Đau bụng quanh rốn do đâu? Nguyên nhân và cách điều trị

Đau bụng quanh rốn có thể chỉ là biểu hiện của rối loạn tiêu hóa thông thường nhưng cũng có thể gặp trong nhiều bệnh lý cấp tính khác như viêm ruột thừa, viêm tụy… Cùng tìm hiểu về nguyên nhân gây đau bụng quanh rốn qua bài viết dưới đây nhé!

1Đau bụng quanh rốn là gì?

Đau bụng quanh rốn là tình trạng đau bụng khu trú tại vùng bụng giữa, xung quanh rốn. Đây là vùng giải phẫu liên quan đến nhiều cơ quan trong ổ bụng như dạ dày, tá tràng, tụy hoặc đại tràng ngang. Do đó, đau bụng quanh rốn có thể là biểu hiện của những tổn thương tại các cơ quan này.

Tùy vào từng nguyên nhân khác nhau mà người bệnh có thể gặp đau bụng quanh rốn với các tính chất khác nhau từ âm ỉ, liên tục hoặc dữ dội và quặn thành cơn. Phần lớn bệnh nhân gặp đau bụng quanh rốn do rối loạn tiêu hóa, tuy nhiên số ít có thể là biểu hiện của tình trạng cấp cứu và cần được điều trị kịp thời.[1][2]

Đau bụng quanh rốn là tình trạng đau bụng khu trú tại vùng bụng giữa, xung quanh rốn

2Nguyên nhân gây đau bụng quanh rốn

Ngoài nguyên nhân rối loạn tiêu hóa thì đau bụng quanh rốn có thể gặp trong một số bệnh lý sau:

Khó tiêu

Khó tiêu là tình trạng đau bụng quanh rốn do ăn quá nhiều, quá nhanh hoặc tốc độ tiêu hóa giảm làm ứ đọng thức ăn trong đường tiêu hóa. Triệu chứng này thường gặp khi ăn đồ ăn nhiều dầu mỡ, đồ cay nóng hoặc uống cà phê, rượu bia.

Các triệu chứng điển hình của chứng khó tiêu gồm:

• Nóng rát, đầy bụng vùng thượng vị.
• Đau bụng lan xuống dưới rốn.
• Ợ hơi, buồn nôn hoặc nôn mửa.

Viêm dạ dày ruột

Viêm dạ dày ruột là bệnh viêm đường tiêu hóa do nhiễm một số loại virus, vi khuẩn hoặc ký sinh trùng. Bệnh được đặc trưng bởi các triệu chứng như:

• Đau quặn bụng quanh rốn.
• Tiêu chảy, buồn nôn.
• Sốt, vã mồ hôi.

Phần lớn người bệnh bị viêm dạ dày ruột có thể tự khỏi sau vài ngày mà không cần điều trị. Tuy nhiên, một số trường hợp như người già, trẻ em có nôn mửa hoặc tiêu chảy nặng có thể dẫn đến mất nước và cần được theo dõi, điều trị kịp thời tại cơ sở y tế.

Viêm dạ dày ruột là bệnh lý có thể gây ra triệu chứng đau bụng quanh rốn

Viêm ruột thừa

Đau bụng quanh rốn cũng có thể là triệu chứng của bệnh viêm ruột thừa giai đoạn sớm. Cơn đau có thể bắt đầu âm ỉ tại quanh rốn sau đó lan dần và rồi khu trú tại hố chậu phải. Ngoài ra, người bệnh có thể xuất hiện kèm theo các triệu chứng như:

• Sốt trên 38,5 độ C.
• Mệt mỏi, chán ăn.
• Bụng chướng, buồn nôn.
• Tiêu chảy hoặc táo bón.

Viêm ruột thừa là một cấp cứu ngoại khoa thường gặp và cần được phẫu thuật sớm để tránh các biến chứng như viêm ruột thừa vỡ, viêm phúc mạc. Vì thế, ngay khi xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ bệnh, bạn nên đến bệnh viện để được điều trị sớm.

Loét dạ dày tá tràng

Loét dạ dày tá tràng là bệnh lý phổ biến, đặc trưng bởi các vết loét tại niêm mạc dạ dày và tá tràng. Bệnh có thể xảy ra do sự tấn công của vi khuẩn Helicobacter pylori hoặc tăng yếu tố làm tổn thương niêm mạc dạ dày như lạm dụng thuốc giảm đau, stress.

Các triệu chứng thường gặp ở bệnh nhân viêm loét dạ dày tá tràng bao gồm:

• Đau, nóng rát vùng thượng vị và quanh rốn.
• Đầy bụng, chán ăn.
• Ợ hơi, ợ chua.

