Sốt không rõ nguyên nhân vì sao? Dấu hiệu và cách điều trị

Sốt là tình trạng sinh lý diễn ra để giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây hại. Đa phần sốt đều có nguyên nhân nhưng một số ít trường hợp không thể tìm ra căn nguyên gây ra. Vậy sốt không tìm ra nguyên nhân có nguy hiểm không, cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!

1Sốt không rõ nguyên nhân (FUO) là gì?

Sốt không rõ nguyên nhân (Fever of Unknown Origin - FUO) là tình trạng thân nhiệt người bệnh (được đo ở hậu môn) lớn hơn 38,3 độ C diễn ra trong một khoảng thời gian nhưng không thể xác định được chính xác nguyên nhân. Triệu chứng của bệnh diễn ra rất rầm rộ và có thể dẫn tới tử vong nhanh chóng.

Dựa theo nguyên nhân người ta chia FUO thành 4 loại cơ bản như:

• FUO cơ bản: sốt cao kéo dài trên 3 tuần và sau 3 ngày nhập viện cũng không tìm được nguyên nhân.
• FUO liên quan đến chăm sóc sức khỏe: người bệnh xuất hiện sốt sau thời gian nằm viện nhưng không tìm được ổ nhiễm khuẩn hoặc các bệnh lý gây nên sốt.
• FUO liên quan suy giảm miễn dịch: xuất hiện sốt ở người bệnh giảm bạch cầu đa nhân trung tính hoặc suy giảm miễn dịch nhưng không tìm được nguyên nhân chính xác sau 3 ngày.
• FUO có liên quan đến HIV: không tìm được nguyên nhân gây sốt kéo dài nhiều hơn 4 tuần ở người bệnh nhiễm HIV/AIDS khám ngoại trú hoặc sốt kéo dài 3 ngày với người bệnh nhiễm HIV đang điều trị tại bệnh viện.[1]

Sốt không rõ nguyên nhân là tình trạng thân nhiệt lớn hơn 38 độ C nhưng không biết rõ chính xác nguyên nhân

2Nguyên nhân

Dưới đây là một số nhóm nguyên nhân cần chú ý khi thực hiện các xét nghiệm thông thường không tìm ra nguyên nhân:

• Nhiễm trùng: các căn nguyên bao gồm bệnh lao, giảm bạch cầu đơn nhân (gây suy giảm hệ miễn dịch), các bệnh do ký sinh trùng, nấm, viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn.
• Viêm: các bệnh lý như lupus ban đỏ hệ thống, viêm khớp dạng thấp, viêm ruột.
• Các bệnh ác tính: u lympho, bệnh bạch cầu, ung thư biểu mô tuyến tụy, ung thư phổi, ung thư gan.
• Nguyên nhân khác: cường giáp khiến nhiệt độ tăng, viêm gan giai đoạn khởi phát, lạm dụng một số thuốc.[2]

Một số nguyên nhân thường gặp của sốt không rõ nguyên nhân

3Dấu hiệu

Các dấu hiệu nhận biết

• Sốt cao hơn 38 độ C với người lớn và trẻ em.
• Đổ nhiều mô hôi, cơ thể nóng bừng.
• Có thể xuất hiện tình trạng rét run.
• Một số triệu chứng kèm theo như đau đầu, đau cơ, khô miệng, đắng miệng, phát ban.

Các triệu chứng nhận biết FUO ở trẻ em

• Nhiệt độ cơ thể cao hơn 38 độ C.
• Đổ nhiều mồ hôi, ướt tã.
• Ăn kém, miệng khô, khóc không chảy nước mắt, mắt trũng, có biểu hiện khát.
• Quấy khóc nhiều hoặc trong tình trạng li bì.
• Xuất hiện co giật, thở nhanh, mạch rất nhanh.
• Nôn tất cả những thứ vừa ăn.

Trẻ sơ sinh sốt có thể xuất hiện quấy khóc nhiều

4Biến chứng nguy hiểm

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh có thể có những biến chứng khác nhau. Tuy nhiên, nếu sốt trong thời gian dài sẽ gây ra những thay đổi của cơ thể như:

• Mất nước dẫn tới giảm thể tích tuần hoàn khiến các cơ quan không thể thực hiện những chức năng như bình thường.
• Xuất hiện suy gan, suy thận, rối loạn nhịp tim có thể dẫn tới suy tim.
• Tình trạng rối loạn điện giải có thể dẫn tới tử vong.
• Sốt gây nên tình trạng chán ăn làm cơ thể sụt cân nhanh có thể dẫn tới suy dinh dưỡng.
• Ở trẻ dưới 5 tuổi có thể xuất hiện co giật. Nếu không hạ sốt kịp thời có thể để lại di chứng cho hệ thần kinh.

5Cách chẩn đoán

Hỏi tiền sử bệnh

Bác sĩ đánh giá các triệu chứng đi kèm với sốt để định hướng nguyên nhân, đặt những câu hỏi về tiền sử bệnh như:

• Xung quanh gia đình có ai mắc bệnh lao hay không?
• Có từng đi đâu có dịch bệnh bùng phát trong thời gian gần đây không?
• Có thường xuyên tiếp xúc với động vật hay không?
• Các bệnh lý mà người bệnh đang mắc cũng như tiền sử gia đình nếu có.

