
• Chảy nước mũi là triệu chứng đầu tiên xuất hiện.
• Đau ngực.
• Khó chịu.
• Sốt.
• Rét run.
• Thở khò khè, đặc biệt hay gặp ở trẻ nhỏ.
• Đau họng.[3]

Ho có đờm là một trong những triệu chứng của viêm phế quản cấp

3Nguyên nhân gây viêm phế quản

Đối với viêm phế quản cấp tính

Khoảng 90% nguyên nhân gây viêm phế quản cấp tính bắt nguồn do virus và khoảng 10% do nhiễm khuẩn đường hô hấp. Trong hầu hết các trường hợp đều là do các virus cảm cúm gây ra.

Trong hầu hết bệnh viêm phế quản cấp là do các virus cảm cúm gây ra

Đối với viêm phế quản mạn tính

Thường do một hoặc hai yếu tố đó là:

• Do nhiều đợt viêm phế quản cấp tính lặp đi lặp lại theo thời gian sẽ làm suy yếu và gây kích thích ở phế quản gây nên viêm phế quản mạn tính.
• Do thường xuyên tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, nhiều khói bụi hay nghiện thuốc lá dẫn đến kích thích phế quản và khiến chúng tiết ra đờm nhầy gây viêm nhiễm.

Hút thuốc lá có thể gây viêm phế quản mạn tính

4Các yếu tố nguy cơ gây viêm phế quản

• Khói thuốc lá: đây là yếu tố nguy cơ quan trọng do tỷ lệ người hút thuốc lá ở Việt Nam khá cao, khói thuốc gây kích thích và viêm niêm mạc phế quản.
• Sức đề kháng thấp: khi hệ thống miễn dịch bị suy yếu, cơ thể dễ dàng bị vi khuẩn tấn công và gây viêm nhiễm.
• Tiếp xúc với các hóa chất trong khi làm việc: các hóa chất làm phá vỡ hàng rào bảo vệ của cơ thể khiến cơ thể bị vi khuẩn tấn công và gây viêm.
• Trào ngược dạ dày thực quản: chất tiết và dịch đường tiêu hóa đi ngược dòng lên vùng họng và vào hệ hô hấp gây viêm nhiễm.

Trào ngược dạ dày thực quản là yếu tố nguy cơ viêm phế quản

5Viêm phế quản có lây không?

Tùy theo căn nguyên có thể lây nhiễm hoặc không. Nếu viêm phế quản cấp do kích ứng thường không lây.

Nhưng đa số viêm phế quản cấp do virus, vi khuẩn có thể lây từ người bệnh sang người lành. Vì vậy, khi tiếp xúc với người bệnh, bạn nên có những biện pháp phòng ngừa phù hợp.

6Viêm phế quản và viêm phổi giống hay khác nhau

Viêm phổi và viêm phế quản là khác nhau. Nhưng nếu viêm phế quản không được theo dõi và điều trị thời tùy nguyên nhân có thể biến chứng viêm phổi.

Nguyên nhân gây viêm phế quản và viêm phổi

Nguyên nhân gây viêm phế quản chủ yếu là virus và vi khuẩn. Tuy nhiên, ngoài những yếu tố kể trên thì nguyên nhân gây viêm phổi thường đa dạng hơn như:

• Hóa chất.
• Nấm.
• Vi khuẩn không điển hình - Mycoplasmas.

Triệu chứng của viêm phế quản và viêm phổi

Ngoài những triệu chứng tương tự viêm phế quản, người bệnh viêm phổi có thể xuất hiện những triệu chứng như:

• Lú lẫn.
• Đổ nhiều mồ hôi.
• Đau đầu.

Do phế quản và phổi là những bộ phận nối tiếp nhau của hệ hô hấp nên các triệu chứng gần như là giống nhau.[4]

7Viêm phế quản có nguy hiểm không?

Viêm phế quản là tình trạng viêm đường hô hấp nếu không được điều trị đúng cách và kịp thời các nguyên nhân dẫn đến viêm phế quản sẽ đi đến các bộ phận và gây bệnh.

Một số biến chứng có thể gặp nếu không được điều trị có thể kể đến như:

• Viêm phổi: Từ phế quản, tác nhân gây bệnh có thể di chuyển xuống phổi gây nên tình trạng viêm. Tình trạng viêm này nếu không được điều trị đúng cách sẽ tới suy hô hấp hay tràn dịch màng phổi.
• Áp xe phổi: Thường xảy ra khi tình trạng viêm kéo dài không điều trị đúng, nhất là khi có biến chưng viêm phổi. Ổ áp xe chứa vi khuẩn và rất khó điều trị. Nếu có biến chứng Áp-xe phổi thường có triệu chứng khó thở, mệt mỏi, sụt cân kéo dài.
• Nhiễm trùng huyết: Vi khuẩn nếu không được tiêu diệt có thể theo đường máu đến các cơ quan và dẫn tới tình trạng nhiễm khuẩn huyết.

8Viêm phế quản có tự khỏi không?

Tùy nguyên nhân mà viêm phế quản có thể tự khỏi hoặc phải dùng thuốc điều trị. Đa số các trường hợp viêm phế quản cấp là do virus cúm thông thường thì điều trị triệu chứng. Nếu nguyên nhân do vi khuẩn gây nên bác sĩ sẽ chỉ định kháng sinh phù hợp.

9Khi nào cần gặp bác sĩ?

