Khi cơ thể mệt mỏi hoặc sau những hoạt động thể chất kéo dài có thể dẫn tình trạng đau nhức toàn thân. Tuy nhiên, đau nhức toàn thân có thể là biểu hiện của một số bệnh lý toàn thân nguy hiểm khác. Cùng tìm hiểu về triệu chứng này qua bài viết dưới đây!
1Đau nhức toàn thân là gì?
Đau nhức toàn thân là tình trạng nhức mỏi, đau tức tại các cơ bắp, các khớp nhất là vùng cánh tay, đùi, cẳng chân và vùng cổ vai gáy.
Đau thường có tính chất âm ỉ, khó xác định được chính xác vị trí đau. Ngoài ra, có thể gặp số ít trường hợp đau thành từng cơn, dữ dội và tăng lên khi vận động. [1]
Đau nhức toàn thân là tình trạng nhức mỏi, đau tức tại các cơ bắp và khớp
2Nguyên nhân
Đau cơ xơ hóa
Đau cơ xơ hóa là bệnh cơ xương khớp mạn tính, không thể điều trị dứt điểm. Bệnh có thể gặp ở cả trẻ em và người lớn, nhất là phụ nữ trong độ tuổi từ 30 - 50 tuổi, liên quan đến sự kích thích có chu kỳ gây rối loạn hoạt động của hệ thần kinh.
Bệnh với các biểu hiện như:
- Đau khắp cơ thể, âm ỉ gây khó chịu, thường vào sáng sớm, kéo dài ít nhất 3 tháng.
- Các điểm đau có thể xuất hiện ở cả bên trái và bên phải, phía trên và phía dưới cơ thể như cổ, vai, ngực, lưng, hông, cánh tay, chân.
- Có hiện tượng khó cử động các khớp sau khi thức dậy.
- Rối loạn giấc ngủ, ngủ không sâu hoặc mất ngủ.
- Mệt mỏi, giảm trí nhớ và mất tập trung.
- Kèm theo biểu hiện của đau đầu, rối loạn nhịp tim, đầy hơi, khó tiêu, táo bón.
Cảm cúm hoặc các bệnh nhiễm trùng
Khi virus hoặc vi khuẩn gây bệnh xâm nhập vào cơ thể gây cảm lạnh, cảm cúm sẽ xảy ra các phản ứng miễn dịch để loại bỏ tác nhân có hại.
Quá trình viêm này có thể dẫn đến hình thành nhiều chất trung gian hóa học, các phức hợp miễn dịch gây ra căng cứng và nhức mỏi cơ bắp.
Sử dụng thuốc
Triệu chứng đau nhức toàn thân có thể gặp do tác dụng phụ của một số thuốc như thuốc hạ lipid máu nhóm statin, thuốc điều trị huyết áp hoặc một số thuốc gây hưng phấn thần kinh, gây nghiện như morphine, cocaine.
Tích nước
Cơ thể bị tích nước ở khoảng gian bào có thể gây ra triệu chứng phù tay, chân, chướng bụng hoặc khó thở do tràn dịch màng phổi, nước tiểu ít và rối loạn cân bằng điện giải trong cơ thể, đặc biệt là rối loạn canxi.
Sự mất ổn định nồng độ canxi trong máu gây ra sự co rút cơ bắp bất thường (chuột rút) khiến người bệnh đau đớn, khó chịu. Tình trạng tích nước có thể gặp trong:
Hạ kali máu
Kali trong máu giúp duy trì hoạt động dẫn truyền tín hiệu giữa các tế bào, ổn định sự co rút các cơ bắp khi vận động. Nếu nồng độ kali máu xuống dưới 3.5 mmol/l được gọi là hạ kali máu.
Tình trạng này có thể gây ra co cứng cơ, đau cơ hoặc giảm vận động cơ bắp và loạn nhịp tim, đe dọa đến tính mạng của người bệnh.
Căng thẳng (stress)
Stress, căng thẳng trong công việc và cuộc sống kéo dài có thể làm suy yếu hoạt động của hệ thần kinh gây co cơ bất thường.
Ngoài ra, căng thẳng cũng gây rối loạn chức năng hệ miễn dịch khiến cơ thể suy nhược, mệt mỏi và dễ mắc các bệnh nhiễm trùng kèm theo.