Đau bụng quanh rốn kèm theo ợ chua có thể là triệu chứng của bệnh loét dạ dày tá tràng

Viêm tuỵ

Viêm tụy được chia thành 2 loại là viêm tụy mạn tính và viêm tụy cấp.Trong khi viêm tụy mạn thường liên quan đến tổn thương chức năng của tế bào tuyến tụy làm ảnh hưởng đến chức năng nội tiết thì viêm tụy cấp thường biểu hiện bằng tình trạng đau đột ngột vùng bụng quanh rốn.

Viêm tụy cấp có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau như lạm dụng rượu bia, nhiễm trùng, sỏi túi mật hoặc tác dụng phụ của thuốc. Các triệu chứng thường gặp trong viêm tụy cấp gồm:

• Đau dữ dội vùng quanh rốn, đau lan về phía sau lưng.
• Có thể gặp các mảng xuất huyết dưới da quanh rốn hoặc vùng mạn sườn.
• Sốt cao, nhịp tim nhanh.
• Buồn nôn, nôn mửa.

Thoát vị rốn

Thoát vị rốn là tình trạng các quai ruột hoặc mạc nối đi qua khe hở giữa cơ thẳng bụng lồi ra 1 khối tại vị trí rốn. Bệnh lý này có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi nhưng phổ biến nhất là ở trẻ em với các triệu chứng như:

• Đau tức vùng quanh rốn.
• Nhìn hoặc sờ thấy khối phồng, căng tức tại rốn.
• Đầy bụng, buồn nôn.

Thoát vị rốn có thể là nguyên nhân gây đau bụng quanh rốn ở trẻ em

Tắc ruột non

Tắc ruột non là bệnh lý gây ra sự cản trở lưu thông thức ăn và dịch tiêu hóa do tắc nghẽn cơ học (khối u, bã thức ăn) hoặc liệt ruột cơ năng. Tắc ruột nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến giãn quai ruột, vỡ ruột gây viêm phúc mạc.

Các triệu chứng thường gặp của bệnh gồm:

• Đau bụng quanh rốn âm ỉ, đôi khi quặn thành từng cơn.
• Đầy bụng, táo bón.
• Buồn nôn, nôn mửa.

Phình động mạch chủ bụng

Phình động mạch chủ bụng là bệnh lý xảy ra khi thành mạch bị yếu khiến kích thước mạch gia tăng trong khi thành mạch mỏng đi. Điều này làm gia tăng nguy cơ vỡ động mạch chủ bụng gây mất máu ồ ạt và đe dọa tính mạng của người bệnh.

Các triệu chứng có thể gặp trong phình động mạch chủ bụng gồm:

• Đau bụng quanh rốn âm ỉ.
• Sờ thấy khối đập theo nhịp tại vùng bụng.
• Chênh lệch huyết áp tay - chân.
• Nếu khối phình vỡ ra có thể gây đau bụng dữ dội, mất máu cấp, huyết áp giảm.[1][2]

Đau bụng quanh rốn cũng có thể gặp ở bệnh nhân phình động mạch chủ bụng

3Phương pháp chẩn đoán đau bụng quanh rốn

Việc quan trọng trong chẩn đoán đau bụng quanh rốn là phát hiện được nguyên nhân và mức độ bệnh. Do đó, bác sĩ có thể tiến hành một số biện pháp sau:

Thăm hỏi tiền sử bệnh

Bác sĩ có thể đánh giá được sơ bộ vị trí các tạng bị tổn thương của người bệnh thông qua việc hỏi bệnh về:

• Tiền sử các bệnh đường tiêu hóa, thói quen sử dụng thuốc.
• Thời điểm và cường độ xuất hiện cơn đau.
• Tư thế giảm đau, hướng lan.
• Các triệu chứng kèm theo như đầy hơi, buồn nôn, rối loạn tiêu hóa, sốt…

Đồng thời, bác sĩ cũng cần thăm khám vùng bụng để phát hiện các tình trạng bụng cấp cứu ngoại khoa như viêm ruột thừa, viêm tụy cấp, tắc ruột…

Khám bụng có thể giúp bác sĩ nhận biết các trường hợp đau bụng quanh rốn cần cấp cứu

Xét nghiệm máu

Các bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm máu nhằm chẩn đoán nguyên nhân gây đau bụng vùng rốn như:

• Công thức máu: để đánh giá tình trạng viêm nhiễm gặp trong viêm ruột thừa hoặc viêm tụy cấp.
• Sinh hóa máu: thông qua một số chỉ số như CRP, định lượng men amylase (tăng trong viêm tụy).