Xét nghiệm máu và kiểm tra thể chất

Bác sĩ tiến hành kiểm tra các dấu hiệu trên cơ thể người bệnh như sốt thế nào, có dấu hiệu mất nước hay không, có ảnh hưởng đến các cơ quan khác hay không, có dấu hiệu nguy hiểm hay không.

Xét nghiệm đầu tay là xét nghiệm máu nhằm đánh giá nguyên nhân gây ra có phải là vi khuẩn hay ký sinh trùng hay không, số lượng tế bào bạch cầu (tế bào máu bảo vệ cơ thể) có bình thường không, đánh giá điện giải xem có phải bù dịch hay không.

Xét nghiệm nước tiểu, đờm

Xét nghiệm nước tiểu nhằm đánh giá những bất thường trong nước tiểu, xem trong nước tiểu có vi khuẩn hay ký sinh trùng hay không.

Xét nghiệm đờm nhằm phát hiện ra các virus, vi khuẩn, ký sinh trùng. Một số xét nghiệm đờm có thể phát hiện được những vi sinh vật ít gặp.

Hình ảnh học

• Khi phát hiện bất thường ở tim, bác sĩ thường chỉ định điện tâm đồ để đánh giá sơ bộ những vấn đề bệnh lý mà tim gặp phải.
• Siêu âm tim dùng để đánh giá các vết sùi ở tim, những bất thường về cấu trúc.
• X-quang: đánh giá sơ bộ xem có tổn thương cấu trúc phổi hay không.

6Khi nào cần gặp bác sĩ?

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Mặc dù trong một số trường hợp sốt có thể tự khỏi nhưng nếu sốt kéo dài trên 3 tuần, người bệnh nên đến các cơ sở gần nhất để được thăm khám.

Khi sốt kèm theo những dấu hiệu sau, người bệnh cần phải đến gặp bác sĩ ngay:

• Cứng gáy không thể cúi đầu, không gập được cằm vào ngực.
• Rối loạn tri giác: lú lẫn, không tỉnh táo, ngủ gà, hôn mê.
• Xuất hiện đau ngực, ho ra máu, nôn hoặc khó thở.
• Dấu hiệu mất nước ở trẻ sơ sinh như mắt trũng, khóc không có nước mắt, uống nhiều nước.
• Trẻ dưới 5 tuổi xuất hiện co giật.

Khi sốt kèm khó thở nên đến các cơ sở y tế để được thăm khám

Nơi khám chữa khi bị sốt không rõ nguyên nhân

Khi sốt không rõ nguyên nhân, bạn nên đến gặp bác sĩ ở chuyên khoa truyền nhiễm để được thăm khám và điều trị. Tham khảo một số bệnh viện đa khoa uy tín như:

• Thành phố Hồ Chí Minh: Bệnh viện Nhiệt Đới, Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM, Bệnh viện Gia An 115, Bệnh viện Nhân dân 115...
• Hà Nội: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Nhi Trung Ương, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Bệnh viện Nhiệt đới Trung Ương...

7Các phương pháp chữa bệnh

Tuy chưa xác định được nguyên nhân chính xác nhưng bác sĩ sẽ sử dụng một số phương pháp để giảm triệu chứng cũng như bao quát một số nguyên nhân cơ bản.

• Thuốc hạ sốt: giảm tình trạng sốt để tránh gây những biến chứng nguy hiểm khi cơ thể sốt cao kéo dài.
• Thuốc kháng sinh phổ rộng: người suy giảm miễn dịch chưa tìm được nguyên nhân chính xác nhưng nghi ngờ do vi khuẩn, ký sinh trùng...
• Bệnh nhân HIV: tập trung điều trị HIV bằng thuốc kháng virus và các triệu chứng liên quan.

8Cách chăm sóc khi bé bị sốt không rõ nguyên nhân

Khi trẻ bị sốt cao trên 38,5 độ C hoặc có bất cứ tình trạng nào nguy hiểm nên đến ngay các cơ sở y tế gần nhất.

Khi trẻ sốt nhẹ và chưa có dấu hiệu nguy hiểm, các mẹ có thể thử các phương pháp sau đây để chăm sóc trẻ tại nhà.

• Uống nhiều nước: bổ sung lượng nước đã mất của cơ thể, giúp hỗ trợ các cơ quan hoạt động hiệu quả hơn.
• Mặc cho trẻ quần áo thoáng mát: giúp các lỗ chân lông thông thoáng, mồ hôi dễ thoát ra ngoài, không bí bách.
• Thuốc hạ sốt: dùng paracetamol theo hướng dẫn sử dụng. Lưu ý, có rất nhiều dạng bào chế của thuốc này, tùy tình huống mẹ có thể sử dụng phù hợp. Ví dụ như khi trẻ nôn thì phải dùng thuốc đặt hậu môn.
• Chườm ấm cơ thể: dùng khăn ấm lau và chườm các vị trí như cổ, nách, bẹn và toàn thân trong 30 - 45 phút.

Thực hiện chườm ấm để giảm sốt cho trẻ

Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn các kiến thức về sốt không rõ nguyên nhân. Khi gặp tình trạng này, bạn nên đưa người bệnh đến các cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán và điều trị sớm nhất có thể. Nếu thấy bài viết hay và hữu ích, hãy chia sẻ cho người thân và bạn bè nhé!