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Đa số các trường hợp viêm phế quản cấp tính đều có thể tự khỏi mà không cần bác sĩ điều trị. Tuy nhiên, bạn nên đi gặp bác sĩ nếu xuất hiện các dấu hiệu dưới đây:

• Ho có đờm kéo dài hơn ba tuần.
• Cơn ho nặng đến mức gây mất ngủ.
• Sốt cao 38 độ C.
• Đờm đổi màu.
• Đờm có máu.
• Thở khò khè hoặc khó thở.[1]

Bạn nên đi khám bác sĩ nếu ho có đờm kéo dài

Nơi khám chữa bệnh

Nếu gặp các dấu hiệu như trên, bạn có thể đến ngay các cơ sở y tế gần nhất, các bệnh viện chuyên khoa Nội tổng quát, Hô hấp. Hoặc bất kỳ bệnh viện đa khoa nào tại địa phương để được thăm khám kịp thời.

Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:

• Tại Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Đại học Y dược Thành phố Hồ Chí Minh, Bệnh viện Bình Dân.
• Tại Hà Nội: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Bệnh viện Quân đội 108.

10Cách điều trị viêm phế quản

Điều trị viêm phế quản cấp tính

Viêm phế quản cấp tính thường tự khỏi mà không cần điều trị. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống thì người bệnh có thể áp dụng một số biện pháp giảm triệu chứng dưới đây:

• Uống trà nóng hoặc nước với mật ong.
• Ngậm viên ngậm trị đau họng.
• Dùng máy tạo độ ẩm nếu không khí quá khô.
• Thuốc không kê đơn như các thuốc có chứa dextromethorphan hoặc guaifenesin giúp giảm ho và loãng đờm.

Ngoài ra, trong trường hợp cần thiết bác sĩ có thể kê đơn một số thuốc điều trị như thuốc kháng sinh nếu nghi ngờ nhiễm khuẩn, thuốc dạng hít hay thuốc dãn phế quản dạng hít như albuterol (salbutamol) khi người bệnh có triệu chứng khó thở.[5]

Điều trị viêm phế quản mạn tính

Mục tiêu chính của việc điều trị viêm phế quản mạn tính là giúp người bệnh thở tốt hơn và kiểm soát các triệu chứng. Các phương pháp điều trị bao gồm:

• Bỏ hút thuốc.
• Dùng thuốc làm thông thoáng đường thở, các thuốc giảm nhẹ triệu chứng.
• Liệu pháp oxy nếu người bệnh khó thở.
• Phục hồi chức năng phổi để giúp người bệnh cải thiện triệu chứng và phòng ngừa bệnh trở nặng.[5]

Sử dụng máy tạo độ ẩm có thể giúp giảm triệu chứng viêm phế quản

11Cách phòng ngừa viêm phế quản

Mặc dù không thể ngăn ngừa toàn bộ những nguyên nhân dẫn tới tình trạng viêm phế quản nhưng bạn có thể hạn chế nguy cơ mắc bệnh lý này bằng những biện pháp như:

• Rửa tay bằng xà phòng thường xuyên, đặc biệt là sau khi tiếp xúc với người bệnh hay dịch tiết của người bệnh.
• Hạn chế tiếp xúc với người đang mắc các bệnh lý về đường hô hấp.
• Không hút thuốc lá.
• Tiêm vaccine cúm hàng năm.
• Đeo khẩu trang mỗi khi ra ngoài hoặc khi tiếp xúc với người bệnh.[6]

12Viêm phế quản nên ăn gì và kiêng ăn gì?

Viêm phế quản nên ăn gì?

Khi bị viêm phế quản, người bệnh cần bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng đặc biệt là năng lượng cho cơ thể như:

• Thực phẩm giàu năng lượng: Khi bị bệnh cơ thể mất rất nhiều năng lượng để chống lại vi khuẩn. Vì vậy, bổ sung năng lượng là những vấn đề cần được cân nhắc đầu tiên.
• Uống đủ nước: Uống đủ nước không những bù đắp vào lượng nước mất đi khi sốt cũng như đổ mồ hôi mà còn hỗ trợ các hệ cơ quan hoạt động hiệu quả hơn.
• Chất đạm: Khi sốt và khó thở cơ thể mất rất nhiều năng lượng. Vì vậy, bổ sung những chất giàu protein có thể giúp cơ thể hồi phục hiệu quả hơn.
• Chất chống oxy hóa: Hoa quả và rau xanh, trứng cũng như các chất cung cấp các chất chống oxy hóa của cơ thể sẽ giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng.
• Mật ong: Đây là thực phẩm giúp làm, dịu cổ họng cũng như giảm tình trạng ho của người bệnh.

Viêm phế quản kiêng ăn gì?

Để hạn chế sự phát triển của các tác nhân gây viêm phế quản, người bệnh nên hạn chế sử dụng những thực phẩm sau trong thời gian bị bệnh:

• Đồ ngọt: Các thực phẩm loại này sẽ gây tăng tiết đờm, gây nóng trong người khiến cho quá trình hồi phục của cơ thể gặp khó khăn.
• Đồ uống có cồn hay cà phê: Các loại thực phẩm loại này có thể làm tăng nguy cơ mất nước của cơ thể khiến các hệ cơ quan hoạt động không hiệu quả.
• Sữa: Các chế phẩm từ sữa có thể làm tăng nguy cơ làm đặc chất nhầy dịch mũi họng khiến cơ thể khó chịu.
• Đồ chiên rán: Các thực phẩm chiên rán có thể làm tăng triệu chứng ho cũng như gây khó thở cho người bệnh.
• Thực phẩm cay nóng: Các thực phẩm loại này có thể kích thích đường thở khiến bệnh trở nên nặng hơn.[7]

Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn đọc những thông tin bổ ích về bệnh viêm phế quản. Nếu bạn thấy bài viết hay, hãy chia sẻ cho bạn bè và gia đình cùng tham khảo nhé!