Bệnh tâm lý - tâm thần
Hiện tượng đau nhức toàn thân có thể là biểu hiện sớm của một số bệnh tâm lý - tâm thần như:
Mất nước
Mất nước có thể đến từ nhiều nguyên nhân khác nhau như uống không đủ lượng nước cần thiết mỗi ngày, đổ mồ hôi nhiều, liên tục hoặc rối loạn tiêu hóa (nôn mửa, tiêu chảy).
Khi lượng nước trong cơ thể ở ngưỡng thấp có thể khiến cơ thể nhức mỏi, uể oải và căng cứng cơ.
Thiếu ngủ
Thiếu ngủ hoặc ngủ không đủ giấc có thể gây giảm khả năng hoạt động của hệ thần kinh, làm chậm quá trình sửa chữa và hồi phục các tổn thương.
Do đó, người bệnh mất ngủ thường xuất hiện đau đầu mạn tính, nhanh mệt mỏi và đau cơ thường xuyên, nhất là sau những hoạt động thể lực cường độ cao.
Viêm phổi
Viêm phổi là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp dưới gây ảnh hưởng đến chức năng trao đổi khí của hệ thống phế nang.
Nếu bệnh ở mức độ nghiêm trọng hoặc kéo dài có thể dẫn đến thiếu oxy để tăng sinh, tái tạo và phục hồi các tế bào cơ bị tổn thương, già yếu.
Hội chứng mệt mỏi mạn tính (CFS)
Hội chứng mệt mỏi mạn tính hay Chronic Fatigue Syndrome (CFS) là tình trạng cơ thể uể oải, mệt mỏi, không muốn vận động trong vào ít nhất 6 tháng mà không rõ lý do, dù đã được nghỉ ngơi.
Người bệnh thường xuyên chán ăn, giảm cảm giác ngon miệng, rối loạn giấc ngủ, đau nhức toàn thân, hạn chế vận động.
Viêm khớp dạng thấp
Viêm khớp dạng thấp là bệnh lý tự miễn gây ra bởi yếu tố thấp (RF). Bệnh thường gặp ở nữ giới tuổi trung niên (45 - 60 tuổi) và một số ít nam giới thường xuyên hút thuốc lá.
Người bệnh viêm khớp dạng thấp có những biểu hiện như:
- Thường xuyên đau nhức âm ỉ tại các khớp xương trên toàn cơ thể, nhất là khớp bàn ngón tay, ngón chân, khớp khuỷu và khớp gối.
- Đau tiến triển nặng dần nếu không được phát hiện và điều trị đúng cách.
- Có thể kèm theo cứng khớp (khó cử động các khớp) vào sáng sớm trong vòng 30 phút đến 1 giờ.
- Biến dạng hình dáng ngón tay, ngón chân hoặc bàn tay, bàn chân trong giai đoạn cuối.
Đau các khớp là biểu hiện của viêm khớp dạng thấp
Các bệnh tự miễn khác
- Lupus ban đỏ hệ thống: thường gặp ở nữ giới, trẻ tuổi với các tổn thương đặc trưng như ban đỏ hình cánh bướm trên mặt và ngón tay, đau các khớp nhỏ vùng bàn tay, bàn chân, tổn thương gan, thận.
- Viêm cơ: là tình trạng viêm nhiều cơ do các tự kháng thể gây ra khiến người bệnh đau đớn, mệt mỏi và hạn chế vận động.
- Đa xơ cứng (MS): hay bệnh xơ cứng rải rác là tình trạng mất lớp myelin che phủ tế bào thần kinh trong dây thần kinh, tủy sống vào não bộ. Người bệnh đa xơ cứng thường có biểu hiệu tê bì, cảm giác kiến bò trên da, cơ yếu hoặc co cứng cơ.
Lupus ban đỏ có thể xuất hiện triệu chứng đau nhức toàn thân
3Dấu hiệu
Đau nhức toàn thân có thể kèm theo nhiều triệu chứng khác nhau như
Đau thần kinh
Triệu chứng này thường gặp ở những bệnh lý có tổn thương dây thần kinh như đau cơ xơ hóa, rối loạn nồng độ canxi máu, căng thẳng kéo dài với tính chất:
- Đau nhức cơ bắp toàn thân, đau thành từng cơn.
- Cảm giác tê tay chân, giảm cảm giác.
- Người bệnh chán ăn, mất ngủ và mệt mỏi nhiều.
Đau cảm thụ
Người bệnh đau cơ trong bệnh nhiễm trùng, nhiễm virus, bệnh lý cơ xương khớp tự miễn như lupus hoặc viêm khớp dạng thấp thường có những triệu chứng sau:
- Sốt trên 38.5 độ C kèm đau đầu, ho, nghẹt mũi hoặc hắt hơi nếu gặp nhiễm trùng đường hô hấp.
