Xuất huyết dạ dày: Nguyên nhân, biến chứng nguy hiểm và cách điều trị

Xuất huyết dạ dày là bệnh lý phổ biến hiện nay, nhất là ở người trẻ tuổi. Nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Cùng tìm hiểu về bệnh xuất huyết dạ dày qua bài viết dưới đây nhé!

1Xuất huyết dạ dày là gì?

Xuất huyết dạ dày là hiện tượng chảy máu trong dạ dày do tổn thương mạch máu dưới niêm mạc. Tình trạng này khiến người bệnh gặp nhiều biểu hiện khác nhau như đau bụng, nôn ra máu hoặc đi ngoài phân đen.[1]

Nếu lượng máu chảy từ dạ dày quá nhiều có thể gây ra mất máu cấp tính và đe dọa đến tính mạng của người bệnh. Do đó, bệnh nhân xuất huyết dạ dày cần được đưa đến bệnh viện cấp cứu càng sớm càng tốt.

Xuất huyết dạ dày là tình trạng tổn thương mạch máu niêm mạc dạ dày gây chảy máu

2Nguyên nhân gây xuất huyết dạ dày

Xuất huyết dạ dày có thể xuất hiện do những tổn thương, viêm loét niêm mạc dạ dày hoặc là biến chứng của một số bệnh về máu, gan mật hoặc tác dụng phụ của thuốc.

Nguyên nhân chính

Nguyên nhân chính và phổ biến nhất gây ra tình trạng xuất huyết dạ dày thường do những bệnh lý tại dạ dày như:

• Viêm loét dạ dày: chiếm khoảng 70% bệnh nhân xuất huyết dạ dày do các vết loét dạ dày có thể ăn sâu xuống dưới lớp niêm mạc gây tổn thương mạch máu dẫn đến xuất huyết.
• Polyp dạ dày: do cuống của khối polyp thường khá nhỏ và rất dễ gây chảy máu khi có sự va chạm của thức ăn trong quá trình co bóp của dạ dày.
• Ung thư dạ dày: khi tế bào ung thư phát triển mạnh, xâm lấn ra xung quanh có thể gây hoại tử trung tâm khối u hoặc vỡ mạch máu gây chảy máu dạ dày lượng lớn.

Ung thư dạ dày là một trong những nguyên nhân gây xuất huyết

Các yếu tố khác

Tuy không quá phổ biến nhưng một số nguyên nhân sau cũng có thể dẫn đến xuất huyết dạ dày:

• Xuất huyết giảm tiểu cầu miễn dịch: đây là bệnh lý tự miễn do cơ thể tự sản xuất các kháng thể gây phá hủy tế bào tiểu cầu. Điều này khiến người bệnh dễ bị bầm tím, chảy máu ở nhiều cơ quan, trong đó có dạ dày.
• Sốt xuất huyết: bệnh do virus Dengue gây ra với các biểu hiện chính là sốt cao, giảm tiểu cầu dẫn đến nổi ban đỏ trên da, chảy máu mũi và xuất huyết dạ dày…
• Xơ gan: bệnh nhân xơ gan có tăng áp lực tĩnh mạch cửa thường dễ bị phình giãn tĩnh mạch dạ dày. Khi áp lực trong lòng mạch tăng quá cao có thể khiến chúng bị vỡ ra gây chảy máu.
• Thiếu hụt vitamin K: vitamin K đóng vai trò quan trọng trong việc tổng hợp các yếu tố đông máu trong cơ thể. Do đó, tình trạng thiếu loại vitamin này có thể làm kéo dài thời gian chảy máu, khó cầm máu khi có những tổn thương trên niêm mạc dạ dày.
• Tác dụng phụ của thuốc: quá trình đông cầm máu sẽ bị rối loạn nếu người bệnh sử dụng quá liều thuốc chống đông (thường dùng để dự phòng nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não ở người xơ vữa động mạch) hoặc sử dụng chống đông trên cơ địa nguy cơ xuất huyết cao.