Chẩn đoán hình ảnh (X-quang, siêu âm)

Bên cạnh việc thăm khám lâm sàng và xét nghiệm máu thì các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh cũng đem lại nhiều giá trị trong việc xác định nguyên nhân gây đau bụng quanh rốn như:

• Siêu âm: giúp phát hiện các tổn thương tại ruột non, ruột thừa, động mạch chủ bụng hoặc tuyến tụy…
• X-quang bụng không chuẩn bị: nhằm phát hiện dấu hiệu mức nước - mức hơi để chẩn đoán ruột non hoặc thoát vị rốn.[1]

Siêu âm là biện pháp giúp phát hiện nguyên nhân đau bụng quanh rốn

4Khi nào cần gặp bác sĩ

Khi có các dấu hiệu sau

Đau bụng quanh rốn thường không nguy hiểm và có thể tự khỏi mà không cần điều trị. Tuy nhiên, nếu đau bụng quanh rốn kèm theo một số triệu chứng sau có thể báo hiệu các bệnh lý cần thăm khám kịp thời như:

• Đau bụng kéo dài không cải thiện trên 1 tuần.
• Đau bụng thành cơn, dữ dội.
• Cơn đau lan ra sau lưng hoặc lên vai.
• Sờ thấy khối phồng đập theo nhịp tim tại ổ bụng.
• Sốt cao trên 38,5 độ C.
• Buồn nôn, nôn mửa hoặc táo bón.[1]

Nơi khám chữa bệnh

Khi xuất hiện đau bụng quanh rốn kèm theo các dấu hiệu gợi lý bệnh cấp cứu như trên, bạn nên đến thăm khám sớm tại khoa Tiêu hóa của các bệnh viện ở địa phương. Ngoài ra, bạn cũng có thể tham khảo một số địa chỉ uy tín sau:

• Tp.Hồ Chí Minh: Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Nhân dân 115, Bệnh viện Đại học Y dược Tp.Hồ Chí Minh…
• Hà Nội: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108…

5Điều trị đau bụng quanh rốn

Các phương pháp điều trị đau bụng quanh rốn phụ thuộc vào nguyên nhân gây và mức độ bệnh. Do đó, với mỗi bệnh nhân, các bác sĩ sẽ lựa chọn từng biện pháp điều trị khác nhau như:

Thuốc

Một số bệnh lý gây đau bụng quanh rốn có thể điều trị bằng thuốc như:

• Khó tiêu: sử dụng men tiêu hóa có thể giúp hỗ trợ phân hủy các thức ăn khó tiêu hóa giúp giảm biểu hiện đầy hơi, đau bụng hiệu quả.
• Loét dạ dày tá tràng: thuốc kháng sinh diệt vi khuẩn HP, thuốc trung hòa axit dạ dày, thuốc ức chế bơm proton PPI, thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày…

Thay đổi chế độ ăn

Đối với một số trường hợp đau bụng quanh rốn, người bệnh nên áp dụng một chế độ ăn uống lành mạnh để giúp thúc đẩy tiêu hóa, bảo vệ đường ruột và giảm đau bụng quanh rốn như:

• Kiêng uống rượu, bia, các chất kích thích.
• Hạn chế ăn đồ nhiều dầu mỡ, thực phẩm cay nóng (ớt, tỏi, gừng, hạt tiêu…)
• Tăng cường ăn các loại rau xanh, hoa quả tươi để bổ sung chất xơ, kích thích tiêu hóa.

Người bệnh đau bụng quanh rốn nên hạn chế đồ ăn nhiều dầu mỡ

Bù nước, chườm ấm

Đối với người đau bụng quanh rốn kèm theo tiêu chảy, nôn mửa mức độ nhiều có thể bù nước bằng dung dịch oresol giúp tránh tình trạng mất nước gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Ngoài ra, với những cơn đau bụng do rối loạn tiêu hóa người bệnh cũng có thể thực hiện biện pháp chườm bụng bằng nước ấm nhằm cải thiện triệu chứng.[1]

6Phòng ngừa đau bụng quanh rốn

Bạn có thể phòng ngừa triệu chứng đau bụng quanh rốn bằng việc áp dụng một số biện pháp đơn giản như:

• Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, đầy đủ dinh dưỡng.
• Ăn đúng giờ, không bỏ bữa.
• Nhai kỹ thức ăn trước khi nuốt, nhất là với đồ ăn giàu chất xơ.
• Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, đồ ngọt, đồ ăn nhanh.
• Đảm bảo an toàn thực phẩm, ăn chín uống sôi.
• Rửa tay sạch bằng xà phòng trước khi ăn.
• Tích cực tham gia các môn thể thao để tăng cường sức khỏe.
• Khám sức khỏe định kỳ mỗi 6 tháng 1 lần.

Rửa tay sạch sẽ có thể hạn chế nguy cơ mắc bệnh đường tiêu hóa gây đau bụng quanh rốn

Hy vọng bài viết trên đã đem đến cho bạn nhiều kiến thức bổ ích về các bệnh lý gây ra tình trạng đau bụng quanh rốn. Bạn hãy áp dụng ngay các biện pháp đảm bảo về chế độ ăn uống, sinh hoạt và tập luyện lành mạnh để hạn chế triệu chứng đau bụng quanh rốn nhé!