- Đau nhức khớp xương toàn thân, nhất là các khớp xương nhỏ.
- Đau âm ỉ trong ngày và có xu hướng nặng dần.
- Có thể dẫn đến hạn chế vận động hoặc biến dạng khớp.
4Cách chẩn đoán
Đau nhức toàn thân, mệt mỏi là triệu chứng chủ quan do người bệnh tự cảm nhận, có thể chưa thể hiện được mức độ và nguyên nhân gây bệnh. Do đó, để chẩn đoán chính xác nguyên nhân đau nhức, bác sĩ sẽ:
Khám lâm sàng
Việc khai thác về tiền sử gia đình, các bệnh lý đã hoặc đang điều trị cũng như thời gian xuất hiện, tính chất của cơn đau nhức sẽ giúp bác sĩ xác định được mức độ nghiêm trọng của bệnh.
Ngoài ra, bác sĩ cũng sẽ thăm khám về trương lực cơ bắp, khả năng vận động khớp để tìm kiếm nguyên nhân.
Khám sức khỏe tổng quát
Bên cạnh việc khám hệ cơ xương khớp bị bệnh, bác sĩ sẽ khám các cơ quan khác như tiêu hóa, tim mạch, hô hấp hoặc thần kinh để chẩn đoán những bệnh lý toàn thân gây đau nhức như hạ kali, rối loạn nước điện giải, nhiễm trùng.
Đánh giá dung nạp đau của bệnh nhân
Bác sĩ có thể sử dụng nhiều thang điểm để đánh giá mức dung nạp đau của người bệnh như thang điểm VAS (chấm điểm từ 1 - 10 theo nét mặt của người bệnh) hoặc thang điểm VRS thông qua lời nói của bệnh nhân.
5Khi nào cần gặp bác sĩ?
Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ
Để tránh bệnh trở nên nghiêm trọng hơn và khó khăn trong quá trình điều trị, người bệnh nên đến gặp bác sĩ nếu có những dấu hiệu sau:
- Đau nhức toàn thân kéo dài trên 2 tuần, không liên quan đến sự vận động quá mức.
- Chuột rút liên tục hoặc xuất hiện cơn co giật.
- Sốt cao trên 39 độ C.
- Khó thở.
- Cơ thể mệt mỏi, thiếu sức sống, giảm vị giác.
- Cứng khớp và hạn chế khả năng đi lại, cầm nắm. [2]
Nơi khám chữa bệnh
Nếu gặp các dấu hiệu như trên, bạn có thể đến ngay các cơ sở y tế gần nhất, các bệnh viện chuyên khoa Nội tổng quát, Cơ xương khớp. Hoặc bất kỳ bệnh viện đa khoa nào tại địa phương để được thăm khám kịp thời.
Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:
- Tại Tp. Hồ Chí Minh: bệnh viện Chợ Rẫy, bệnh viện Đại học Y dược Tp. Hồ Chí Minh, bệnh viện Nhân dân 115.
- Tại Hà Nội: bệnh viện Bạch Mai, bệnh viện Đại học Y Hà Nội, bệnh viện Quân đội Trung ương 108.
6Điều trị và phòng ngừa tại nhà
Bạn có thể phòng ngừa đau nhức toàn thân, mệt mỏi tại nhà thông qua việc thực hiện một số biện pháp như
- Nghỉ ngơi hợp lý: bạn nên dành cho bản thân những khoảng thời gian nghỉ ngơi hợp lý trong ngày sau những giờ lao động và tập luyện căng thẳng nhằm giúp cơ bắp được hồi phục và tái tạo.
- Uống nhiều nước: bạn cần uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày để tránh tình trạng mất nước gây đau nhức, co cứng cơ bắp và bù điện giả (có thể dùng Oresol).
- Tăng cường tập thể thao: giúp hệ thống xương khớp, cơ bắp và dây chằng trở nên linh hoạt, tránh hiện tượng co rút, nhức mỏi cơ.
Bạn nên tập luyện thể thao và uống đủ nước mỗi ngày để phòng ngừa bệnh
Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn có thêm những kiến thức bổ ích về triệu chứng đau nhức toàn thân cũng như cách phòng ngừa hiệu quả. Hãy chia sẻ bài viết đến với người thân và bạn bè xung quanh nhé!
Nguồn tham khảo
Xem thêm 