Người bệnh xơ gan có thể kèm theo xuất huyết dạ dày

3Yếu tố nguy cơ

Một người sẽ có nguy cơ bị bệnh xuất huyết dạ dày nếu đang có một số yếu tố như:[2]

• Thường xuyên sử dụng rượu bia gây tổn thương niêm mạc dạ dày và suy giảm chức năng gan.
• Bệnh nhân đang uống các loại thuốc chống đông máu.
• Lạm dụng thuốc giảm đau NSAIDs làm tăng nguy cơ mắc viêm loét dạ dày.
• Người ăn kiêng quá mức dẫn đến thiếu hụt vitamin K.
• Người có nhiều căng thẳng (stress) trong công việc, thường xuyên bỏ bữa hoặc ăn nhiều đồ cay nóng.
• Người bị các bệnh gây rối loạn số lượng tiểu cầu hoặc chức năng đông máu như ung thư máu, suy tủy xương, bệnh von Willebrand.

Người thường xuyên căng thẳng (stress) sẽ có nguy cơ bị xuất huyết dạ dày cao hơn

4Dấu hiệu xuất huyết dạ dày

Tùy theo vị trí và mức độ tổn thương mạch máu dưới niêm mạc dạ dày mà người bệnh có thể gặp nhiều dấu hiệu khác nhau. Nếu lượng máu chảy ít thì các triệu chứng thường rất mơ hồ và dễ bị bỏ qua, ngược lại, người bệnh có thể gặp các dấu hiệu điển hình như:

• Nôn ra máu: trước đó, bệnh nhân thường gặp tiền triệu như đau tức thượng vị, chướng bụng, sau đó có thể nôn ra máu cục, đỏ sẫm lẫn với thức ăn cũ. Bệnh sẽ trở nên nghiêm trọng và cần được cấp cứu sớm nếu nôn ra máu đỏ tươi.
• Đại tiện ra máu: thường khó phát hiện ở bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa nhẹ và rõ ràng hơn nếu dạ dày chảy máu mức độ vừa hoặc lớn.
• Biểu hiện màu phân: thông thường, bệnh nhân sẽ đi ngoài ra phân đen, nát như bã cà phê với mùi rất khó chịu. Một số người bệnh có biểu hiện đi cầu ra máu đỏ tươi nếu lượng máu chảy từ dạ dày quá nhiều với tốc độ nhanh.
• Thiếu máu: xuất huyết tiêu hóa với lượng ít nhưng kéo dài trong nhiều tháng có thể khiến người bệnh thiếu máu mạn tính với biểu hiện da nhợt nhạt, chóng mặt, giảm trí nhớ.
• Mệt mỏi, khó thở: tình trạng thiếu máu cấp tính với lượng nhiều làm giảm cung cấp oxy cho các cơ quan như phổi, não, cơ bắp dẫn đến người mệt mỏi, thiếu sức sống, khó thở, thậm chí là hôn mê.

Nôn ra máu là dấu hiệu phổ biến của bệnh xuất huyết dạ dày

5Biến chứng nguy hiểm

Xuất huyết dạ dày nếu không được phát hiện và xử trí sớm có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, đe dọa đến tính mạng của bệnh nhân như:

• Khó thở: do máu, dịch tiêu hóa và thức ăn có thể sặc vào đường thở khi người bệnh nôn ra máu. Điều này dẫn đến co thắt, phù nề khí quản khiến bệnh nhân khó thở, suy hô hấp.
• Viêm phổi: nếu chất nôn xâm nhập sâu vào phế quản, phế nang của phổi có thể dẫn đến viêm phổi trầm trọng, khó điều trị.
• Sốc mất máu: thường gặp ở bệnh nhân xuất huyết dạ dày nghiêm trọng với lượng máu mất lớn dẫn đến biểu hiện lú lẫn, tụt huyết áp, tay chân lạnh và mạch đập nhanh.

6Cách chẩn đoán

Để kịp thời phát hiện vị trí, mức độ của xuất huyết tiêu hóa nói chung và xuất huyết dạ dày nói riêng, bác sĩ có thể sử dụng một số biện pháp cận lâm sàng như:[3]

• Xét nghiệm máu: nhằm phát hiện tình trạng mất máu, bất thường tiểu cầu ở bệnh lý về máu hoặc sự suy giảm chức năng gan ở người bệnh xơ gan.
• Xét nghiệm phân: bác sĩ có thể soi tìm tế bào hồng cầu trong phân để phát hiện trong trường hợp xuất huyết tiêu hóa lượng nhỏ, dai dẳng.
• Nội soi thực quản, dạ dày: đây là tiêu chuẩn vàng giúp quan sát được các tổn thương trong dạ dày như viêm loét, polyp hoặc ung thư. Ngoài ra, bác sĩ có thể tiến hành cầm máu qua nội soi.

Nội soi dạ dày là biện pháp hữu ích giúp bác sĩ chẩn đoán và điều trị bệnh

7Khi nào cần gặp bác sĩ

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Xuất huyết dạ dày là bệnh lý cần được phát hiện và điều trị sớm. Do đó, bạn nên đến gặp bác sĩ sớm nếu có những dấu hiệu sau:

• Thường xuyên ợ hơi, ợ chua.
• Đau tức bụng thượng vị thành từng cơn, tăng dần theo thời gian.
• Nôn ra máu kèm theo thức ăn cũ.
• Đi ngoài ra phân đen, mùi khó chịu.

Nơi khám chữa xuất huyết dạ dày

Nếu nghi ngờ bệnh xuất huyết dạ dày, bạn nên đến các cơ sở y tế gần nhất, các phòng khám hay bệnh viện chuyên khoa Tiêu hoá, Nội hoặc bất kỳ bệnh viện đa khoa nào tại địa phương để được thăm khám kịp thời.

Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh cách biến chứng đáng tiếc xảy ra:

• Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Thống Nhất, Bệnh viện Đại học Y dược Tp. Hồ Chí Minh.
• Hà Nội: Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Quân đội Trung ương 108.

8Bị xuất huyết dạ dày nên ăn gì?

Bệnh nhân xuất huyết dạ dày cần tạm nhịn ăn để tránh làm nặng thêm các tổn thương tại niêm mạc dạ dày. Bên cạnh đó, bác sĩ chuyên khoa sẽ chỉ định chế độ ăn phù hợp cho bệnh nhân như:

• Cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết thông qua đường tĩnh mạch.
• Đặt sonde dạ dày để đưa bớt máu tích tụ trong dạ dày và nuôi dưỡng bệnh nhân.
• Ăn các thức ăn mềm, dễ tiêu qua đường miệng khi tình trạng xuất huyết ổn định.

9Các phương pháp chữa xuất huyết dạ dày

Tùy theo nguyên nhân và mức độ mất máu, bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp điều trị xuất huyết dạ dày riêng cho từng bệnh nhân.

Dùng thuốc

Một số loại thuốc có thể sử dụng giúp giảm triệu chứng xuất huyết dạ dày gồm:

• Ngưng sử dụng thuốc chống đông.
• Thuốc đau bao tử thuộc nhóm trung hòa acid dạ dày để giảm tổn thương của acid lên mạch máu
• Thuốc ức chế bơm proton PPI giúp hạn chế tiết acid dạ dày nhằm tăng tốc độ hồi phục.

Phẫu thuật

Đối với những trường hợp xuất huyết dạ dày nặng thì ngoài việc sử dụng thuốc, bác sĩ có thể chỉ định một số phẫu thuật sau:

• Phẫu thuật nội soi: nhằm cầm máu, kiểm soát tổn thương qua nội soi với phương pháp tiêm xơ, kẹp clip hoặc đốt mạch với tia laser… Biện pháp này sẽ giúp bệnh nhân hồi phục nhanh hơn.
• Phương pháp mổ mở: thường chỉ định với các bệnh nhân xuất huyết dạ dày nghiêm trọng, tiến triển nhanh. Bác sĩ sẽ trực tiếp tìm kiếm và thắt mạch máu đang vỡ để cầm máu.

10Biện pháp phòng ngừa xuất huyết dạ dày

Bạn hoàn toàn có thể phòng ngừa được xuất huyết dạ dày nếu áp dụng một số biện pháp đơn giản sau:

• Không uống quá nhiều rượu bia hoặc ăn đồ cay nóng để bảo vệ gan và niêm mạc dạ dày.
• Không được bỏ bữa.
• Cần bổ sung đầy đủ chất xơ, vitamin và khoáng chất giúp hỗ trợ tiêu hóa.
• Hạn chế sử dụng thuốc giảm đau NSAIDs thường xuyên.
• Tập thể dục thể thao, nghe nhạc hàng ngày giúp giảm bớt stress trong cuộc sống.
• Thăm khám định kỳ để kịp thời phát hiện và điều trị tốt các bệnh viêm loét, polyp hoặc ung thư dạ dày.

Các loại hoa quả giàu chất xơ giúp hỗ trợ tiêu hóa có thể hạn chế xuất huyết dạ dày

Hy vọng bài viết trên đã đem đến cho bạn những kiến thức hữu ích về nguyên nhân và dấu hiệu của bệnh xuất huyết dạ dày. Hãy chia sẻ thông tin này đến cho bạn bè và những người thân yêu của bạn nhé!